Ακούγεται κάπως χίπικα αισιόδοξο να προσπαθεί να βρει κανείς θετικά στοιχεία στην τρέχουσα κρίση χρέους, νομίζω όμως ότι εντόπισα ένα: τον εκδημοκρατισμό της γνώσης στον τομέα της οικονομικής επιστήμης. Το είχε πει ο Γάλλος οικονομολόγος Τομά Πικετί, στη συνέντευξή του στην «Κ», με αφορμή την ελληνική μετάφραση του βιβλίου του «Κεφάλαιο στον 21ο αιώνα» (εκδόσεις Πόλις, 2014), στην ερώτηση κατά πόσον είναι λογικό το πολυσέλιδο πόνημά του να φιγουράρει στις λίστες των μπεστ σέλερ: «Εγγυώμαι ότι το βιβλίο μου μπορεί να διαβαστεί απ’ οποιονδήποτε. Μπορεί να είναι κάπως ογκώδες, αλλά είναι ευκολοδιάβαστο. Νομίζω ότι η επιτυχία του απορρέει από την κόπωση πολλών ανθρώπων, που έχουν βαρεθεί να ακούν ότι τα οικονομικά είναι υπερβολικά σύνθετα για κοινούς θνητούς. Ζητήματα όπως το εισόδημα και ο πλούτος, το κεφάλαιο και το δημόσιο χρέος, οι μισθοί και τα περιουσιακά στοιχεία είναι υπερβολικά σημαντικά για να εγκαταλείπονται στο γνωστικό πεδίο μιας μικρής ομάδας εμπειρογνωμόνων».
Στη σημερινή συγκυρία, που η κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με δύσκολα διλήμματα, έχει σημασία οι πολίτες και δη οι ψηφοφόροι της να παρακολουθούν και να ελέγχουν τις ενέργειές της. Πράγματι, βλέπει κανείς απλούς ανθρώπους να συζητούν τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, γνωρίζοντας στοιχεία, δείκτες και έννοιες, που φωτίζουν τις αιτίες της κακοδαιμονίας μας. Την ίδια στιγμή, πρέπει να αναγνωρίσει κανείς ότι Τύπος, τηλεοπτικά κανάλια και ραδιοφωνικοί σταθμοί επιχειρούν –έστω κουτσά στραβά– να ενημερώσουν το κοινό. Θέματα που κάποτε θα ήταν καταχωνιασμένα στις πορτοκαλί σελίδες, τις οποίες οι αδαείς πετούσαν μόλις έπιαναν στα χέρια τους τις εφημερίδες, φιγουράρουν πλέον με πηχυαίους τίτλους και δεν ηχούν σαν κινέζικα σε αναγνώστες και τηλεθεατές: Χρηματοδοτικό κενό, ELA, ομόλογα, spreads, κ.λπ. είναι πλέον όροι καθημερινής χρήσης κι αυτό είναι μία, η μοναδική ίσως, θετική κληρονομιά από αυτήν τη δραματική, σχεδόν εξουθενωτική, κρίση.
Είναι πολύ σοβαρή αυτή η εξέλιξη, γιατί αυτές τις ημέρες μπορεί, παρά τη βούληση της πλειοψηφίας, να οδηγηθούμε εκτός Ευρωζώνης. Οι ψηφοφόροι έχουν χάσει την αθωότητά τους, δεν είναι έρμαια λαοπλάνων πολιτικών, δεν δύνανται να επιρρίψουν ευθύνες αποκλειστικά στην κυβέρνηση για μια τέτοια εξέλιξη. Εξέλεξαν με αρκετά υψηλό ποσοστό, βοηθούντος και του εκλογικού συστήματος, ΣΥΡΙΖΑ, γνωρίζοντας ότι επιλέγουν ένα κόμμα, το οποίο ενδέχεται να οδηγήσει τη χώρα σε περιπέτειες. Eξακολουθούν να στέκονται στο πλευρό της κυβέρνησης, πιστεύοντας ότι οι πατριωτικές κορώνες και οι απειλές για Κούγκι των δύο κυβερνητικών εταίρων θα υποχρεώσουν τους Ευρωπαίους ηγέτες σε άτακτη υποχώρηση. Αν, όμως, τελειώσουν τα χρήματα τον Μάρτιο, αν δεν πληρωθούν μισθοί και συντάξεις, αν συμβεί το ατύχημα κι η χώρα βρεθεί πλήρως απομονωμένη, ακόμη και από την παραδοσιακή σύμμαχό της, την Κύπρο, οι πολίτες δύσκολα θα μπορέσουν -αναδρομικά- να επικαλεστούν άγνοια. Αυτή είναι η αρνητική επίπτωση του εκδημοκρατισμού της γνώσης περί των οικονομικών.