Πρόκειται για την εισαγωγική ομιλία του Θανάση Γεωργακόπουλου στο τραπέζι του Συμποσίου στη μνήμη του Σταύρου Τσακυράκη, με θέμα «πολιτική» το οποίο συντόνιζε, με ένα σύντομο ένα «πολιτικό βιογραφικό του, ώστε να διευκολυνθεί η συζήτηση στη συνέχεια.

Στο τραπέζι μίλησαν ο Νίκος Αλιβιζάτος, ομότιμος καθηγητής του Παν. Αθηνών, ομοϊδεάτης που συνεργάσθηκε μαζί του 35 χρόνια στο Πανεπιστήμιο, ο Σωτήρης Βαλντέν, συμμαθητής, λίγο μεγαλύτερος, του Σταύρου, φίλος του παντοτινός και πολιτικός συνοδοιπόρος μέχρι το 2010, για χρόνια στέλεχος της Κομισιόν, διδάσκων στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών, ιστορικό στέλεχος της ανανεωτικής αριστεράς, μέλος σήμερα της κίνησης «Γέφυρα», ο Γιάννης Βούλγαρης, ομότιμος Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης του Παντείου Πανεπιστημίου. συνταξιδιώτης με τον Σταύρο από τα χρόνια της δικτατορίας ως το 2018, ο Αρίστος Δοξιάδης, οικονομολόγος, συμμαθητής με τον Σταύρο από την 5η Δημοτικού, εντάχθηκε μαζί του στον Ρήγα Φεραίο ενώ μετά το σχολείο βοηθούσε από την Αμερική ως μέλος τους Αντιστηρίγματος, αδρανοποιήθηκε μετά το 80 και επέστρεψε στο δημόσιο διάλογο τα χρόνια της κρίσης, οπότε ξαναβρέθηκε με τον Σταύρο σε διάφορες πρωτοβουλίες, όπως και στο Ποτάμι, η Μαρία Δαμανάκη, δικηγόρος,  φοιτήτρια του Σταύρου, τον οποίο θεωρεί επιστημονικό αλλά  και πολιτικό της μέντορα, επικεφαλής της Νεολαίας στο ΠΟΤΑΜΙ και μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου του, η Ευτυχία Θάνου, δικηγόρος, σύμβουλος φορολογικού σχεδιασμού & εταιρικής αναδιοργάνωσης, φοιτήτρια του Σταύρου, συνεργάστηκε μαζί του και επαγγελματικά ενώ ήταν και μέλος στις συναντήσεις των νέων, σήμερα είναι μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου του Κινήματος Αλλαγής και ο Στέφανος Παραστατίδης, γιατρός στο επάγγελμα, ο οποίος γνώρισε τον Σταύρο  τα τελευταία χρόνια  και παρότι δεν ήταν φοιτητής του επένδυσε σε αυτόν, καθώς έγινε επίλεκτο μέλος της… “Στοάς των Νέων”.

«Τα τραπέζια για τα «δικαιώματα» και τη «δικαστική εξουσία» που προηγήθηκαν και αυτό για την «ελευθερία του λόγου» που έπεται, σίγουρα σχετίζονται με τις επιστημονικές προτεραιότητες του Σταύρου και τη συνεισφορά του στον επιστημονικό και το δημόσιο διάλογο.
Το θέμα, όμως, του δικού μας τραπεζιού -η «πολιτική- έχει το προνόμιο να αφορά το σύνολο της ενήλικης ζωής του.
Αυτή η… συνέχεια μπορεί να μην είναι ιδιαίτερα γνωστή αλλά την ξέρουμε όσοι τον γνωρίσαμε από κοντά (εγώ χάρη στο …δεύτερο αδελφό του, τον Σταύρο Ιωαννίδη, άλλον έναν αγαπημένο που χάσαμε ένα χρόνο πριν τον Σταύρο), καθώς και ένας ευρύτερος χώρος, της ανανεωτικής αριστεράς, κυρίως.

