Αν κάτι προκύπτει από την 135 σελίδων Έκθεση Προόδου 2022 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Τουρκία είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) δεν έχει επεξεργασμένη στρατηγική για τη χώρα αυτή. Δεν ξέρει ούτε τι στρατηγικά θέλει, πολύ περισσότερο τι να κάνει με την Τουρκία. Η έκθεση ανοίγει με τη φράση ότι η Τουρκία παραμένει «κορυφαίος εταίρος» (key partner) και «υποψήφια χώρα» για ένταξη (candidate country) στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Και επειδή ακριβώς είναι υποψήφια χώρα παράγεται η Έκθεση αυτή. Αλλά η Έκθεση καταγράφει με μελανά χρώματα την κατάσταση της Τουρκίας σε ότι αφορά την ανταπόκρισή της στα κριτήρια, προϋποθέσεις, προαπαιτούμενα για οποιαδήποτε πρόοδο στη διαπραγματευτική διαδικασία ένταξης (σεβασμός κράτους δικαίου, ανθρώπινα δικαιώματα, κοινωνία των πολιτών, ελευθερίες, κλπ.). Αντίθετα σε ορισμένες περιοχές σημειώθηκε εμφανής παραπέρα οπισθοδρόμηση (backsliding). Ενώ στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής η Τουρκία έχει ουσιαστικά αποσυνδεθεί από την Ένωση αφού η ευθυγράμμισή της με τις αποφάσεις της κοινής εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΚΕΠΠΑ, ΚΕΠΑΑ) έχει πέσει στο ασήμαντο 7% από το 14% που ήταν το 2021. Με πλέον κραυγαλέες τις περιπτώσεις που αναφέρονται στη μη εφαρμογή των κυρώσεων απέναντι στη Ρωσία.
Και ακόμη χειρότερα, μετά από κάποια βελτίωση που σημειώθηκε το 2021, «οι σχέσεις της Τουρκίας με την ΕΕ χειροτέρευσαν στο πρώτο μισό του 2022 λόγω των επανειλημμένων παραβιάσεων του Ελληνικού εναέριου χώρου από Τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη στο Αιγαίο και απειλητικών δηλώσεων ενάντια στην (ελληνική) κυριαρχία των ελληνικών νησιών και της Κύπρου (περίπτωση Βαρωσίων μεταξύ άλλων). Οι εντάσεις στο Αιγαίο, τονίζει η έκθεση, «δεν ήταν πρόσφορες για καλές σχέσεις γειτονίας ενώ υπονόμευσαν την περιφερειακή σταθερότητα και ασφάλεια».
Αυτή είναι συνοπτικά η μια πλευρά της έκθεσης. Υπάρχει όμως και μια άλλη πλευρά που λέγει συνοπτικά ότι:
Πρώτον, η Ένωση έχει στρατηγικό ενδιαφέρον για σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Αν. Μεσόγειο και «στην ανάπτυξη συνεργατικών και αμοιβαίως επωφελών σχέσεων με την Τουρκία».
Δεύτερον, «η Τουρκία συνεχίζει να είναι μια αξιόπιστη χώρα διέλευσης (transit country) σε θέματα ενέργειας για την ΕΕ».
Τρίτον, «ΕΕ και Τουρκία συνέχισαν τη συνεργασία (engagement) υψηλού επιπέδου σε θέματα κοινωνικού ενδιαφέροντος όπως για το κλίμα, υγεία, μετανάστευση και ασφάλεια σε εφαρμογή της προσφοράς της ΕΕ για την ανάπτυξη μιας περισσότερο θετικής, δυναμικής σχέσης σύμφωνα με τις προϋποθέσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Τέταρτον, η Τουρκία συνεχίζει «την αξιοθαύμαστη προσπάθεια», όπως γράφει, φιλοξενίας του μεγαλύτερου αριθμού προσφύγων παγκοσμίως (4 εκ.) εκ των οποίων 3,7 εκ. από τη Συρία. Αλλά δεν εφαρμόζει τη Δήλωση του 2016 που ρυθμίζει τις σχέσεις για το ζήτημα αυτό χωρίς όμως να γίνεται ουδεμία αναφορά σε «εργαλειοποιήσεις», κλπ.
Γενικότερα, η Έκθεση σε αρκετά σημεία της αναγνωρίζει ότι η Τουρκία ως key partner είναι χώρα χρήσιμη και αναγκαία για την Ένωση και δεν πρέπει συνεπώς να αποξενωθεί. Ωστόσο αυτό που δεν κάνει η Έκθεση (και άλλα κείμενα της Ένωσης) είναι να προσφέρει μια συγκεκριμένη, ολική στρατηγική για το πώς θα μπορούσε η ΕΕ να σταματήσει τη διολίσθηση της Τουρκίας σε περισσότερο αυταρχισμό και αποσταθεροποιητικές, αναθεωρητικές πρακτικές στην εξωτερική της πολιτική με στενότερη πρόσδεσή της στην Ένωση. Είναι ανάγη να υπάρξει άμεσα (και με ελληνική παρότρυνση και συμβολή).
Η Ένωση έχει γνώση συνεπώς των παθογενειών αλλά και της σημασίας της Τουρκίας. Μόλις προχθές ο Ύπατος Εκπρόσωπος ΚΕΠΠΑ Ζ. Μπορέλ περιέγραψε την Τουρκία ως «ένα ισχυρό πόλο του νέου πολυ-πολικού διεθνούς συστήματος που αναδύεται». Στρατηγική δεν έχει. Η έκθεση προόδου δεν λέγει λέξη σχετικώς . Λέγει άλλα, πολλά και αντιφατικά. Ολίγον από την Πόλιν έρχομαι..
Πηγή: www.tanea.gr