Η σημασία των ρηξικέλευθων προτάσεων που εμπεριέχονται στην Έκθεση Ντράγκι για την αφύπνιση της ασθενικής ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας σε σχέση με τις ΗΠΑ και την Κίνα αλλά και οι ευκαιρίες που παρουσιάζονται για την Ελλάδα μέσα από τις προβλέψεις της έκθεσης, αποτέλεσαν τα κύρια θέματα συζήτησης της εκδήλωσης που διογράνωσε το InSocial στην ΕΣΗΕΑ το απόγευμα της Δευτέρας 4 Νοεμβρίου. Εκτός από την Έκθεση του πρώην προέδρου της ΕΚΤ και πρωθυπουργού της Ιτάλίας, η ομιλήτρια και οι συμμετέχοντες στην συζήτηση αναφέρθηκαν στο περιεχόμενο εξίσου σημαντικών εκθέσεων, όπως η Έκθεση Λέτα που προηγήθηκε την Άνοιξη καθώς και η Έκθεση για το Κοινωνικό Κράτος στην οποία προήδευσε η Άννα Διαμαντοπούλου κατά το περασμένο έτος, οι οποίες χαρτογραφούν τις βασικές στρατηγικές κατευθύνσεις στα πιο νευραλγικά πεδία της ευρωπαϊκής πολιτικής για τα επόμενα χρόνια.

Κατά την έναρξη της εκδήλωσης ο επικεφαλής του InSocial, ομ. Καθηγητής Ο.Π.Α. και πρ. Υπουργός Νίκος Χριστοδουλάκης ανέφερε πως “η έκθεση Ντράγκι αποτελεί μια τολμηρή και αποφασιστική απάντηση στα ενδεχόμενα των πολιτικών εξελίξεων σε σχέση με την Ευρώπη, ανάλογα με το πρόσωπο που θα επικρατήσει στις Αμερικανικές εκλογές. Πέρα από τις πολλές λεπτομέρειες και προτεραιότητες τις οποίες περιγράφει μιλάει και για άλλα τρία βασικά θέματα. Πρώτον, αναφέρει την ανάγκη βιομηχανικής πολιτικής στην Ευρωπαϊκή Ένωση κάτι σχεδόν επαναστατικό. Δεύτερον, που αφορά και την Ελλάδα, είναι η δριμεία καταδίκη την οποία επιφυλάσσει η έκθεση στα πειράματα εσωτερικής υποτίμησης (πχ για να αναθαρρήσει η ανταγωνιστικότητα σε μία οικονομία επηρεάζεις αρνητικά το βιοτικό επίπεδο των εργαζομένων). Ο Ντράγκι προσπαθεί, πέρα από τον αφορισμό σε αυτού του είδους τις πολιτικές να χαράξει έναν άλλο δρόμο ανεύρεσης της τρωθείσας ανταγωνιστικότητας. Τονίζει τρίτον την ανάγκη για την ενίσχυση των υποδομών οι οποίες θα δράσουν σαν ελκυστές της νέας επιχειρηματικότητας μας αφορά σαν χώρα. Οι βασικές ιδέες της έκθεσης Ντράγκι συνδυάζονται εύκολα με την έκθεση Λέτα όπου η έκθεση Λέτα εστιάζει στην ανάγκη περαιτέρω εμβάθυνσης της ενιαίας αγοράς προκειμένου η Ευρωπαϊκή Ένωση να μην υπολείπεται ανταγωνιστικότητας απέναντι στις ΗΠΑ, την Κίνα, την Ινδία και άλλες αναδυόμενες αγορές και να μπορεί να ανταποκριθεί στην σημερινή γεωπολιτική και οικονομική  πραγματικότητα. Στη πράξη, αυτό σημαίνει περαιτέρω ενοποίηση στους τομείς του χρηματοπιστωτικού τομέα, της καθαρής τεχνολογίας και της ενέργειας και των τηλεπικοινωνιών. Εάν συνδυάσουμε τις δύο εκθέσεις πιστεύω πως η συζήτηση για την Ευρώπη μπορεί να αποκτήσει μεγάλο ενδιαφέρον και για πρώτη φορά να αποκτήσει μία υλοποιησιμότητα, να πιστέψουμε ότι είναι εφικτό να γίνει. Αυτό προϋποθέτει μια χρηματοδότηση πχ έκδοση ευρωομολόγων. Όλα αυτά αποτελούν υλικό μιας συζήτησης που θα έπρεπε νακυριαρχεί στην Ελλάδα, πράγμα που δυστυχώς δεν συμβαίνει. Στο ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής θα βρει όλη αυτή η προβληματική μια θετική ανταπόκριση και περιγραφή.”    

