Το δημοψήφισμα στη Βρετανία την επόμενη Πέμπτη θα είναι μια οριακή στιγμή για την ΕΕ όποιο και αν είναι το αποτέλεσμά του. Η επόμενη μέρα θα βρει τη Βρετανία βαθιά διχασμένη και την ΕΕ βαριά τραυματισμένη δεδομένου ότι ένα από τα πλέον δυνατά μέλη της έθεσε θέμα εξόδου από την ΕΕ. Για τη χώρα μας, που είναι ο πλέον αδύνατος κρίκος της ευρωζώνης, το σενάριο νίκης του Brexit είναι κυριολεκτικά εφιαλτικό. Μια τεράστια αναστάτωση στις αγορές θεωρείται δεδομένη όπως και η αύξηση των επιτοκίων με τα οποία δανείζεται ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) που μας χρηματοδοτεί. Αλλά τα χειρότερα είναι όσα θα συμβούν στο πολιτικό επίπεδο. Θα ξεκινήσει μια περίοδος αστάθειας, αφού η τεχνική διαδικασία της εξόδου θα διαρκέσει χρόνια, η οποία δεν θα ολοκληρωθεί πριν τον Σεπτέμβριο του 2017, όταν θα γίνουν εκλογές στη Γερμανία. Νωρίτερα, τον Απρίλιο, θα έχουν γίνει εκλογές στη Γαλλία και ο φόβος είναι ότι μια νίκη του Brexit θα  ενισχύσει τους ευρωσκεπτικιστές και τις αντισυστημικές δυνάμεις ανεξαρτήτως ιδεολογικών καταβολών σε ολόκληρη την γηραιά ήπειρο. Με άλλα λόγια, η Λεπέν θέλει το Brexit και η ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία θέλει επίσης το Brexit.

Εχει βάση η εκτίμηση ότι το ελληνικό ζήτημα έχει μείνει επί της ουσίας σε εκκρεμότητα ακριβώς για να επανεξεταστεί όταν θα θα αναδιαταχθεί ο ευρωπαϊκός πολιτικός χάρτης. Γιατί μετά τις γερμανικές εκλογές όλα θα ιδωθούν από την αρχή. Το πιθανότερο είναι ότι θα τεθεί σε εφαρμογή το σχέδιο Σόιμπλε για την ΕΕ των διαφορετικών ταχυτήτων, ώστε να προχωρήσουν μπροστά, σε βαθύτερη ενοποίηση, όσες χώρες μπορούν και θέλουν αφήνοντας πίσω τους αδύναμους παίκτες. Σε μια τέτοια κατάσταση, η χώρα μας θα κατέχει επάξια τη θέση του ουραγού αφού είναι η μοναδική χώρα της ευρωζώνης που παραμένει σε μνημόνιο μετά από έξι χρόνια και σε ύφεση μετά από οκτώ.

Κοινοτικές πηγές εξηγούν ότι η αθέτηση της υπόσχεσης των πιστωτών να επιστραφούν τα περίπου 10 δισ κερδών που έβγαλε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και οι κεντρικές τράπεζες των κρατών μελών της ευρωζώνης από τα ελληνικά ομόλογα βρίσκεται ακριβώς στην αβεβαιότητα ως προς την τελική έκβαση του ελληνικού ζητήματος. Αποφάσισαν να διαθέσουν αυτό το ποσό για τη διαχείριση του ελληνικού χρέους και όχι για να δημιουργηθεί δυναμική ανάπτυξης εδώ επειδή, όπως όλα δείχνουν, θεωρούν πως μπορεί, τελικά, να μην υπάρξει success story στην ελληνική περιπέτεια, επομένως προστατεύουν τα νώτα τους. Οταν τους ζητά το λόγο η ελληνική πλευρά απαντούν ότι η απόφαση για την επιστροφή αυτών των κερδών συνδεόταν με το δεύτερο μνημόνιο το οποίο ποτέ δεν εφαρμόστηκε και γι αυτό μετά το τρίτο μνημόνιο “παραγράφεται”.

