Η σχέση ανάμεσα στην Ελλάδα και την Γαλλία έχει βαθειές ρίζες. Στην σημερινή εποχή αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς συγκλίνουν τα ελληνικά και τα γαλλικά γεωπολιτικά συμφέροντα. Στην Ευρώπη, την Μεσόγειο και την Μέση Ανατολή, η Ελλάδα και η Γαλλία αντιμετωπίζουν παρόμοιες προκλήσεις, είτε λόγω κοινών αντιπάλων είτε και λόγω της μειωμένης παρουσίας του αμερικανικού παράγοντα. Επιβάλλεται, επομένως, η σύσφιξη των σχέσεων σε όλα τα επίπεδα. Η ενίσχυση της συνεργασίας και της συνεννόησης στηρίζεται στην δραστηριότητα των κρατικών θεσμών και υπηρεσιών -αλλά όχι μόνον. Η κοινωνία των πολιτών διαδραματίζει επίσης σημαντικό ρόλο.

Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η πρωτοβουλία των Καθηγητών και Πρέσβεων Γεωργίου-Στυλιανού Πρεβελάκη και Michel Foucher, με τον τίτλο «Εφηρμοσμένοι Γαλλο-Ελληνικοί Διάλογοι». Οι «Διάλογοι» κινητοποιούν ερευνητές, διπλωμάτες, πολιτικούς και οικονομικούς παράγοντες. Η ιδιαιτερότητά τους συνίσταται στο ότι, παράλληλα με την ανταλλαγή απόψεων και την δικτύωση που χαρακτηρίζουν τις ποικίλες ανάλογες εκδηλώσεις, οι διάλογοι αυτοί αναζητούν πρακτικά αποτελέσματα, με την μορφή νέων πολιτικών ή συνεργασιών -εξ ου και ο χαρακτηρισμός «εφηρμοσμένοι».

Η επόμενη συνάντηση έχει προγραμματιστεί για την 7η Μαΐου 2025. Θα διεξαχθεί στο Παρίσι, στην εμβληματική Salle des Actes, στο κεντρικό κτίριο του Πανεπιστημίου της Σορβόννης, με θέμα «Η Παιδεία της Θάλασσας - Enseigner la mer », σε συνεργασία με το Ιnstitut de l’ Océan της Σορβόννης και το Centre culturel hellénique.

Η Ελλάδα και η Γαλλία έχουν κοινά, ως χώρες με έντονο δεσμό με τις θάλασσες και τους ωκεανούς. Ως προς την Ελλάδα, η διαπίστωση αυτή είναι προφανής. Η Γαλλία, επίσης, διαθέτει τον δεύτερο ευρύτερο θαλάσσιο χώρο στον κόσμο -με μικρή διαφορά από την χώρα με τον μεγαλύτερο, τις Ηνωμένες Πολιτείες. Εδώ και αρκετά χρόνια στην Γαλλία έχει γίνει συνείδηση ότι τα θέματα των θαλασσών και των ωκεανών δεν είχαν την θέση η οποία αντιστοιχεί στην συνεχώς αυξανόμενη σημασία τους. Εγκαινιάστηκε, επομένως, μια εκπαιδευτική πολιτική για την ευαισθητοποίηση του μαθητικού και φοιτητικού πληθυσμού. Η προσπάθεια αυτή έχει σφαιρικό χαρακτήρα· από τα θέματα του περιβάλλοντος ώς την γεωπολιτική, περιλαμβάνοντας την οικονομία και τις μεταφορές.

Στην Ελλάδα, παρά ορισμένες ενδιαφέρουσες πρωτοβουλίες, υπάρχει ακόμη μεγάλη υστέρηση στην ενημέρωση του σχολικού, φοιτητικού και ευρύτερου κοινού για την σημασία των θαλασσών. Αφορά, πριν από όλα, θεμελιακές διαστάσεις της ελληνικής αυτογνωσίας, καθώς από την Αρχαιότητα ώς σήμερα η ελληνική ταυτότητα ήταν συνδεδεμένη με την παρουσία στον θαλάσσιο χώρο. Τις τελευταίες δεκαετίες, ο τουρκικός αναθεωρητισμός αναπτύσσεται στον θαλάσσιο χώρο. Ταυτοχρόνως, η περισσότερο σημαντική ελληνική συμβολή στο παγκόσμιο γίγνεσθαι αφορά την ελληνόκτητη εμπορική ναυτιλία. Η προστασία του ευαίσθητου ελληνικού θαλασσίου περιβάλλοντος συνιστά πιεστική ανάγκη. Επείγει, τέλος, να καταστεί συνείδηση, σε όσο το δυνατόν ευρύτερα στρώ- ματα του ελληνικού πληθυσμού, ότι οι θάλασσες και οι ωκεανοί αποτελούν, περισσότερο από κάθε άλλη εποχή, το μέλλον της Ανθρωπότητας. Οι Έλληνες διαθέτουν, επομένως, ένα ισχυρό συγκριτικό πλεονέκτημα στην παγκόσμια άμιλλα.

Η συνεργασία ανάμεσα στην Ελλάδα και την Γαλλία στον εκπαιδευτικό τομέα και, γενικότερα, ως προς τις πρωτοβουλίες για την προβολή του θαλασσίου παράγοντα, μπορεί να αποβεί πολύτιμη και για τις δύο χώρες. Η Ελλάδα μπορεί να εμπνευστεί από τις γαλλικές εμπειρίες και να εισαγάγει μεθόδους και πρακτικές στο εκπαιδευτικό της σύστημα. Για την Γαλλία, η Ελλάδα είναι θεμελιακή αναφορά για την διδασκαλία της Ιστορίας και της Γεωγραφίας. Κοινές δράσεις θα επέτρεπαν στην Γαλλία να αποκτήσει πρόσβαση στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο, καθώς και στον ελληνόκτητο στόλο για εκπαιδευτικούς στόχους. Τέλος, μπορεί να οργανωθεί η σύμπλευση ελληνικών και γαλλικών φορέων της κοινωνίας των πολιτών για την συγκρότηση κοινών προγραμμάτων.

Έχει εξασφαλιστεί η συμμετοχή των παραγόντων οι οποίοι εισήγαγαν την θαλασσινή οπτική στο γαλλικό εκπαιδευτικό σύστημα, καθώς και εκπροσώπων από μεγάλα ελληνικά εκπαιδευτικά ιδρύματα. Θα συμμετάσχουν επίσης εκπρόσωποι του εφοπλιστικού κόσμου και μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων -συμμετοχές οι οποίες εγγυώνται την επέκταση της προσπάθειας πέραν του δημοσίου τομέα.

Ιδιαίτερη σημασία στην κατεύθυνση αυτή κατέχει ο ελληνικός τουρισμός. Οι Γάλλοι μαθητές και φοιτητές έλκονται ιδιαίτερα από τις ελληνικές θάλασσες, τους παράλιους τόπους και τα νησιά. Με τον τρόπο αυτόν αποκτούν άμεση επαφή με τον θαλάσσιο χώρο. Από την ανάπτυξη του μαθητικού και φοιτητικού τουρισμού, οργανωμένου από εκπαιδευτικά ιδρύματα ή αυθορμήτως, προκύπτουν πολλαπλά οφέλη και για τις δύο χώρες. Εκτός από το οικονομικό όφελος για την Ελλάδα, η γνωριμία με τις ελληνικές θάλασσες συνεπάγεται επαφή με τον ελληνικό πολιτισμό. Πρόκειται για σημαντική συμβολή στην πολιτισμική διπλωματία. Για την Γαλλία, η γνωριμία με τις ελληνικές θάλασσες με έναν ιδιαίτερα ελκυστικό τρόπο συμβάλλει στην παιδεία των μαθητών και των φοιτητών, γενική και εξειδικευμένη στον θαλασσινό τομέα. Τους επιτρέπει να κατανοήσουν με εποπτικό τρόπο την σημασία της θάλασσας στους τομείς της Ιστορίας, της Γεωγραφίας, της Φιλοσοφίας και του Περιβάλλοντος.

ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ:

I. Συνεδρία της 28ης Απριλίου 2023, στους Δελφούς

Στο πλαίσιο του Delphi Economic Forum συζητήθηκαν τα εξής θέματα: Η ενέργεια στην Ανατολική Μεσόγειο· Οι προκλήσεις ασφαλείας στην Ανατολική Μεσόγειο· Οι θρησκευτικές προκλήσεις στην Ευρώπη και στην Ανατολή· Η Ελλάδα και η Γαλλία στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Έλαβαν μέρος 14 ομιλητές, μεταξύ των οποίων η τότε Γενική Γραμματεύς Ενεργείας (νυν ύφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενεργείας) Αλεξάνδρα Σδούκου, ο Γενικός Διευθυντής του Γαλλικού Μεσογειακού Ιδρύματος Στρατηγικών Σπουδών, Ναύαρχος Pascal Ausseur, ο Διευθυντής του Κέντρου Ανάλυσης, Σχεδιασμού και Στρατηγικής του Γαλλικού ύπουργείου Εξωτερικών Manuel Lafont-Rapnouil και ο Ακαδημαϊκός Νικηφόρος Διαμαντούρος.

II. Συνεδρία της 15ης Φεβρουαρίου 2024 στο Παρίσι, στο Cercle de l’Union interalliée

Το θέμα της ημερίδας αυτής ήταν «Θάλασσα, από το Αρχιπέλαγος στους Ωκεανούς». Οργανώ- θηκε σε συνεργασία με το Institut de l'Océan, το οποίο συντονίζει όλες τις ειδικότητες σχετικές με την θάλασσα στις διάφορες σχολές της Σορβόννης, καθώς και με το Delphi Economic Forum. Η ημερίδα τέθηκε υπό την αιγίδα της Ελληνικής Πρεσβείας στο Παρίσι και της Μόνιμης Ελληνικής Αντιπροσωπείας στην UNESCO, με την υποστήριξη του Centre culturel hellénique και άλλων φορέων. Οι επιμέρους θεματικές ήταν: Ασφάλεια, σύνορα και διεθνές δίκαιο·

Η εμπορική ναυτιλία σε έναν κόσμο σε πολυδιάσπαση· Η Θάλασσα ως πηγή πλούτου· Το Αρχιπέλαγος, πηγή του δυτικού πολιτισμού. Ανάμεσα στους 25 ομιλητές περιλαμβάνονται οι Πρέσβεις Δημήτρης Ζεβελάκης και Γιώργος Κουμουτσάκος, ο Πρόεδρος Παναγιώτης Πικραμμένος, ο ύπουργός Ναυτιλίας Χρήστος Στυλιανίδης, ο βουλευτής Άγγελος Συρίγος, η πρώην Επίτροπος Μαρία Δαμανάκη, η Πρόεδρος της Fondation de la mer Sabine Roux de Bézieux, ο Πρεσβευτής για τους Ωκεανούς και τους Πόλους Olivier Poivre d’Arvor, η Πρόεδρος της Ένωσης των Μαλτέζων Εφοπλιστών Μαρίλυ Φραγκίστα και μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Ένωσης Εφοπλιστών, ο Πρόεδρος της Louis Dreyfus Armateurs Philippe Louis-Dreyfus και πολλοί Καθηγητές από το Πανεπιστήμιο της Σορβόννης.

III. Συνεδρία της 22ας Σεπτεμβρίου 2024 στην Αλεξανδρούπολη

Η θεματική «Στην διασταύρωση των νέων εντάσεων» επηρεάστηκε από τον τόπο της εκδήλωσης, μια πόλη η οποία αναβαθμίζεται ως κόμβος ενεργειακών, κυκλοφοριακών και αμυντικών δικτύων. Οργανώθηκε σε συνεργασία με το Εθνολογικό Μουσείο Θράκης, το Γαλλικό Ινστιτούτο, την εταιρεία In session events και την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης. Οι θεματικές ήταν: Γεωπολιτική και Διεθνές Δίκαιο· Ενεργειακοί και γεωστρατηγικοί διάδρομοι, ο ρόλος της Αλεξανδρούπολης· Η νέα Γεωπολιτική των θρησκειών· Η Μεγάλη Τομή: η Δύση και ο «Παγκόσμιος Νότος». Συμμετέσχε η Dominique Hervieu, Διευθύντρια των πολιτισμικών εκδηλώσεων των Ολυμπιακών και Παραολυμπιακών Αγώνων του Παρισιού, η οποία αναφέρθηκε στους δεσμούς ανάμεσα στην Ελλάδα και την Γαλλία μέσω των Ολυμπιακών Αγώνων.

Ανάμεσα στους 20 ομιλητές περιλαμβάνονται ο ύπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Νίκος Παναγιωτόπουλος, η πρέσβυς της Γαλλίας στην Ελλάδα Laurence Auer, o βουλευτής Άγγελος Συρίγος, ο ακαδημαϊκός Νικηφόρος Διαμαντούρος, ο πρώην διευθυντής του Development Center του ΟΟΣΑ Mario Pezzini, o Καθηγητής Νίκος Αλιβιζάτος και Γάλλοι ερευνητές.