Η κεντρική ομιλήτρια της εκδήλωσης Πρόεδρος του ΔΙΚΤΥΟΥ για την Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα & την Ευρώπη, πρ. Επίτροπος ΕΕ & πρ. Υπουργός Άννα Διαμαντοπούλου τόνισε από την πλευρά της την σημασία της εκπόνησης εκθέσεων πριν από κάθε μεγάλη αλλαγή στην Ευρώπη.

“Της ίδιας της ίδρυσης της ΕΟΚ προηγήθηκε η έκθεση Σπάακ,το σχέδιο Λευκής Βίβλου του λόρδου Κόφιλντ αποτέλεσε τη βάση των αποφάσεων γιατην εγκαθίδρυση της εσωτερικής αγοράς, ενώ οι εκθέσεις Πάντοα-Σκιόπα και Ντελόρ αποτέλεσαν τον προάγγελο της θεσμοθέτησης της ΟΝΕ. Είναι πολλά τα σημάδια που δείχνουν ότι κάτι ανάλογο θα πρέπει να αναμένεται σε ό,τι αφορά την Έκθεση Ντράγκι (μαζί με την εξ ίσου σημαντική, έστω και λιγότερο προβεβλημένη, Έκθεση Λέττα)”.

Σϋμφωνα με την κυρία Διαμαντοπούλου η έκθεση καλύπτει σχεδόν όλους τους, ζωτικού ενδιαφέροντος, τομείς ευρωπαϊκής δράσης, τους οποίους διαρθρώνει γύρω από πέντεμεγάλες οριζόντιες πολιτικές:

• κάλυψη της υστέρησης στην καινοτομία,

• απανθρακοποίηση και ανταγωνιστικότητα της οικονομίας,

• ενίσχυση της ασφάλειας και μείωση των εξαρτήσεων,

• χρηματοδότηση επενδύσεων,

• ενδυνάμωση της διακυβέρνησης της ΕΕ.

Πολιτικές που όλες αφορούν σε μέγιστο βαθμό την Ελλάδα. Οι βασικές συστάσεις της περιλαμβάνουν:

• Την αποφασιστική προσαρμογή των κανόνων ανταγωνισμού για να καταστεί δυνατή η ενοποίηση της αγοράς σε τομείς όπως οι τηλεπικοινωνίες

• Την ενοποίηση των κεφαλαιαγορών με τη συγκέντρωση της εποπτείας της αγοράς

• Τη μεγαλύτερη χρήση κοινών προμηθειών στον τομέα της άμυνας

• Μια νέα εμπορική ατζέντα για την αύξηση της οικονομικής ανεξαρτησίας της ΕΕ.

Πολιτικές ιδιαίτερης σημασίας για την Ελλάδα:

• Η πρόταση για ένα νέο Ταμείο Ανάκαμψης που θα καλύψει τα 800 δισ ευρώ επενδύσεων ετησίως που χρειάζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σύμφωνα με την Άννα Διαμαντοπούλου “η χώρα μας χρειάζεται 20 δισ. ευρώ επί πλέον επενδύσεων ετησίως για να φτάσει στον μέσο όρο της ΕΕ ως ποσοστό επενδύσεων προς ΑΕΠ. Τα 800 δισ. ευρώ επί πλέον ετήσιων επενδύσεων θα μας βοηθούσαν να προσεγγίσουμε τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Το παραγωγικό μοντέλο της χώρας δεν παρουσίασε βελτιώσεις και μέχρι στιγμής οι τεράστιοι ευρωπαϊκοί πόροι δεν αποτυπώνονται στους δείκτες. Παρουσιάζουμε μέτριες επιδόσεις στη Καινοτομία καθώς σύμφωνα με το Δείκτη Καινοτομίας (EIS- European Innovation Scoreboard), η Ελλάδα βρίσκεται στην 20ή θέση μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ. Υστερούμε στη ψηφιοποίηση καθώς ένα πολύ χαμηλό ποσοστό επιχειρήσεων χρησιμοποιεί υψηλές ταχύτητες Internet. Η Ελλάδα κατατάσσεται 22η όσον αφορά την ενσωμάτωση της ψηφιακής τεχνολογίας στις επιχειρηματικές δραστηριότητες.”