Βέβαια, πράγματι ο Σταύρος έγινε δημόσιος διανοούμενος εθνικής εμβέλειας τα τελευταία χρόνια.
Την περίοδο της κρίσης πύκνωσε τη δημόσια παρουσία του με πολιτικά κείμενα, με άρθρα που συνέδεαν τα επιστημονικά του ενδιαφερόντα με τη συγκυρία, με ομιλίες, με συνεντεύξεις ενώ «εισέβαλε» –ελέω των αγαπημένων του φοιτητών- στο διαδίκτυο με δικό του blog αλλά και στα social media (θα άξιζε, ϊσως να δημοσιευθεί ένα απάνθισμα αναρτήσεών του, καθώς όντας επιγραμματικές και καίριες γίνονταν… viral). “Κερασάκι στην τούρτα” ήταν η μήνυση της κ. Θάνου και η πάνδημη αντίδραση εναντίον της.
Καθώς διακρινόταν πάντα για τη σαφήνεια και καθαρότητα των κειμένων του, για την εμμονή του σε αρχές αλλά και για τον αιρετικό και προκλητικό του λόγο, εξελίχθηκε γρήγορα σε μία από τις αιχμές του δόρατος της αντίστασης στο κύμα μετάθεσης ευθυνών, ανορθολογισμού, συνωμοσιολογίας και του διχαστικού/εμφυλιοπολεμικού λόγου.
Και κάπως έτσι μεταβλήθηκε, κατά τον προσδιορισμό του Ευ. Βενιζέλου, σε «Γέροντα» (με τη θεολογική έννοια της λέξης, λεπτομέρειες από τον ίδιο, αφού βρίσκεται εδώ) ή –κατά τον Ν. Μαρατζίδη- έγινε σύνηθες το ερώτημα «τι λέει ο Τσακυράκης;».
Υπάρχουν κι άλλα στον πολιτικό Τσακυράκη αυτής της περιόδου αλλά ας τα αφήσουμε για μετά από ένα σύντομο flash back.

Η σχέση του Σταύρου με την πολιτική ξεκίνησε από τα μαθητικά του χρόνια στο Κολλέγιο, εν μέσω δικτατορίας. Η συμμετοχή στον αντιδικτατορικό αγώνα, η ένταξη στο ΚΚΕ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ και τον Ρήγα Φεραίο, ο πρωταγωνιστικός ρόλος στο Πολυτεχνείο, η ανάληψη του ρόλου του Γραμματέα του Ρήγα από το 72 ως το 74, η σύλληψη και τα βασανιστήρια, έγιναν ευρύτερα γνωστά αλλά τα τελευταία, κυρίως, χρόνια. Κι αυτό εξηγείται από τη διείσδυσή του σε ευρύτερα κοινά, που, εύλογα, αναζητούσαν “από που κρατάει η σκούφια του” ενώ, ίσως, βοήθησαν και τα πρόσφατα βιβλία του Σ. Βαλντέν και του Απ. Δοξιάδη για την εποχή.

