Από το βήμα του ΟΗΕ ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Κύπριος πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης απηυθηναν κοινό μήνυμα προς τον Ταγίπ Ερντογάν για διαπραγματεύσεις με τελική κατάληξη το διεθνές δικαστήριο της Χάγης εφόσον δεν καταλήξουν σε μια αμοιβαία αποδεκτή λύση μέσω του διαλόγου σε διμερές επίπεδο Ελλάδας – Τουρκίας και αντίστοιχα Κύπρου και Τουρκίας.Λιγές ημέρες πριν την έναρξη των διερευνητικών και της συνόδου κορυφής της ΕΕ, οι δύο ηγέτες ουσιαστικά έθεσαν το δίλημμα προς την Τουρκία «διάλογος ή προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης»
.Η συνεχής κλιμάκωση της έντασης δεν μπορεί να συνεχιστεί είναι το νέο μήνυμα που απηύθυνε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, λίγες ημέρες πριν αρχίσουν οι διερευνητικές επαφές μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. «Ας συναντηθούμε λοιπόν, ας μιλήσουμε και ας αναζητήσουμε μια αμοιβαία αποδεκτή λύση. Ας δώσουμε μια ευκαιρία στη διπλωματία. Εάν, τελικά, εξακολουθούμε να μην μπορούμε να συμφωνήσουμε, τότε θα πρέπει να εμπιστευτούμε τη σοφία του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης», τόνισε ο πρωθυπουργός κατά την ομιλία του στην 75η Σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.
Πιέσεις και από ΕΕ
Την ανησυχία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο εξέφρασε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κατά την ομιλία του στη Σύνοδο του ΟΗΕ.
Εν όψει της Συνόδου Κορυφής την ερχόμενη εβδομάδα, ο Σαρλ Μισέλ, τόνισε ότι οι μονομερείς ενέργειες και παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου «πρέπει να σταματήσουν εντελώς».»
Δεν νομίζω ότι η Ελλάδα θα κάτσει να συζητήσει άλλα πράγματα πέρα από αυτά τα οποία ήταν εδώ και πολλά χρόνια περιμετρικά αυτά που απασχολούν τις διερευνητικές εντολές», σχολίασε ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μαργαρίτης Σχοινάς.
Επίσκεψη Πομπέο στην Ελλάδα
Η εκτίμηση της Αθήνας είναι πως η επίσκεψη Πομπέο στη χώρα μας χωρίς να ακολουθήσει αντίστοιχη επίσκεψη στην Τουρκία αποτελεί ξεκάθαρη ένδειξη της αλλαγής στάσης της αμερικανικής κυβέρνησης στην Ανατολική Μεσόγειο και απομάκρυνσης από μια γραμμή ισορροπιών μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας.
«Στην Ελλάδα, ο υπουργός Πομπέο θα συναντηθεί με τον πρωθυπουργό Μητσοτάκη και τον υπουργό Εξωτερικών Δένδια για να ανανεώσουν την κοινή μας δέσμευση για την προώθηση της ασφάλειας, της ειρήνης και της ευημερίας στην Ανατολική Μεσόγειο και για να γιορτάσουν την ισχυρότερη σχέση που έχει υπάρξει μεταξύ των ΗΠΑ και της Ελλάδας εδώ και δεκαετίες», αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Όπως δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, «αυτό θα είναι το δεύτερο ταξίδι του υπουργού Πομπέο στην Ελλάδα. «Μόλις πριν από ένα χρόνο πήγαμε στην Αθήνα για τον Στρατηγικό Διάλογο. Νομίζω ότι το γεγονός ότι επιστρέφουμε θα υπογραμμίσει πόσο ισχυροί έχουν γίνει οι δεσμοί ΗΠΑ-Ελλάδας τα τελευταία χρόνια. Οι σχέσεις ΗΠΑ-Ελλάδας είναι πραγματικά σε ιστορικά υψηλό επίπεδο και αυτή η επερχόμενη επίσκεψη θα υπογραμμίσει τις επιτυχίες στις διμερείς σχέσεις».