Όσον αφορά την Πολιτική Συνοχής η κυρία Διαμαντοπούλου σημείωσε πως “χρειάζεται ‘επικαιροποίηση’ ώστε τα προγράμματά της «να αντικατοπτρίζουν τη μεταβαλλόμενη δυναμική του εμπορίου και της καινοτομίας», διασφαλίζοντας «ότι περισσότερες πόλεις και περιφέρειες μπορούν να συμμετέχουν στους τομείς που θα οδηγήσουν στη μελλοντική ανάπτυξη, αξιοποιώντας υφιστάμενες πρωτοβουλίες όπως το Innovation Valleys Net…» κ.λπ. Για τους περισσότερο υποψιασμένους, αυτό ίσως μεταφράζεται σε μετακίνηση των πόρων της πολιτικής συνοχής προς στόχους γενικότερης ανάπτυξης και απομάκρυνση από τη γενεσιουργό αιτία αυτής της πολιτικής, δηλαδή τη μείωση των ανισοτήτων μεταξύ των περιφερειών της ΕΕ. Για σύγκριση, ο Ενρίκο Λέττα προτείνει την «ελευθερία να μένεις στον τόπο σου» (freedomtostay), δηλαδή τον εξοπλισμό κάθε περιοχής με τα μέσα που θα της επιτρέπουν να συγκρατήσει τον πληθυσμό της… Άλλη μια ένδειξη της διαφοράς πολιτικής καταγωγής. Το ζήτημα μιας νέας Πολιτικής Συνοχής που θέτει ο Ντράγκι - και μάλλον πέρασε κάτω από τα ραντάρ των αναλυτών της Έκθεσής του - πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα από τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου αλλά και από τις σοσιαλδημοκρατικές δυνάμεις της Ευρώπης. Δηλαδή τους δύο βασικούς συντελεστές της εισαγωγής και ενσυνεχεία μεγάλης ενίσχυσης της Πολιτικής Συνοχής στα τέλη της δεκαετίας ’80. Σίγουρα η πολιτική αυτή χρειάζεται αναθεώρηση, πιθανόν εκ βάθρων , όχι όμως ως αμφισβήτηση των γενεσιουργών αιτιών της και των αξιακών της προταγμάτων, που αποτελούν ακρογωνιαίους λίθους της ευρωπαϊκής ενοποίησης, αλλά ως ριζική αναθεώρηση των τρόπων και μέσων εφαρμογής της και άρση των στρεβλώσεων και αγκυλώσεων της ευρωπαϊκής αλλά και των εθνικών γραφειοκρατιών. Παρήγορη πάντως στο θέμα αυτό είναι η θέση του Ντράγκι ότι «είμαστε ακόμα Ευρώπη» με αυτονόητη τη σημασία αυτού του υπαινιγμού για την ανάγκη διατήρησης και διαφύλαξης του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου (και για την υποχρέωση της σοσιαλδημοκρατίας να πρωτοπορεί στη συνεχή ανάδειξη αυτής της ανάγκης και στην υπεράσπιση αυτού του μοντέλου)

Σημειώνει ακόμα η Α. Διαμαντοπούλου, “για τον τομέα της Ευρωπαϊκής Άμυνας η έκθεση προτείνει επίσης, την εισαγωγή της αρχής της "ευρωπαϊκής προτίμησης" για την αγορά αμυντικού εξοπλισμού για την παροχή κινήτρων για ευρωπαϊκές αμυντικές λύσεις έναντι των ανταγωνιστών. Επίσης, τον καθορισμό ενός μοντέλου διακυβέρνησης σε όλη την Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας και τέλος τη δημιουργία μιας κεντρικής "Αρχής Αμυντικής Βιομηχανίας" που θα προμηθεύεται κεντρικά για λογαριασμό των χωρών της Ε.Ε. και θα αντιμετωπίζει τον σημερινό κατακερματισμό (ο οποίος – όπως αναφέρει ο Ενρίκο Λέττα -  οδήγησε, μεταξύ άλλων, στο ότι το 80% του υλικού αμυντικής βοήθειας της ΕΕ προς την Ουκρανία αγοράστηκε εκτός ΕΕ!) Ως ποσοστό του ΑΕΠ στις αμυντικές δαπάνες είμαστε πρώτοι στην Ευρώπη και με υπερδιπλάσιο ποσοστό από τον μέσο όρο της ΕΕ. Η ανάπτυξη μιας κοινής πολιτικής αμυντικής βιομηχανίας, θα λειτουργήσει ως προθάλαμος μιας ουσιαστικής κοινής αμυντικής πολιτικής, της οποίας ένας από τους ωφελούμενους θα είναι αυτονόητα η Ελλάδα, τόσο σε ό,τι αφορά τις αμυντικές της δαπάνες όσο και ως προς την προστασία των συνόρων της και των γεωπολιτικών της συμφερόντων. Θα πρέπει να απαιτούνται βιομηχανικές επιστροφές σε ποσοστό τουλάχιστον 30% για τις αμυντικές προμήθειες της χώρας. Αυτό συμβαδίζει με την προσέγγιση του Draghi για την αύξηση των κοινών προμηθειών και την ενίσχυση των εθνικών βιομηχανικών ικανοτήτων μέσω της συγκέντρωσης ζήτησης (demand aggregation). Η Ελλάδα μπορεί να πιέσει για τη συμπερίληψη αυτών των απαιτήσεων σε συμφωνίες προμηθειών, ιδιαίτερα μεχώρες-εταίρους όπως η Γαλλία και οι ΗΠΑ”.

