Κι ενώ η ανησυχία για την πορεία της πανδημίας μεγαλώνει, ενώ τα σύννεφα για μια νέα μπόρα πληθαίνουν, ενώ οι προειδοποιήσεις για το τι χρειάζεται να γίνει πέφτουν σαν βροχή, ενώ η “φωτιά” πλησιάζει στο σπίτι μας, “ημείς άδομεν” για το καλοκαιράκι που μας προσμένει στις παραλίες του. Εμείς ακούμε διαρκώς τις εκκλήσεις για να εμβολιαστούν όσοι δεν πήγαν ακόμα να το κάνουν. Τελικά δηλαδή το μόνο «φοβερό» όπλο είναι η έκκληση. Και τι περιμένουμε; Με τις εκκλήσεις να αρθούν οι λόγοι που κρατούν μακριά από τον εμβολιασμό όσους φοβούνται ή αρνούνται; Υπάρχει λογικός άνθρωπος που να σκέφτεται κάτι τέτοιο;

Μιας και μιλάμε για λογική, ας δούμε τα πράγματα όπως είναι στην απλή τους πραγματικότητα. Έτσι όπως πάμε, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αρμοδίων, δεν θα ξεπεράσουμε το 60% στους εμβολιασμένους μέχρι το τέλος του καλοκαιριού. Ο κ. Μόσιαλος εκτιμά ότι αν δεν εμβολιαστεί τουλάχιστον το 80% των ενηλίκων, δεν θα αποφύγουμε το 4ο κύμα με την ινδική μετάλλαξη. Και τότε, με την αλυσίδα των μεταλλάξεων που θα ακολουθήσει, ίσως ανατραπούν ορισμένα από τα δεδομένα της ασφάλειας που μας παρέχουν σήμερα τα εμβόλια που έχουμε κάνει. Ίσως, δηλαδή, να χάσουμε ένα κομμάτι από αυτό που έχουμε κερδίσει. Κι αυτό μεταφράζεται σε αύξηση νοσηλειών, ΜΕΘ, θανάτων, επανάκαμψη των λοκντάουν κλπ. Πρακτικά χρειάζεται να εξασφαλίσουμε τουλάχιστον ένα επιπλέον 15-20% εμβολιασμένων από αυτό που θα έχουμε με τους σημερινούς ρυθμούς. Είναι ρεαλιστικό αυτό;

Ας κοιτάξουμε την άλλη πλευρά των εμβολιασμών. Το υπόλοιπο 40%. Όπως ξέρουμε δεν είναι μια ομοιογενής ομάδα. Υπάρχουν οι «πακτωμένοι» αρνητές των εμβολίων, που συνήθως έχουν ήδη αρνηθεί πολλά προηγούμενα της πανδημίας (μέτρα προφύλαξης, τεστ ανίχνευσης, ακόμα και την ίδια την πανδημία). Αυτοί δεν περιμένω να αλλάξουν με όποια προσπάθεια, εκτός αν κάτι σοβαρό συμβεί στους ίδιους και στο στενό τους περιβάλλον (πράγμα που το απεύχομαι). Αυτοί είναι οι λιγότεροι μέσα σ? αυτό το 40%. Οι περισσότεροι είναι άνθρωποι που φοβούνται για πιθανές αρνητικές συνέπειες των εμβολίων. Άκουσαν για κάποιον φίλο φίλου, κάποιος τους είπε μια ιστορία από νοσοκομείο, κάποιος γιατρός έγραψε στο fb απαξιωτικά για τα εμβόλια, οι ίδιοι οι επίσημοι εκπρόσωποι εμφανίζονται μερικές φορές με διαφορετικές ή αποκλίνουσες απόψεις στην τηλεόραση, και όλα αυτά ή μερικά από αυτά τους μπερδεύουν, τους θολώνουν τη σκέψη και μεγαλώνουν τους φόβους τους για τη ζωή τους. Ναι, οι πιθανότητες για σοβαρές παρενέργειες είναι ελάχιστες, αλλά ποιος μετρά το “ελάχιστο” αν η ζωή του βρεθεί μέσα σ? αυτή την πιθανότητα; Είναι παράξενο ή αφύσικο να έχει κάποιος μπερδεμένες σκέψεις και να φοβάται; Προφανώς και όχι. Αντίθετα απαιτείται απόλυτος σεβασμός. Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Σέβομαι αυτόν που φοβάται σημαίνει ότι στέκομαι δίπλα του, μιλάμε για τους φόβους του, τον βοηθώ με επιστημονικά επιχειρήματα και απλές κουβέντες να του εξηγήσω γιατί δεν χρειάζεται να φοβάται. Χρειάζεται να το πείσω. Όχι να του κλείσω το στόμα με «χίλια φιλιά». Ούτε να του πω πόσο αντικοινωνικός είναι, πόσο παράλογος ή ηλίθιος. Χρειάζεται υποστήριξη. Κι αυτό δεν λύνεται μέσω της τηλεόρασης. Δεν λύνεται μόνο με τις παρεμβάσεις του πρωθυπουργού και άλλων κυβερνητικών στελεχών. Χρειάζεται επαφή και επικοινωνία από κοντά, ζωντανή. Μπορεί να γίνει αυτό;

Στη χώρα μας διαθέτουμε αρκετές χιλιάδες γιατρούς και άλλους επαγγελματίες σε σχετικές με την ιατρική ειδικότητες. Οι περισσότεροι από αυτούς γνωρίζουν και είναι πεισμένοι για τη σημασία των εμβολίων. Αρκετοί από αυτούς θα ήταν πρόθυμοι να πάρουν εθελοντικά μέρος σε μια συστηματική, μεθοδική και στοχευμένη εκστρατεία ενημέρωσης και πειθούς. Όλοι αυτοί θα μπορούσαν να οργανωθούν από τους επιστημονικούς τους συλλόγους. Όμως μέχρι σήμερα, εγώ τουλάχιστον, δεν είδα ούτε έναν ιατρικό επιστημονικό σύλλογο πανελλήνιο ή τοπικό να το επιχειρεί. ΟΥΤΕ ΕΝΑΝ. Αυτό είναι το πρώτο μεγάλο ΚΑΤΗΓΟΡΩ.