Όμως η σχέση του με την πολιτική δε σταμάτησε με την πτώση της δικτατορίας.
Το 74 παραδίδει τη σκυτάλη της Γραμματείας του Ρήγα Φεραίου στον… ομοτράπεζο Γιάννη Βούλγαρη αλλά παραμένει στην ηγετική του ομάδα ως μέλος του Γραφείου του Κεντρικού Συμβουλίου και Γραμματέας της Οργάνωσης Αθήνας και διακρίνεται, εκτός των άλλων, στην αντιπαράθεσή του με τον “εσωτερικό αριστερισμό” της οργάνωσης.
Μετά το 76 και την αλλαγή φρουράς στον Ρήγα θα φύγει για σπουδές στην Ιταλία –τη Μέκκα του ευρωκομμουνισμού- σχεδόν μαζί με τον Γ. Βούλγαρη. Παρότι φευγάτος, όμως, μένει σε επαφή με τους ομοϊδεάτες της γενιάς του ενώ η φήμη του παραμένει ισχυρή στους νεότερους Ρηγάδες.
Τη δεκαετία του 80 έρχεται η ώρα για τη μεγάλη αγάπη της ζωής του, το Πανεπιστήμιο. Προσλαμβάνεται ως επιστημονικός συνεργάτης στην έδρα του Αριστόβουλου Μάνεση ενώ αργότερα φεύγει για κάποια χρόνια στη Γαλλία όπου εκπονεί και το διδακτορικό του.
Παραμένει, όμως, ενεργός πολιτικά αν και όχι στην πρώτη γραμμή. Για παράδειγμα, το 83 είναι ο υπεύθυνος για τη δεύτερη «μαρξιστική βδομάδα», με αφορμή τα 100 χρόνια από τον θάνατο του Μαρξ. Το 85 συμμετέχει στο «κείμενο των 116», το οποίο εξέφρασε την αντίθεση πολιτών της ανανεωτικής αριστεράς στον τρόπο αποπομπής Καραμανλή από την Προεδρία. Τάσσεται υπέρ της αποκομμουνιστικοποίησης του ΚΚΕ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ και της δημιουργίας της ΕΑΡ. Είναι αντι-παπανδρεϊκός και αντι-ΠΑΣΟΚ, παρά τις όποιες θετικές επισημάνσεις, στη βάση της αντίθεσής του στο δημαγωγικό λαϊκισμό και στην υποτίμηση θεσμών και διαδικασιών. Κάτι που πολύ αργότερα οδηγεί σε καυγάδες με τον Λευτέρη Παπαδόπουλο τα καλοκαίρια στον Μόλυβο για το… «βρώμικο 89», με …γαλλικά και πλάκα.
Στο γύρισμα της δεκαετίας, το καλοκαίρι του 90 και στο δεύτερο Συνέδριο της ΕΑΡ, ο Σταύρος εκλέγεται μέλος της Κεντρικής της Επιτροπής. Έχει, ήδη, δημιουργηθεί ο Συνασπισμός. Στις παρεμβάσεις του αντιτάσσεται στις κινήσεις εσπευσμένης συνεργασίας με το τότε ΠΑΣΟΚ, ενώ ταυτόχρονα ελπίζει πως εξαιτίας και των διεργασιών στο ΚΚΕ μπορεί να δημιουργηθεί ένας αξιόπιστος νέος αριστερός φορέας, αν επιτευχθεί συνεργασία των νεότερων γενιών των δύο κομμάτων. Κρατήστε το αυτό για τη συνέχεια. Είναι η πρώτη φορά, μάλιστα, που αντιπαρατιθέμεθα από τις στήλες της Αυγής.
Τη δεκαετία του 90, μετά και τη μετατροπή του Συνασπισμού σε ενιαίο κόμμα, έπειτα από ένα διάστημα, αδρανοποιείται, συμμετέχει, όμως, σε όλες τις αντιεθνικιστικές πρωτοβουλίες, καθώς έχουμε την ανάφλεξη του Μακεδονικού. Ακολουθεί το πρώτο του ταξίδι/sabbatical στις Η.Π.Α. που αποδεικνύεται εφ όλης της ύλης καθοριστικό!
Το ενδιαφέρον και η συμμετοχή του στην πολιτική αναζωπυρώνεται το 96 με την εκλογή Σημίτη στην πρωθυπουργία και στην προεδρία του ΠΑΣΟΚ. Αποχωρεί λίγο αργότερα από τον Συνασπισμό μαζί με στελέχη και πολίτες της ανανεωτικής αριστεράς και δημιουργούν την κίνηση Πρωτοβουλία που στηρίζει τον Κ. Σημίτη και το εκσυγχρονιστικό εγχείρημα. Το 2004 με τη διαδοχή Σημίτη από τον Γ. Παπανδρέου ελπίζει πως θα πνεύσει άνεμος αμερικάνικου φιλελευθερισμού στο ΠΑΣΟΚ και στην πολιτική ζωή. Δε θα αργήσει, όμως, να απογοητευθεί.
Είμαστε, βέβαια, στη δεκαετία άλλων δύο ταξιδιών του στην Αμερική και μεγαλύτερης αφιέρωσης στο Πανεπιστήμιο, το επιστημονικό του έργο, τη δικηγορία, κυρίως στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αλλά και στην Πόπη Ρουσομάνη που μπαίνει στη ζωή του το καλοκαίρι του 99.