Καταλήγοντας η πρώην επίτροπος σημείωσε “Η Έκθεση Ντράγκι έχει πολλούς ένθερμους υποστηρικτές αλλά και αρκετούς που την αμφισβητούν, είτε λόγω πάγιας αντίθεσης σε δημοσιονομικά μέτρα που προωθούν την ευρωπαϊκή ενοποίηση (και που τα αντιμετωπίζουν ως κόστος για τους εθνικούς προϋπολογισμούς τους,όπως συμβαίνει με τους Γερμανούς και τους Ολλανδούς) είτε λόγω απαισιοδοξίας (« …αυτά δεν γίνονται…»).Η καλύτερη απάντηση σε αυτούς είναι το ερώτημα «τι θα γίνει αν δεν γίνουνόσα προτείνει ο Ντράγκι;» Δεν είναι εύκολο να προδικασθεί το πόσο θα επιδράσει η έκθεση Ντράγκι στις εξελίξεις και την προοπτική της ΕΕ. Το βέβαιον είναι όμως ότι μετά από την έκθεση αυτή, σε συνδυασμό με την επίσης σπουδαία έκθεση Λέττα - αλλά και την έκθεση του Ινστιτούτου Bruegel «Unite, Defend, Grow», που δεν έτυχε του ενδιαφέροντος που αξίζει- τίποτε δεν θα είναι όπως πριν. Τα προβλήματα εξάλλου είναι ανυπόμονα. Πάντως, αφενός η κυριαρχία φιλελεύθερων και συντηρητικών δυνάμεων στο ευρωπαϊκό πολιτικό σκηνικό (μαζί με τους θιασώτες των «ανελεύθερων δημοκρατιών» και τις απειλητικά αναδυόμενες εθνοκεντρικές προσεγγίσεις σε κρίσιμα ζητήματα, όπως το μεταναστευτικό, αφετέρου το «έλλειμμα ηγεσίας» που έχει προκύψει λόγω αδυναμίας Γερμανίας και Γαλλίας να σύρουν την ευρωπαϊκή αμαξοστοιχία), δεν είναι ευνοϊκό περιβάλλον για την ευόδωση όσων προτείνει ο Ντράγκι και, κατ’ επέκταση, για ανάληψη πρωτοβουλιών που θα υποστηρίζουν αυτή καθ΄ αυτήν την επιβίωση της ΕΕ στο νέο γεωπολιτικό και γεωοικονομικό περιβάλλον. Και εδώ ακριβώς είναι ο ρόλος που πρέπει να παίξει η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία υποστηρίζοντας με όλα τα μέσα που διαθέτει την έκθεση Ντράγκι μαζί με την έκθεση Λέττα. Πρόκειται για ένα ρόλο που συνδέεται όχι απλά με την υπερίσχυση κάποιων πολιτικών ιδεών αλλά με την ίδια την ύπαρξη της ενωμένης Ευρώπης”.

Στην συζήτηση πανελ που ακολούθησε την οποία συντόνισε ο διευθυντής του InSocial Γιώργος Παπούλιας, πραγματοποιήθηκαν τοποθοτήσεις εμπειρογνωμόνων από τους κορυφαίους ευρωπαϊκούς θεσμούς, την Επιτροπή και το Κοινοβούλιο καθώς και από τον τομέα της Αμυντικής Βιομηχανίας, ο οποίος τονίστηκε ιδιαίτερα από το πρόγραμμα της εκδήλωσης λόγω της ιδιαίτερης σημασίας του για την Ελλάδα και της βαρύτητας με την οποία αναφέρεται σε αυτόν η Έκθεση Ντράγκι.

