Το θεσμικά διάτρητο δημοψήφισμα και η παρωδία του εκλογικού διλήμματος έληξε με μια συντριπτική νίκη του «ΟΧΙ». Είναι η πρώτη φορά που ένα ληγμένο δημοσιονομικό “non paper” τέθηκε σε δοκιμασία και επισφραγίστηκε από μια λαϊκή «εκτόνωση υπερηφάνειας». Πρόκειται για μια θριαμβευτική αλλά και πύρρειο νίκη του Αλέξη Τσίπρα. Ο πρώτος που κατάλαβε το διπλό της χαρακτήρα του δημοψηφίσματος ήταν ο ίδιος ο πρωθυπουργός, ο οποίος ερμήνευσε το ποσοστό της νίκης του μέσα από την ιδιάζουσα πολιτική μοναξιά της ήττας του. Αμέσως μετά το αποτέλεσμα, και μέσα σε λίγες ώρες, ο κ. Τσίπρας έκανε όσα δεν έκανε σε τόσους μήνες. Έσπευσε να πει πως το δημοψήφισμα δεν σημαίνει ρήξη με τους ευρωπαίους εταίρους, συγκάλεσε άμεσα συμβούλιο πολιτικών αρχηγών, και δείχνει πλέον να επιζητεί ευρύτερες εθνικές συναινέσεις προκειμένου να επιτύχει μια εξαιρετικά επώδυνη συμφωνία.

Στην πραγματικότητα, μέσα στις επόμενες μέρες, ο πρωθυπουργός πρέπει να αποφασίσει οριστικά αν θα συνεχίσει να είναι ένας ευρωπαίος πολιτικός ή αν θα γίνει ο ηγέτης μιας «μεσογειακής Κούβας», που θα διολισθαίνει διαρκώς προς τη δραχμή με εξαθλιωμένους πολίτες, στημένους έξω από τράπεζες-κουφάρια. Η επίλυση αυτού του προβλήματος δεν θα είναι μια εύκολη υπόθεση. Ας μην ξεχνάμε πως το υπερήφανο «Όχι» συναθροίζει την εντολή για μια καλύτερη συμφωνία, μαζί με το «λόμπι της δραχμής», τον αντιδραστικό αντιευρωπαϊσμό του εθνολαϊκισμού, καθώς και το φάσμα της ακροδεξιάς και του νέο-ναζισμού. Δεν ξέρω ποιο στοιχείο απ’ όλα αυτά θα προκρίνει ως σημαντικότερο ο κ. Τσίπρας. Προφανώς όμως η απόφασή του θα παρθεί πλέον με βάση την ευρωπαϊκή προειδοποίηση για την οριστική πτώχευση και χρεοκοπία της χώρας. Ο κ. Τσίπρας πρέπει να ζυγίσει με υπεύθυνο τρόπο αν η οργισμένη εντολή μιας δοκιμαζόμενης κοινωνίας ταυτίζεται με τη μοναχική αποχώρηση από την κοινή ευρωπαϊκή οικογένεια.  Και ειλικρινά ελπίζω πως δεν θα μπει στο ίδιο κάδρο με τον κ. Καμμένο και με τον κ. Μιχαλολιάκο.

Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος κρύβει όμως μηνύματα και για την αντιπολίτευση. Οι συντεταγμένες φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις της χώρας βρίσκονται πλέον σε πλήρη αναντιστοιχία με το ευρύτερο ακροατήριο τους, ακριβώς επειδή αδυνατούν να πείσουν τους πολίτες ότι το παλαιό πολιτικό σύστημα μπορεί να ανανεωθεί. Η αλήθεια είναι πως μέσα σε πέντε ημέρες έγινε ένα πολύ ενδιαφέρον και πρωτοφανές πείραμα: η «κοινωνία των πολιτών» αυτό-οργανώθηκε για να θωρακίσει την ευρωπαϊκή συνείδηση της χώρας. Το γεγονός αυτό από μόνο του είναι πολύ σημαντικό αλλά δε στάθηκε αρκετό για να πείσει την πλειοψηφία των συμπολιτών μας. Δημιούργησε ωστόσο ένα νέο πολιτικό υποκείμενο, που δεν πρέπει να μείνει ορφανό αλλά πρέπει να επιταχύνει τις διαδικασίας μετεξέλιξης όλων των κομμάτων του ευρωπαϊκού δημοκρατικού μετώπου. Μια σημαντική πρώτη νίκη είναι η απομάκρυνση του κ. Σαμαρά από την αρχηγία της Ν.Δ. Μένει να δούμε και τις υπόλοιπες αλλαγές, καθώς πλέον η δημιουργία ενός νέου φορέα της σοσιαλδημοκρατίας είναι επιβεβλημένη.

Το σίγουρο είναι πως, με το ποσοστό του, όλος αυτός ο προοδευτικός χώρος δημιουργεί μια νέα πολιτική ορατότητα. Έχουμε πλέον ένα «δικό μας δωμάτιο» — για να θυμηθούμε και τη Βιρτζίνια Γουλφ.  Τις τελευταίες μέρες στους δρόμους, στις πλατείες και στις διαδηλώσεις υπέρ του ΝΑΙ δημιουργήθηκε μια νέα συλλογικότητα, που διεκδίκησε επιτακτικά την παρουσία της μέσα από νέους πρωταγωνιστές και νέες προτάσεις. Στο χέρι μας είναι να συνεχίσουμε αυτές τις πρωτοβουλίες, έχοντας ξεκαθαρίσει πως είναι άλλο πράγμα τα κοινά μέτωπα και άλλο πράγμα τα διακριτά πολιτικά σχέδια για την προοδευτική διακυβέρνηση. Η τελευταία άλλωστε θα είναι το επίδικο ζήτημα της νέας περιόδου. Είναι απολύτως σίγουρο πως η πιθανή συμφωνία του κ. Τσίπρα με τους ευρωπαίους εταίρους και δανειστές θα είναι μια εξαιρετικά επώδυνη συμφωνία, που θα οδηγήσει στο «Μνημόνιο 3». Για το γεγονός αυτό, ο κ. Τσίπρας θα φέρει την αποκλειστική ευθύνη? έστω κι αν επιλέξει να μεταμφιέσει τις επιλογές του χρησιμοποιώντας το μανδύα του «υπερήφανου δημοψηφίσματος».

Χιλιάδες συμπολίτες μας γιόρτασαν σήμερα το «Όχι» με αυτοσχέδιους κυκλωτικούς χορούς στην πλατεία Συντάγματος, εγκαινιάζοντας έτσι τον πανηγυρικό διχασμό της κοινωνίας. Έχουμε κι εμείς όμως τους δικούς μας λόγους για να γιορτάσουμε. Ο Σαμαράς αποχώρησε, ο Τσίπρας στριμώχτηκε. Και όλοι εμείς πλέον διαθέτουμε ένα δικό μας ευρύχωρο δωμάτιο για να υποδεχτούμε τους νέους καλεσμένους στο προσκλητήριο των καιρών.

Δημοσιεύτηκε στο dimartblog