Κάπου εδώ τελειώνει το flash back κι επιστρέφουμε εκεί που ξεκινήσαμε: στην κρίση και την ανάδειξη του Τσακυράκη σε δημόσιο διανοούμενο εθνικής εμβέλειας.
Στηρίζει δημόσια την κυβέρνηση Παπανδρέου στις επιθέσεις που δέχεται όσον αφορά το μνημόνιο, όταν διακρίνει την «κόπωση», υπογράφει, το 2011, το κείμενο των 32 διανοουμένων με τίτλο «Τολμήστε», αργότερα, την περίοδο Παπαδήμου κι έπειτα, θα αρχίσει επαφές και συναντήσεις με στελέχη του ΠΑΣΟΚ με στόχο να δημιουργηθεί κάτι νέο, δε θα συμμετάσχει στην πρωτοβουλία των 58, επειδή θεωρεί πως δεν μπορεί να δημιουργηθεί κάτι ελπιδοφόρο από τη συγκόλληση ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ αλλά θα αποτελέσει καθοριστικό παράγοντα για την απόφαση του Στ. Θεοδωράκη να δημιουργήσει το Ποτάμι.
Συμμετέχει δραστήρια και πρωταγωνιστικά στο νέο εγχείρημα και, μάλιστα, για πρώτη φορά στη ζωή του κατεβαίνει υποψήφιος, στις ευρωεκλογές του 2014, κάνοντας ομιλίες σε αρκετές ελληνικές πόλεις ενώ «εκτίθεται» και στα media.
Το 2015 έρχεται η ώρα του ΣΥΡΙΖΑ. Παρότι ο Σταύρος είχε “ιδίαν άποψη” δεν είχε εισηγηθεί στο Ποτάμι μια άτεγκτη στάση. Αντίθετα προτείνει συνεργασία με όποιον είναι πρώτο κόμμα αρκεί να ικανοποιηθούν κάποιοι απαράβατοι όροι. Ίσως είναι κι αυτό που καθιστά τη μετέπειτα μετωπική κριτική του πιο αξιόπιστη. Στα επόμενα χρόνια θα παραμείνει σε επαφή με τον Στ. Θεοδωράκη και το Ποτάμι αλλά σιγά-σιγά θα αδρανοποιηθεί.
Την τελευταία περίοδο θα αφιερωθεί στους νέους (φοιτητές του αλλ’ όχι μόνο) προτρέποντάς τους να ενεργοποιηθούν ιδρύοντας από Πολιτική Κίνηση έως και κόμμα. Θυμηθείτε την ελπίδα του που περιέγραψα πριν στο ξεκίνημα του Συνασπισμού για τη συνεργασία των νεότερων στελεχών. Παράλληλα, θα δημιουργήσει μια πολιτική και προσωπική σχέση με τον Ευ. Βενιζέλο, συμμετέχοντας και σε εκδηλώσεις του e-kyklos.

Είναι φανερό από την πορεία που περιέγραψα -όσο πιο σύντομα μπορούσα- πως όχι μόνο δεν υπάρχει κενό 36 χρόνων μεταξύ 74 και 2010 όπως κάποιοι, ίσως, πιστεύουν, αλλά πως ο Σταύρος είχε σχέση με την πολιτική σε όλη τη διάρκεια της ζωής του.
Κάποιοι βλέπουν σ’ αυτή την πορεία ένα χάσμα μεταξύ του “νεαρού” και του “ώριμου” Τσακυράκη των τελευταίων χρόνων. Άλλοι, όμως, θεωρούν πως πρόκειται για μια φυσιολογική μετεξέλιξη, με βάση γνώσεις, εμπειρίες και τις αλλαγές του κόσμου, κρατώντας σταθερές βασικές αρχές και αξίες.
Οι ομιλητές του τραπεζιού μας που γνωρίζουν τμήματα αυτής της πορείας ή και ολόκληρη θα τη φωτίσουν με τη δική τους μαρτυρία και άποψη».