Αναφορικά με τις τελευταίες εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, ο αξιωματούχος υπενθύμισε ότι η Ουάσιγκτον έχει επανειλημμένα τοποθετηθεί για την ανάγκη αποκλιμάκωσης, τονίζοντας ότι η πρόοδος στις σχέσεις ΗΠΑ-Ελλάδας είναι μια θετική εξέλιξη για ολόκληρη την περιοχή.
Στην επανεκκίνηση των διερευνητικών επαφών Ελλάδας και Τουρκίας και στο παρασκήνιο που προηγήθηκε αναφέρεται δημοσίευμα της Washington Post, το οποίο υπογράφει ο David Ignatius και εκτιμά πως οι ΗΠΑ θεωρούν ότι ο Ερντογάν έχει ξεπεράσει τα όρια στο παιχνίδι ισχύος στην περιοχή. Ο αρθρογράφος επισημαίνει ότι η Ελλάδα και η Τουρκία συμφώνησαν να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις «προκειμένου να οριοθετήσουν τα θαλάσσια σύνορά τους στα αμφισβητούμενα νερά της Ανατολικής Μεσογείου», έπειτα από έντονη πίεση τόσο από τις ΗΠΑ όσο και από τη Γερμανία και σημειώνει ότι η συγκεκριμένη εξέλιξη ενδεχομένως να οδηγήσει στην επίλυση του θέματος μέσω διαιτησίας ενός τρίτου μέρους ή με την προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Άγκυρα: Δική της ατζέντα και προσδοκίες
Παρά τα όσα ακούγονται από την τουρκική ηγεσία, ο εκπρόσωπος του Τούρκου προέδρου, Ιμπραήμ Καλίν, υποστήριξε ότι οι διερευνητικές επαφές είναι «μηχανισμός», που δημιουργήθηκε το 2002 για να συζητηθούν ειδικά η υφαλοκρηπίδα, η οικονομική ζώνη και ο εναέριος χώρος στο Αιγαίο.
«Αυτός ο μηχανισμός εφαρμόστηκε έως το 2016 επί 14 χρόνια. Και το 2016 οι επαφές διακόπηκαν όταν η κυβέρνηση Τσίπρα ανακοίνωσε ότι δεν μπορούσαν να συνεχίσουν αυτές τις επαφές. Επομένως όταν ο πρόεδρός μας είπε «είμαστε πάντοτε έτοιμοι να ξαναρχίσουμε τις διαπραγματεύσεις χωρίς προϋποθέσεις» αναφερόταν σε εκείνες τις συνομιλίες που διακόπηκαν πριν από τέσσερα χρόνια», ανέφερε ο Τούρκος αξιωματούχος.
Αιχμές κατά συμφωνίας Αιγύπτου-Ελλάδας
«Πριν από ενάμιση μήνα είχαμε φτάσει σε συμφωνία να ανακοινώσουμε την έναρξη των διερευνητικών επαφών αλλά αυτό αναβλήθηκε εξ αιτίας της συμφωνίας Αιγύπτου-Ελλάδας. Ελπίζουμε ότι τώρα δεν θα αντιμετωπίσουμε μια παρόμοια κατάσταση», υποστήριξε ο εκπρόσωπος του Ερντογάν για να καταλήξει:.
Ο πρόεδρος μας επίσης εξέφρασε την άποψη ότι οι προσδοκίες μας από την σύνοδο είναι πολύ σαφείς και ξεκάθαρες. Κυρίως αναμένουμε την επικαιροποίηση της Τελωνειακής Ένωσης. Το δεύτερο θέμα είναι η επικαιροποίηση της συμφωνίας για το μεταναστευτικό της 15ης Μαρτίου 2016. Το τρίτο είναι το θέμα της βίζας για τους Τούρκους πολίτες.