Μια από τις κατακτήσεις της Δημοκρατίας είναι η ελευθερία της γνώμης και ο έλεγχος της εξουσίας. Όλα όμως έχουν ένα όριο. Η αέναη αμφισβήτηση δεν είναι δείγμα υγείας. Αντίθετα λειτουργεί σαν δηλητήριο που σιγά σιγά κλονίζει την εμπιστοσύνη μας προς τους κοινωνικούς και πολιτικούς θεσμούς. Οι θεωρίες συνωμοσίας που κυκλοφορούν και η αποδοχή τους από μέρος του κόσμου πρέπει να μας βάλει σε σκέψεις.
Η έλλειψη εμπιστοσύνης που επιδεικνύουμε με τρομερή ευκολία απέναντι σε άλλους ανθρώπους ή θεσμούς και διαδικασίες μας κάνει κακό σαν κοινωνία και παίρνει πολλές μορφές
Έτσι μπορεί να είμαστε επιφυλακτικοί ή δύσπιστοι είτε πρόκειται για προσωπική συναλλαγή με άλλο άτομο, είτε είναι κάτι δημόσιο, όπως μια διαδικασία αξιολόγησης όπως λόγου χάριν οι εξετάσεις για το Πανεπιστήμιο. Κατά τη γνώμη μου είναι περισσότερο ψυχική στάση και λιγότερο μια τεκμηριωμένη λογική συμπεριφορά.
Θυμάμαι πριν πολλά χρόνια ένας ξάδελφός μου έδωσε εξετάσεις στη Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών αλλά δεν πέρασε. Από τότε κυκλοφορούσε λέγοντας σε πρώτη ευκαιρία ότι οι εξετάσεις ήταν διαβλητές και πως εκείνος αδικήθηκε. Βέβαια η εξέλιξή του σαν καλλιτέχνη επιβεβαίωσε την ορθότητα της απόρριψής του, αλλά πως λες σε κάποιον που έχει χτίσει όλη του τη ζωή πάνω σε ένα σαθρό αφήγημα πως παραλογίζεται.
Κι όσο για την αμφισβήτηση κάποιας θεσμοθετημένης διαδικασίας έζησα προ ημερών το εξης γεγονός. Μία πολύ νεώτερη μου και πέραν πάσης αμφιβολίας ευφυής ρώτησε έναν κοινό φίλο που συμμετείχε στην εκλογική διαδικασία του Πασοκ της προηγούμενης Κυριακής πως ήταν σίγουρος ότι ήταν αδιάβλητη.
Είναι προφανές ότι προς στιγμή φλερτάρισε με την αμφισβήτηση την στιγμή μάλιστα που η ίδια δεν ενδιαφερόταν να πάει να ψηφίσει.
Το ότι ένα μεγάλο κόμμα που θέλει να επανέλθει στην εξουσία έχει κάθε λόγο να θωρακίσει μια τέτοια την διαδικασία ήταν η απάντηση. Απάντηση πολιτική που κάθε άνθρωπος της γενιάς μου θα σκεφτεί.
Το ζήτημα δεν αφορά το ΠΑΣΟΚ και τις εκλογές του. Αφορά την σχέση που έχουν νεώτεροι συμπολίτες μας με την κοινωνία και τους θεσμούς της γενικότερα.
Η ευκολία της κριτικής την οποία οι νεότερες γενιές θεωρούν δεδομένο δικαίωμα σε αντίθεση με εμάς που ζήσαμε την απαγόρευσή της σε άλλες εποχές, γι αυτό και δεν την χρησιμοποιούμε ανεξέλεγκτα, οδηγεί σε μια επιπόλαιη στάση. Η αμφισβήτηση και η συνακόλουθη κριτική είναι ένα εργαλείο που όταν χρησιμοποιείται με σύνεση βοηθά την κοινωνία να γίνει καλύτερη. Αλλιώς μετατρέπεται σε μηχανισμό αυτοαναφορικής γκρίνιας ή επιδίωξης προσωπικού ή κομματικού οφέλους.
Η εμπιστοσύνη στους θεσμούς και τις διαδικασίες είναι δύσκολη ιδίως όταν οι δημαγωγοί αφήνονται ανεξέλεγκτοι να διαδίδουν τις θεωρίες τους. Ας μην τους κάνουμε τη ζωή πιο εύκολη.
Η εμπιστοσύνη δεν αφορά κόμματα η παρατάξεις. Αφορά την εικόνα που έχουμε για την ίδια μας την κοινωνία και τις διαδικασίες διαρκούς επίλυσης των σοβαρών προβλημάτων και βελτίωσης.
Κατανοώ ότι όπως και ο ξάδελφός μου, το να κατηγορείς το σύστημα λειτουργεί σαν φάρμακο για τις προσωπικές ατυχίες και αστοχίες.
Κι επειδή δεν αγνοώ τις ατυχίες και τις έξωθεν δυσκολίες για τις οποίες δεν ευθυνόμαστε συμπληρώνω ότι με εμπιστοσύνη στο υπερκείμενο σύστημα οι αναποδιές αντιμετωπίζονται καλύτερα. Αλλιώς πάντοτε θα περιμένουμε έναν θαυματοποιό ή έναν σωτήρα. Και δυστυχώς είναι πολλοί τελευταία.
Σχόλιο στην εκπομπή «Καθρέφτης» του Χρήστου Μιχαηλίδη στo Α΄Πρόγραμμα της ΕΡΤ