Οι δημοσκοπήσεις και ευρύτερα οι εκλογικές έρευνες έχουν βαθμό δυσκολίας ο οποίος είναι ανάλογος με την ασάφεια και τη ρευστότητα που υπάρχει κάθε φορά στο πολιτικό κλίμα.
Ειδικά όταν μιλάμε για την εκτίμηση του εκλογικού αποτελέσματος μιας αναμέτρησης, έχουν βαθμό δυσκολίας ανάλογο με τη σταθερότητα του κομματικού συστήματος και θα εξηγήσουμε στη συνέχεια τι εννοούμε.
Θα αφήσουμε για τη συνέχεια το σκέλος των προβλημάτων, αφού αναφερθούμε σε όσα κατά τη γνώμη μας ήταν στη σωστή κατεύθυνση τόσο στο exit poll όσο και στις προεκλογικές έρευνες.
Αναφερόμαστε εδώ ιδίως στη δυναμική των μικρότερων κομμάτων και την τελική τους εκτίμηση η οποία ήταν ιδιαίτερα ακριβής ακόμη και στην περίπτωση της ΛΑΕ η οποία βρέθηκε οριακά εκτός της Βουλής. Κατά τη γνώμη μας, τόσο οι προεκλογικές έρευνες όσο και κυρίως τα exit polls δεν δικαιολογούν τη ρητορική και τις διαμαρτυρίες τους.
Και ερχόμαστε στο κεφάλαιο των προβλημάτων.
Στη χώρα μας, υπάρχει μία μεθοδολογική παράδοση, η οποία είναι να σταθμίζουμε το δείγμα μιας έρευνας με βάση τη δήλωση των ερωτωμένων για την κομματική τους προέλευση. Η τεχνική αυτή λειτουργούσε καλά και «διόρθωνε» τα πρωτογενή δεδομένα των ερευνών μας (είτε των προεκλογικών είτε των exit polls) μέχρι και τις Βουλευτικές εκλογές του περασμένου Ιανουαρίου.
Όμως η χρήση της στις προεκλογικές έρευνες αλλά και στο χθεσινό exit poll αποδείχθηκε λανθασμένη. Αντί να συμβάλλει στη διόρθωση και σωστή εκτίμηση των δειγματοληπτικών δεδομένων, οδήγησε σε λάθος εκτίμηση.
Στον πίνακα που ακολουθεί, παρουσιάζονται τα αποτελέσματα του exit poll χωρίς καμία στάθμιση εκτός από μία μικρή δημογραφική διόρθωση των αρνήσεων όσων δηλαδή δεν απαντούσαν στο exit poll ενώ είχαν «πέσει» στο δείγμα.
Πίνακας 1 : Αστάθμιστα αποτελέσματα του exit poll
Στο σημείο αυτό να επισημάνουμε ότι παράλληλα με την προηγούμενη ψήφο στις Βουλευτικές εκλογές, καταγράφαμε και την ψήφο στο δημοψήφισμα.
Ας δούμε τώρα τι αποτέλεσμα μας έδινε η απάντηση των ερωτώμενων για την ψήφο στο δημοψήφισμα.
Πίνακας 2 : Ανάκληση της Ψήφου στο δημοψήφισμα από το exit poll. Aστάθμιστα δεδομένα
Αν λοιπόν σταθμίζαμε απλώς και ελάχιστα με την ψήφο στο δημοψήφισμα και όχι με την ψήφο στις προηγούμενες Βουλευτικές εκλογές, το αποτέλεσμα του exit poll θα έδινε τα εξής:
Πίνακας 3 : Αποτελέσματα exit poll σταθμισμένα με την ψήφο στο δημοψήφισμα
Ωστόσο, θεωρήσαμε εσφαλμένα ότι θα έπρεπε να σταθμίσουμε το δείγμα ως προς την παράμετρο της ψήφου στις περασμένες Βουλευτικές εκλογές, επαναλαμβάνοντας μία πρακτική την οποία όπως ήδη αναφέραμε, ασκούσαμε με επιτυχία εδώ και πολλά χρόνια και τουλάχιστον μέχρι την κορύφωση της πολιτικής κρίσης και τεκτονικών αλλαγών που πρόεκυψαν με το δημοψήφισμα.
Με άλλα λόγια δεν εμπιστευτήκαμε τα πρωτογενή μας δεδομένα και τη μικρή διόρθωση που θα μπορούσαμε να κάνουμε παίρνοντας υπόψη μόνο την ψήφο στο δημοψήφισμα, αλλά τη «βαριά» στάθμιση με βάση την αναφερόμενη ψήφο στις προηγούμενες Βουλευτικές εκλογές. Η στάθμιση αυτή μείωνε σημαντικά την απόσταση των δύο πρώτων κομμάτων.
Το ίδιο σφάλμα κάναμε και στις προεκλογικές έρευνες, στις οποίες είχαμε εκτός από το επιπρόσθετο πρόβλημα των Αναποφασίστων οι οποίοι όπως φάνηκε και από το exit poll, τελικά ψήφισαν στη μεγάλη τους πλειοψηφία ΣΥΡΙΖΑ και το πρόβλημα της αδυναμίας να προβλέψουμε με ακρίβεια την έκταση της αποχής.
Ακολουθήσαμε δηλαδή, την παραδοσιακή τεχνική στάθμισης, την οποία θα έπρεπε να είχαμε εγκαταλείψει τουλάχιστον γι’ αυτή την εκλογική αναμέτρηση. Γιατί το δημοψήφισμα το οποίο διεξήχθη στην αρχή του καλοκαιριού και η προκήρυξη των νέων εκλογών, είχαν ήδη αλλάξει ριζικά το χάρτη της πολιτικής συμμετοχής και είχαν δημιουργήσει ένα ρήγμα ασυνέχειας στο ήδη μεταβαλλόμενο κομματικό σύστημα, το οποίο εξάλλου αποτυπώθηκε και με τη μειωμένη κατά 700.000 περίπου ψηφοφόρους, συμμετοχή.
Στην απόφαση αυτή οδηγηθήκαμε, γιατί θεωρήσαμε ότι η μεγάλη αποχή, την έκταση της οποίας δεν είχαμε τη δυνατότητα να εκτιμήσουμε απολύτως και την οποία ως γνωστόν δεν ανακοινώνει κατά τη διάρκεια της διεξαγωγής των εκλογών το Υπουργείο Εσωτερικών όπως γίνεται σε άλλες χώρες, δεν μας επέτρεψε να καταλάβουμε ότι θα έπρεπε να εμπιστευθούμε περισσότερο τα πρωτογενή μας δεδομένα.
Ή έστω να τα σταθμίσουμε μόνο με το δημοψήφισμα το οποίο φαινόταν να ανακαλούνταν από τους ερωτώμενους με μεγάλη ακρίβεια (δες Πίνακα 2).
Κάναμε λοιπόν τόσο χθες όσο και στις προεκλογικές μας έρευνες, το ίδιο σφάλμα: να θεωρήσουμε ότι θα έπρεπε να συνεχίσουμε την παραδοσιακή τεχνική της στάθμισης με βάση τις περασμένες βουλευτικές εκλογές αντί να εμπιστευθούμε τα πρωτογενή μας δεδομένα, τα οποία θα μπορούσαμε να έχουμε διορθώσει με μια δημογραφική στάθμιση και με την ψήφο στο δημοψήφισμα.
Κλείνοντας το σημείωμα αυτό, θέλουμε να ευχαριστήσουμε θερμά όσους συμμετείχαν στις έρευνες μας.
Μένει σε εμάς η υποχρέωση να επανεξετάσουμε τη μεθοδολογία μας έτσι ώστε να συμβάλλουμε στην κατανόηση των πολιτικών αλλαγών και το ξεπέρασμα της κρίσης στο μέτρο της δικής μας ευθύνης.
Ακολουθούν στη συνέχεια τα αποτελέσματα του exit poll με τη δημογραφική τους ανάλυση.Πατήστε εδώ για να τα κατεβάσετε.
Δημοσιεύτηκε http://www.metronanalysis.gr. Αναδημοσιεύεται με την άδεια του Στρ. Φαναρά