Από την πλευρά της Κομισιόν ο κ. Γιώργος Κολυβάς, πρ. Στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, πρ. Σύμβουλος Υπουργών Ανάπτυξης & Αντιπρόεδρος ΕΤΕΑΝ (νυν ΕΑΤ), ανέφερε πως η έκθεση Ντράγκι ζητά από την Ευρώπη και τα Κράτη Μέλη να προχωρήσουν σε μια καταιγίδα μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων. Πρωτόγνωρες σε όγκο και ποιότητα. Η έκθεση ζητά να αλλάξουν τα πάντα στη Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Επίσης ο κ. Κολυβάς ανέδειξε τις κεντρικές στρατηγικές που στοχεύει η έκθεση αλλά και επιμέρους ζητήματα στην αναδιάταξη της παραγωγικότητας όπως οι κλαδική οργάνωση της Βιομηχανικής παραγωγής.

Από την πλευρά του Κοινοβουλίου ο κ. Λεωνίδας Αντωνακόπουλος, Πολιτικός Επιστήμονας, πρ. Επικεφαλής του Γρ. Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα, παρουσίασε μια χαρτογράφηση των αντακλάσεων που προκάλεσε η Έκεθση τόσο σε πολιτικές δυνάμεις όσο και κοινωνικούς φορείες και εκπροσώπους της αγοράς Η έκθεση Ντράγκι έτυχε ευρείας αποδοχής, ενθουσιασμού, στήριξης από τα κόμματα του mainstream στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η συνολική εικόνα από την Ευρωβουλή, το πολιτικό προσωπικό στην Ευρωπαϊκή Ένωση, από το χώρο των επιχειρήσεων, από το χώρο των ομάδων προβληματισμού,είναι ότι υπάρχει μία σοβαρή πλειοψηφία όπου η στήριξη στις προτάσεις Ντράγκι είναι ενθουσιώδης χωρίς αστερίσκους και τεκμηριωμένη. Υπάρχουν επίσης κριτικές προσεγγίσεις απέναντι στην έκθεση οι οποίες οφείλονται κυρίως στην αμφισβήτηση της προοπτικής υλοποίησης των προτάσεων Ντράγκι με βάση άλλες προσπάθειες που ξεκίνησαν ή θεσπίστηκαν στον παρελθόν (όπως πχ η στρατηγική της Λισσαβόνας) οι οποίες δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα αποτελέσματα.

Σύμφωνα τέλος, με όσα ανέφερε ο κ. Τάκης Μοσχολιός, Ανώτατο διοικητικό στέλεχος στον τομέα της Αμυντικής Βιομηχανίας, ο οποίος παρέθεσε μεταξύ άλλων εντυπωσιακά συγκριτικά στοιχεία για την ευρωπαϊκή και την εγχώρια αμυντική βιομηχανία, η έκθεση διαπιστώνει πως τα προβλήματα της παραγωγικότητας και του χρονικού χάσματος οφείλονται στην έλλειψη συντονισμού των βιομηχανιών, στις αλληλεπικαλύψεις, στον κατακερματισμό της παραγωγής στην έλλειψη διαλειτουργικότητας του εξοπλισμού. Προτείνει την πραγματοποίηση μεγάλου ύψους επενδύσεων κάθε χρόνο, προτείνει να ενθαρρυνθούν οι συμπράξεις προς ανάπτυξη και παραγωγή νέων συστημάτων και κατανάλωση των αμυντικών δαπανών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίσης, προτείνει θέση επιτρόπου της αμυντικής βιομηχανίας και τη σύσταση Κεντρικής Ευρωπαϊκής υπηρεσίας Αμυντικού Προγραμματισμού και προμηθειών. Συμφώνα με εκτιμήσεις, ο συντονισμός στις δαπάνες θα μπορούσε να συμβάλει σε εξοικονόμηση πόρων έως και 25 δισ ευρώ το χρόνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους μεταξύ άλλων ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ και υπεύθυνος του Κ.Τ.Ε. Εξωτερικών Δημήτρης Μάντζος, ο διευθυντής της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΠΑΣΟΚ Γιάννης Κουτσούκος, πρώην υπουργοί, μέλη της ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας και πολλοί άλλοι.

Φωτογραφίες: Eurokinissi - Χρήστος Μπόνης

Δείτε ολόκληρη την εκδήλωση [Βίντεο]: