1…Πόσο συμβάλλουν οι εισηγήσεις των εμπειρογνωμόνων στον προγραμματισμό και κυρίως στην υλοποίηση των διαφόρων πολιτικών στην Υγεία;
Σε ποιο βαθμό επηρεάζουν τα προγράμματα αλλά και τις αντιλήψεις των κομμάτων και τι από αυτό αντανακλάται σε συγκεκριμένες πολιτικές δεσμεύσεις και σε στήριξη υπουργικών αποφάσεων και πρωτοβουλιών;
Ανταποκρίνονται επαρκώς στις ανάγκες του κόσμου, στην καθημερινότητα των πολιτών, αντιμετωπίζουν ολιστικά τους πολλαπλούς προσδιοριστές της σύγχρονης υγείας; Ή μένουν σταθερά και συμβατικά προσηλωμένες στο κλασσικό διαχειριστικό μοντέλο «χρηματοδότηση, διοίκηση, οργάνωση, ανθρώπινο δυναμικό»;
Η τόσο κρίσιμη παρακαταθήκη της οικονομικής κρίσης και των μέτρων που την σηματοδοτήσαν σε ποιο βαθμό ήταν αυτόνομη και σε ποιο βαθμό επιβεβλημένη και από ποιους εμπειρογνώμονες.
Η παγκόσμια ταχύτατη εξάπλωση του κορωνοιου και οι λύσεις που εμπειρογνώμονες σε πολλές χώρες -συχνά αντιφατικά -εισηγήθηκαν, όπως και η διαμάχη για τα εμβόλια, τι κληρονομιά δημόσιας υγείας μας αφήνει;
Σημαντικά και διαχρονικά ερωτήματα και παράλληλες και αμοιβαία επιδραστικές πορείες στα διάφορα συστήματα υγείας εντός Ε.Ε. αλλά και της παγκόσμιας αλληλεξάρτησης τίθενται στην τωρινή εποχή με καινούργια ένταση
2. Σε μια εξαιρετική περιοδολογηση, ο Γ. Κουρής στο βιβλίο του «εκθέσεις εμπειρογνωμόνων» εξετάζει όλες τις εκθέσεις για την πολιτική υγείας από την ίδρυση του υπουργείου Περιθάλψεως το 1917, έως το τέλος του προηγούμενου αιώνα.
Είναι χαρακτηριστική μια διελκυστίνδα ανάμεσα σε επιδράσεις και ιδέες από το εξωτερικό, και απόπειρες βελτίωσης των υπηρεσιών από την εκάστοτε τρέχουσα συγκυρία (πρόσφυγες, ασθένειες, Β παγκόσμιος πόλεμος, μεταπολεμική περίοδος, δικτατορία, μεταπολίτευση)
Πολύ ενδιαφέρον έχει η πορεία για το ΕΣΥ 74-81, η έκθεση ΚΕΠΕ, το νομοσχέδιο Δοξιάδη, και η προσπάθεια αλλαγής παραδείγματος με τη νέα δυναμική και ριζοσπαστικοποίηση της εποχής μέσα από την ίδρυση του ΕΣΥ.
Υπάρχουν πολλές διατυπώσεις και προτάσεις, ειδικά ανάμεσα στα μοντέλα Μπεβεριτζ και Μπισμαρκ και τελικά προκρίνεται από τους ιδρυτές η αγγλική εκδοχή, με σκοπό τη σταδιακή απορρόφηση των ταμείων και μαρασμό του ιδιωτικού τομέα.
3. Είναι όμως χαρακτηριστικό ότι στις τρεις πιο πρόσφατες υψηλού επιπέδου μεταρρυθμιστικές προσπάθειες οι καθόλα σημαντικές προτάσεις των «σοφών» έμειναν σχεδόν παντελώς ανενεργείς. Πράγματι η έκθεση Abel Smith της υπουργίας Κρεμαστηνου, απέτυχε να νομοθετηθεί, ενώ η εκσυγχρονιστική απόπειρα Γείτονα φοβισμένη και ανεπαρκής, χρησιμοποίησε μέρος μόνο αυτής της παρακαταθήκης με τα δίκτυα, χωρίς αποτέλεσμα.
Στη συνέχεια η προσπάθεια Α. Παπαδόπουλου, παρά την καταγραφή προγραμματικά 200 σημείων εμπνεόμενων -από τους σοφούς, κατάφερε μόνο την μερική εισαγωγή μάνατζερ, τα απογευματινά ιατρεία και μια ισχνή περιφερειακή αποκέντρωση.
Η τρίτη προσπάθεια μεταρρυθμίσεων το 2010-2012 με υπουργία Λοβέρδου, πέτυχε σε τρία καίρια σημεία (δημιουργία ΕΟΠΥΥ, φαρμακευτική πολιτική, ΚΕΝ) πάνω σε ένα μονοπάτι μνήμης ( path dependence) των προηγούμενων προτάσεων, ενώ η από την τρόικα απαίτηση Έκθεσης εμπειρογνωμόνων, έφθασε πολύ αργότερα, στο τέλος αυτής της εμπόλεμης περιόδου
4. Στην τωρινή περίοδο, μετά τη συγκλονιστική, παγκόσμια εμπειρία της πανδημίας, υπάρχει μια παγκόσμια έκρηξη από συνεχείς και εμπεριστατωμένες μελέτες από διακρατικούς φορείς και ερευνητές στην αναζήτηση των νέων οριζουσών για τα εθνικά συστήματα υγείας.
Ταυτόχρονα υπάρχουν πολλές νέες εισηγήσεις από εμπειρογνώμονες πολιτικής υγείας όσο και ειδικούς επιστήμονες πολλών άλλων ειδικοτήτων, για τη βελτίωση των τωρινών συστημάτων υγείας. Υπάρχει όμως σαν αντίληψη και νέα κουλτούρα, η σταδιακή μετατόπιση από την ασθένεια στην ενεργό στάση που διαπερνά τις Δυτικές τουλάχιστον κοινωνίες την τελευταία δεκαετία, αλλά η ενιαία υγεία ανθρώπου, ζώων και περιβάλλοντος
Ωστόσο ο τωρινός υπουργός υγείας, πέρα από το αρχιπέλαγος της καθημερινής διαχείρισης, που κακώς εξακολουθεί να είναι ευθύνη του υπουργείου Υγείας που αρνείται να αποκεντρωθεί, καθηλώνεται στο τρέχον και «μιντιακο». Μειώνοντας την επιτελική του λειτουργία, χωρίς καμμιά ορατή υποστηρικτική ομάδα ειδικών, αναγορεύει ως προτεραιότητες μερικές και αποσπασματικές προσεγγίσεις επιμέρους προβλημάτων, χωρίς καμμιά προσπάθεια δημιουργίας διακομματικών συναινέσεων, ενώ δεν εκπέμπεται ένα συνολικό σχέδιο των τόσο αναγκαίων μεταρρυθμίσεων.
Το ΚΕΣΥΠΕ υπολειτουργεί, τα Νοσοκομεία ασθμαίνουν, οι ευκαιριακές επισκέψεις δεν υποκαθιστούν την στέρεα καθοδήγηση, ο ιδιωτικός τομέας ανθίζει, το φάρμακο πνίγεται στο θηριώδες clawback, η βιοιατρική τεχνολογία κάνει πάλι πρωταθλητισμό ανεξέλεγκτη. Ειδικά η ΠΦΥ ο μεγάλος ασθενής και το μεγάλο ζητούμενο, μεταπανδημικά, για τη δημιουργία μιας άλλης κουλτούρας, έχει αφεθεί στον αυτοματισμό, χωρίς δικτύωση, χωρίς οργάνωση, μαζί με την πρόληψη των SMS.
Πουθενά δεν φαίνεται μια οργανωμένη πορεία για τον πολίτη και τις σύγχρονες μάστιγες των χρόνιων νοσημάτων, αλλά και διαχρονικές ανάγκες του χώρου της Υγείας.
Συνακόλουθα η προσπάθεια ερμηνείας των αποτυχιών από τους εκάστοτε εμπειρογνώμονες, τους οδηγεί στα διαχρονικά στερεότυπα: της ελλιπούς πολιτικής βούλησης, των αντιτιθέμενων ομάδων συμφερόντων, την έλλειψη κουλτούρας και την ανάγκη αλλαγής παραδείγματος.
Αναμφίβολα όμως ο διαρκής και διαχρονικός ευρύτατος διάλογος και ο εμπλουτισμός των πολιτικών υγείας με τα νέα δεδομένα, οδηγεί στην αναπροσαρμογή και ανανέωση της κάθε νέας προσπάθειας. Παρά τις υστερήσεις, ολιγωρίες και ανασχέσεις, υπάρχει στη χώρα ένα μεταρρυθμιστικό διαρκές σε εξέλιξη. Τίποτα δεν πάει χαμένο
Πηγή: www.healthreport.gr