Οπως και να χει, οι εταίροι μας έχουν κουραστεί από τον ελληνικό μπελά, το δείχνουν με κάθε τρόπο, και έχουν αναβάλει τις αποφάσεις για τις παραμετρικές αλλαγές που θα διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, ενώ ούτε διανοούνται σε αυτή τη φάση επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας για τα πρωτογενή πλεονάσματα.

Μετά το βρετανικό δημοψήφισμα είναι προφανές ότι θα έχουν άλλες προτεραιότητες και άλλα άγχη. Πόσο μάλλον όταν ακολουθούν την επόμενη Κυριακή οι εκλογές στην Ισπανία με τους Podemos σε απόσταση αναπνοής από το κεντροδεξιό κόμμα του Ραχόι που διατηρεί προβάδισμα σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις. Στην Ιταλία παίζεται ο δήμος της Ρώμης ανάμεσα στους υπουψήφιους του Ρέντσι και του Γκρίλο, ενώ στην Ολλανδία το ακροδεξιό κόμμα αποκτά δυναμική πρωτιάς.

Το βρετανικό κόμμα των Συντηρητικών έχει ήδη μεγάλες φουρτούνες αφού  πέντε εν ενεργεία υπουργοί και τουλάχιστον οι μισοί βουλευτές του έχουν ταχθεί υπέρ της εξόδου από την Ε.Ε. με αποτέλεσμα ο πρωθυπουργός Ντ. Κάμερον να βρίσκεται σε στρατηγική αμηχανία. Ακόμη και σε περίπτωση οριακής επικράτησης του Bremain θα υποχρεωθεί να ζητήσει επιπλέον εγγυήσεις από τις Βρυξέλλες για τα ζητήματα που απασχολούν περισσότερο το Λονδίνο (ελεύθερη μετακίνηση και ιδίως ενδοκοινοτική μετανάστευση),. Αν αυτό συμβεί δεν αποκλείεται να ακολουθήσει ντόμινο δημοψηφισμάτων σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες όπου οι ηγεσίες θα θελήσουν να διεκδικήσουν πράγματα έχοντας ως διαπραγματευτικό χαρτί τη βούληση του λαού τους.

Σε κάθε περίπτωση οι ευρωφοβικές δυνάμεις θα αξιοποιήσουν το ποσοστό υπέρ του Brexit που θα λειτουργήσει ως κινητήριος δύναμη για όλες τις ριζοσπαστικές, αυτονομιστικές και αντιευρωπαϊκές δυνάμεις, για όλες τις πολιτικές ηγεσίες που τάσσονται υπέρ της επανεθνικοποίησης και της περιχαράκωσης.

Για τη δική μας χώρα στην πραγματικότητα δεν υπάρχει καλό σενάριο παρά μόνο κακό και λιγότερο κακό. Αν ο κύβος ριφθεί υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην ΕΕ η ταραχή στον ευρωπαϊκό μας περίγυρο θα είναι σχετικά ελεγχόμενη και θα κερδίσουμε χρόνο. Αν κερδίσει το Brexit, που το θέλει και ο Ντόναλντ Τραμπ στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, όλες οι δυνάμεις του Grexit θα  βρουν νέα επιχειρήματα για να επιδιώξουν το σκοπό τους. Αλλωστε, θα δυναμώσει η φωνή όσων κομμάτων της ΕΕ θέλουν την παραδειγματική τιμωρία των δημοσιονομικά απείθαρχων αλλά και εκείνων που αναζητούν μια Ιφιγένεια για να ξεκινήσει μετά τη θυσία της μια νέα πορεία ολοκλήρωσης που θα προβλέπει ομόκεντρους κύκλους και βέβαια μια θέση για μας στο πιο μακρινό σημείο της περιφέρειας. 

Δημοσιεύθηκε στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής