Ελληνική κοινωνία, quo vadis

Γιώργος Σιακαντάρης 11 Απρ 2022

Οι αντιδράσεις στο αποκρουστικό γεγονός της παιδοκτονίας προκαλούν θλίψη για την ποιότητα κάποιων συμπολιτών μας. Το λιντσάρισμα δεν είναι αξία που καλούμαστε  να κατανοήσουμε. Ακόμα και η σκέψη του προκαλεί αποτροπιασμό σε κάθε πολιτισμένο άνθρωπο. Υπάρχει όμως και μια άλλη πλευρά της ελληνικής κοινωνίας, πιο επικίνδυνη και απ’ αυτήν των οπαδών του λιντσαρίσματος. Είναι ένα τμήμα της κοινωνίας που ξεκίνησε ως αντισύριζα για να καταλήξει σε ακραίες στάσεις και συμπεριφορές. Ο Τομά Πικετί στο Κεφάλαιο και Ιδεολογία (Μετάφραση Σώτη Τριανταφύλλου, Εκδ.  Πατάκη) διακρίνει στη Γαλλία τέσσερεις ομάδες ιδεολογικών αξιών. «Διεθνιστές υπέρ της ισότητας μεταναστών και φτωχών», «διεθνιστές εναντίον της ισότητας μεταναστών και φτωχών, «νατιβιστές υπέρ της ισότητας αλλά μόνο των «γηγενών» φτωχών» και «νατιβιστές εναντίον της ισότητας γενικά». Ο ίδιος θεωρεί πως στα δυτικά πολιτικά συστήματα κυριαρχεί στη μια πλευρά η «βραχμανική Αριστερά» των μορφωμένων και στην άλλη η «φιλελεύθερη Δεξιά της αγοράς» των πλουσιότερων. Στην Ελλάδα είναι αλλιώς . Υπάρχουν στοιχεία που μας επιτρέπουν να μιλάμε όχι για κάποιο «ακραίο Κέντρο», αλλά για έναν «ακραίο φιλελευθερισμό».

Ηχηρό παράδειγμα οι αντιδράσεις μερικών εξ όσων αντιτέθηκαν στη συναυλία των καλλιτεχνών για τον πόλεμο του Πούτιν. Αυτοί κατηγόρησαν τους οργανωτές της συναυλίας ως «φασίστες», «υπηρέτες του Πούτιν», «ορφανά του Στάλιν». Βεβαίως και πολλοί εκ των υποστηρικτών της κατηγόρησαν τους επικριτές ως «δωσίλογους», «γόνους του Χίτλερ», «σκουλήκια». Οι πρώτοι είναι ακραίοι «φιλελεύθεροι», οι δεύτεροι «αριστεροί» αντιδυτικιστές. Εκτός δυτικού πνεύματος ανοχής και οι δυο. Πρώτα δείγματα αυτού του «ακραίου φιλελευθερισμού» είχαν φανεί στην ταύτιση του ναζισμού με τον κομμουνισμό, μιας φυλετικής απάνθρωπης ιδεολογίας με ένα κίνημα που ξεκίνησε ως αίτημα για ατομική χειραφέτηση, στην απαξίωση των κινημάτων α λα Γκρέτα Τούνμπεργκ, στο μίσος κατά του κινήματος black lives matter, στην ανακάλυψη από γνωστή «φιλελεύθερη» συγγραφέα σοβαρής «ασθένειας» ονόματι αριστερίλα, στην αντίθεση με τη Συμφωνία των Πρεσπών και στην αντιμεταναστευτική και εθνικιστική ρητορεία. 

Πρόσθετο υλικό για την ύπαρξη αυτού του ρεύματος δίνει έρευνα που πραγματοποίησαν το think tank Eteron και η εταιρεία Aboutpeople, τα αποτελέσματα της οποίας παρουσίασαν με διαυγή τρόπο ο Καθηγητής Γεράσιμος Μοσχονάς και ο διευθυντής της εταιρείας Πέτρος Ιωαννίδης. Οι ερευνητές διαπιστώνουν «σαφή κυριαρχία των σοσιαλδημοκρατικών και αριστερών ιδεών», αν και εντοπίζουν μεγάλη επιρροή και ορισμένων νεοφιλελεύθερων αξιωμάτων. Τη θέση τους τη στηρίζουν στ’ ότι οι ερωτώμενοι συμφωνούν πως το  φορολογικό βάρος στην Ελλάδα το σηκώνουν κυρίως οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι (88,59%), οι δαπάνες για το Εθνικό Σύστημα Υγείας θα πρέπει να αυξηθούν (88,1%), ο πλούτος δεν κατανέμεται δίκαια, ευνοούνται οι επιχειρηματίες (84,7%), είναι επιβεβλημένο να αυξηθούν οι φόροι στους πλούσιους για να ενισχυθούν οι πιο αδύναμοι (83,2%). Σε μια χώρα που μέχρι πρότινος ακόμη και να δηλώνει κανείς σοσιαλδημοκράτης ήταν σαν να δήλωνε πως είναι ταξικός «προδότης» και  «ευρωλιγούρης», εκπλήσσει ευχάριστα το γεγονός πως η Σοσιαλδημοκρατία σήμερα θεωρείται ως κάτι καλό από το 52,1% και κακό από το 31, 2%. 

Όντως υπάρχουν αυτές και άλλες τοποθετήσεις, οι οποίες φαίνεται να ενισχύουν την κεντροαριστερή και αριστερή αφήγηση. Η έρευνα όμως έχει και άλλο πρόσημο. Αυτό το αναδεικνύουν οι απαντήσεις σ’ ερωτήματα που αγγίζουν τον πυρήνα του νεοφιλελευθερισμού, ο οποίος σε συνδυασμό με τις προαναφερθείσες ακραίες απόψεις μετασχηματίζεται σε «ακραίο φιλελευθερισμό». Έτσι στο ότι η φορολογία πρέπει να είναι χαμηλή έστω και σε βάρος του κράτους πρόνοιας συμφωνεί το 43,7% και ένας στους τρεις, περίπου, σε Αριστερά και Κεντροαριστερά. Τι να πει κανείς και για το εντυπωσιακό 72,1% που ενώ δηλώνουν κεντροαριστεροί, συμφωνούν πως «είναι ωραία τα λόγια περί ισότητας αλλά οι άνθρωποι που προσπαθούν περισσότερο πρέπει να ανταμείβονται περισσότερο». Επίσης με τη λογική του tricle down economics, «όσο περισσότερες επιχειρήσεις έχουν μεγάλα κέρδη, τόσο περισσότερο ωφελείται το σύνολο», συμφωνεί το 48,8% (47,6% όσων θεωρούν τη σοσιαλδημοκρατία καλό, 63,1% τον φιλελευθερισμό και 66,9% τον νεοφιλελευθερισμό). Με το κλασικό νεοφιλελεύθερο δόγμα που υποστηρίζει πως «όταν το κράτος δίνει πολλά επιδόματα μαθαίνει τους πολίτες να μην προσπαθούν» συμφωνεί το 50,6% (το 53,4% των «σοσιαλδημοκρατών», το 60,1% των «φιλελεύθερων»). Με ένα άλλο νεοφιλελεύθερο δόγμα, «οι άνεργοι θα μπορούσαν να βρουν εργασία, εάν πραγματικά το επιθυμούσαν», συμφωνεί το 45,1% (44,1% των «σοσιαλδημοκρατών», 55,6% των «φιλελεύθερων»). Την ίδια στιγμή το 68,3% πιστεύει πως οι αδικίες αυξάνονται (62,8% της μεσαίας τάξης και 85,5% των λαϊκών τάξεων), χωρίς να γίνεται αντιληπτό πως ακριβώς είναι όλα τα παραπάνω που τις αυξάνουν. Ενώ στο «κατά πόσο οι πολίτες αισθάνονται πως τους σέβονται όσο τους αξίζει σ’ ένα κράτος δικαίου», οι λαϊκές τάξεις κατά 67,9% αισθάνονται «όχι και τόσο & καθόλου», ενώ ο μέσος όρος είναι στο 54,6%. Η σύγχυση είναι τόσο μεγάλη που πολλοί στο ΚΙΝΑΛ, αλλά και στον ΣΥΡΙΖΑ μπερδεύουν το νεοφιλελεύθερο «δίχτυ ασφαλείας» με το σοσιαλδημοκρατικό «κράτος πρόνοιας & παροχής κοινωνικών υπηρεσιών». Αρχάριοι σοσιαλδημοκράτες σαν αρχάριοι μαθητές βιολιού που το βλέπουν πρώτη φορά στο πρώτο τους μάθημα. Αυτό το ρεύμα και αυτή η άγνοια δείχνουν το γιατί πρέπει να ξεκινήσει άμεσα μια συζήτηση-γέφυρα ελληνικής Σοσιαλδημοκρατικής και ριζοσπαστικής Αριστεράς για την α λα Γκράμσι «ιδεολογικό-παιδευτική» ηγεμονία. 

Πηγή: www.tovima.gr