Ποιοι είναι αυτοί που εντάσσονται στο 40%; Μα οι τοπικοί άρχοντες τους ξέρουν. Κι αν όχι όλους, τους περισσότερους. Κι αν δεν τους ξέρουν (τόσο το χειρότερο για τους άρχοντες) μπορούν να τους βρουν. Σήμερα ξέρουμε σε κάθε νομό, σε κάθε κοινότητα, τα ποσοστά των εμβολιασμένων. Ξέρουμε τα ποσοστά αυτών που νόσησαν και έχουν φυσική ανοσία. Άρα μπορούμε να ξέρουμε ποιοι, πόσοι και πού βρίσκονται οι μη εμβολιασμένοι. Και εκεί να γίνει η μεθοδευμένη και συστηματική παρέμβαση. Αλλά εγώ δεν είδα κανένα Δήμαρχο, κανέναν Περιφερειάρχη να οργανώνει τέτοιες ενημερώσεις ούτε να ζητά τη συνδρομή των τοπικών ιατρικών συλλόγων. Είδα μόνο δημόσιες (από τηλεοράσεως) εκκλήσεις. Πέρυσι είδαμε τον κ. Τσιόδρα και τον κ. Χαρδαλιά να μπαίνουν μέσα στον οικισμό των Ρομά και να τους εξηγούν, να τους ενημερώνουν. Με επιμονή, με υπομονή και κατανόηση για τις αμφιβολίες και τις αντιρρήσεις τους. Εσείς είδατε κανένα δήμαρχο ή περιφερειάρχη να το κάνει; Εγώ πάντως όχι. Και ζητώ συγνώμη προκαταβολικά, αν αδικώ κάποιους. Αυτό είναι το δεύτερο ΚΑΤΗΓΟΡΩ.

Επίσης δεν είδα κανένα πανεπιστήμιο, καμία πρυτανική αρχή να οργανώνει καμπάνια ενημέρωσης στους φοιτητές και φοιτήτριές του. Όλα τα πανεπιστήμια διαθέτουν μεγάλες σε πλήθος επιστημόνων ιατρικές σχολές. Είχαν τη δυνατότητα να οργανώσουν θαυμάσιες διαδικτυακές ενημερωτικές συναντήσεις. Δεν είδα ούτε άκουσα καμία. Όπως δεν είδα κανέναν περιφερειακό διευθυντή εκπαίδευσης, κανένα διευθυντή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης να κάνει κάτι ανάλογο για τους έφηβους μαθητές της περιοχής του και τους γονείς τους. Οι φοιτητές και οι έφηβοι μαθητές αποτελούν μια ιδιαίτερα κρίσιμη ομάδα για τους εμβολιασμούς, για τον κίνδυνο εξάπλωσης της πανδημίας. Μια συστηματική ενημερωτική δουλειά μαζί τους θα ήταν κάτι παραπάνω από πολύτιμη. Αυτό είναι το τρίτο ΚΑΤΗΓΟΡΩ.

Αν κάναμε ή αν κάνουμε αυτή τη δουλειά θα μπορούσαμε να ελπίζαμε σ? αυτό το 15-20% (από το 40%) που σήμερα μας λείπει; Μάλλον ναι ή τουλάχιστον θα ήμασταν κοντά ή τέλος – τέλος θα είχαμε δώσει “τον αγώνα τον καλό”. Αυτό το 15-20% κάνει τη διαφορά από το βαρύ και συννεφιασμένο ορίζοντα σ? ένα πιο φωτεινό και ανάλαφρο. Και η διαφορά είναι τεράστια, είναι ποιοτική.

Και κάτι τελευταίο. Ζητούμε την ατομική ευθύνη του καθενός, και πολύ σωστά. Αναρωτιέμαι αν μια φορά έχει ευθύνη που δεν εμβολιάζεται (ευθύνη κοινωνική που απορρέει από τη συνείδησή του) ο φοβισμένος γεροντάκος ή ο φουρτουνιασμένος νέος, πόσες φορές περισσότερο έχουν ευθύνη όλοι αυτοί στους οποίους απηύθυνα το ΚΑΤΗΓΟΡΩ, για τον απλούστατο λόγο επειδή σ? αυτούς η ευθύνη δεν είναι μόνο θέμα συνείδησης αλλά πολύ περισσότερο είναι θέμα θεσμικής αρμοδιότητας και δέσμευσης απέναντι στην κοινωνία. Γι? αυτό, αυτά τα ΚΑΤΗΓΟΡΩ δεν έχουν κανένα ελαφρυντικό. Πριν λοιπόν καταδικάσουμε τον μεμονωμένο πολίτη που αρνείται το εμβόλιο γιατί φοβάται, να απαιτήσουμε από όλους αυτούς τους φορείς και θεσμούς (ιατρικούς συλλόγους, τοπική αυτοδιοίκηση, πανεπιστήμια, διευθυντές εκπαίδευσης) να σταθούν στο ύψος της θεσμικής, επιστημονικής και κοινωνικής τους ευθύνης. Σ? αυτούς πρωτίστως θα χρεώσω τις όποιες αρνητικές συνέπειες από τη μη κάλυψη του αναγκαίου ποσοστού εμβολιασμών. Και μετά στους μη εμβολιασμένους.