Συντρόφισσες, σύντροφοι, αξιότιμε σύντροφε πρόεδρε, προερχόμαστε από μια μεγάλη ήττα, μια εκλογική συντριβή, την μεγαλύτερη ίσως στην μακρόχρονη και μακρόπνοη ιστορία της ανανεωτικής αριστεράς, από όποιο σχήμα μέχρι σήμερα εκφραζόταν. Και σε μια τέτοια έκτασης ήττα χρειάζεται πρώτα και κύρια ανάληψη πολιτικής ευθύνης και αλλαγή πολιτικής. Ας αναλύσουμε λοιπόν τα αίτια χωρίς δογματικές προσεγγίσεις, χωρίς υπαγωγή της πραγματικότητας στα θέλω και τις επιθυμίες μας, χωρίς κυνήγι μαγισσών, αλλά με τόλμη, πολιτική διορατικότητα και οξυδέρκεια.

1. Πολλοί μιλούν ότι το δυσμενές αυτό αποτέλεσμα προήλθε από την αποχώρησή μας από την κυβέρνηση, προσωπικά θεωρώ ότι χτίσαμε μια ηττοπαθή ή αμυντική εικόνα και όταν είμασταν μέσα. Προσωπικά ανήκω στο τμήμα εκείνο που θεωρούσε ότι καλώς μπήκαμε στην κυβέρνηση και ότι βγήκαμε σε λάθος χρόνο και με λάθος τρόπο. Ας θυμηθούμε ότι η συγκατοίκηση της ΔΗΜΑΡ με το ΠΑΣΟΚ και την Ν.Δ, δηλαδή τις δυνάμεις που ευθύνονται κυρίως για την σημερινή κατάσταση, δεν έγινε λόγω κάποιας ιδεολογικής ή πολιτικής ταύτισης, αλλά από λόγους εθνικού συμφέροντος κα είχε σκοπό να διασφαλίσει την καθόλου μέχρι τότε βέβαια παραμονή της χώρας στο ευρώ και δεύτερον να διεκδικήσει μια πιο δίκαιη κατανομή των βαρών και μια προοδευτικότερη διαχείριση. Και αν κατάφερε να νομιμοποιήσει την ευρωπαϊκή προοτπική, δυστυχώς δεν πέτυχε και πολλά στην δίκαιη κατανομή των βαρών, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες του έκανε. Η έλλειψη ενός επιστημονικού ανθρώπινου δυναμικού που θα την βοηθούσε σε πρωθητικές προτάσεις, η μη πειστική εμμονή στην προγραμματική συμφωνία που όπως επικαλείται η ηγεσία ακυρώθηκε από τα άλλα κόμματα, αλλά στην ουσία όμως αυτοακυρώθηκε αφού δεν αποτελούσε δέσμευση με τους δανειστές, καθώς και η έλλειψη ενός σχεδίου διαλεκτικής μεταξύ ρήξης και σύμπλευσης με την κυβέρνηση, ήταν από τους λόγους που η ΔΗΜΑΡ ψήφιζε εύκολα νομοσχέδια ή κρατικούς προϋπολογισμούς ως κυβερνητικός εταίρος και δήλωνε απούσα ή παρούσα σε νομοσχέδια που εξαρτιόταν η αποδέσμευση της δόσης, όπως το μεσοπρόθεσμο. Προφανώς και τα εργασιακά ήταν μια επβεβλημένη κόκκινη γραμμή που όμως όπως τέθηκε, φάνηκε να τελικά να γίνεται για το επίδομα γάμου. Γιατί στην ουσία οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας που ήδη είχαν διαρρηχθεί από προηγούμενους νόμους αλλά και από την κλιμάκωση της ύφεσης, ήταν περισσότερο πρόβλημα των κοινωνικών εταίρων, που θα έπρεπε να διεκδικήσουν μια πιο δίκαιη και προσαρμοσμένη στα πραγματικά επίπεδα της οικονομίας συμφωνία. Το κυριότερο όμως είναι ότι χάσαμε τα ακροατήρια που μας στήριξαν και τα οποία δεν είχαν και πολύ σχέση με το στενό ακροατήριο του Κ.Κ.Ε εσωτερικού και της Ε.Α.Ρ, αλλά αντιθέτως πίστευαν στην Ευρώπη, στην συναίνεση, σο νέο κοινωνικό κράτος σε μια ανοικτή οικονομία με ρύθμιση σε πολιτικές και ατομικές ελευθερίες. Αλλά και μετά την κυβέρνηση δεν διαχειριστήκαμε την έξοδο με υπευθυνότητα και έτσι βρεθήκαμε να καταγγέλουμε τις δυνάμεις που μέχρι πρότινος συγκυβερνούσαμε για συντηρητικές πολιτικές.

2. Η ΔΗΜΑΡ μέσω του συνεδρίου αποφάσισε με μεγάλη πλειοψηφία την αυτόνομη κάθοδο στις ευρωεκλογές και αρνήθηκε τον διάλογο με τους 58, με την αιτιολογία ότι το ΠΑΣΟΚ υποστηρίζει συντηρητικές επιλογές, ξεχνώντας ότι και η ίδια για έναν χρόνο τις εφάρμοζε. Έτσι θεώρησε το σχέδιο αυτό ως αντίπαλο πολιτικό σχέδιο, ενώ στην ουσία ήταν το δικό της, το ιδρυτικό. Η συμμαχία της όμως με ορισμένα πρόσωπα που προέρχονταν από το ΠΑΣΟΚ και με τον τίτλο Προοδευτική Συνεργασία και που χρίστηκε ως τρίτος πόλος, ακύρωνε και την συνεδριακής της θέση περί αυτόνομης καθόδου. Γιατί τα πρόσωπα αυτά καθόλα άξια, δεν εξέφραζαν κάποιο ιστορικό κοινωνικό ρεύμα, αλλά πιο πολύ σχημάτισαν ένα ιδιότυπο αντιπασοκικό και αντιβενιζελικό μπλοκ.

3. Να είμαστε ειλικρινείς, το πρόβλημα του κόμματος δεν είναι μόνο το αριθμητικό και δυσμενέστατο αποτέλεσμα, είναι πρώτιστα πολιτικό, που δεν αφορά μόνο τον πρόεδρο και την ηγετική ομάδα, αλλά συνολικά και αναλογικά την λειτουργία του κόμματος από την ίδρυσή του. Το κόμμα χτίστηκε γύρω από την εμβληματική φυσιογνωμία του Φ. Κουβέλη, χωρίς καταστατικές δεσμευτικές αρχές, χωρίς εμπλουτισμένες δημοκρατικές δομές, με συγκεντρωτισμό και απόσταση της ηγεσίας από την βάση. Μπήκαμε στην κυβέρνηση, δεν συζητήσαμε για αυτό, βέβαια είχαμε πει εντολή για λύση, βγήκαμε πιο βίαια από την κυβέρνηση, πάλι δεν συζητήσαμε διεξοδικά σα όργανα αλλά μέσα σε ημέρα μάθαμε την απόφαση. Η ανανεωτική και δημοκρατική αριστερά πρώτα και κύρια πρέπει να μιλάει για ανανέωση του τρόπου λειτουργίας του κόμματος, για όρια στις θητείες, για ασυμβίβαστο μεταξύ αιρετών αρχότων, βουλευτών και επαγγελματικών στελεχών, για ανάδειξη σύγχρονων πολιτικών εργαστηρίων και δεξαμενών σκέψης, για εσωκομματικά δημοψηφίσματα. Το SPD την Γερμανία προέβη ύστερα από εξαντλητικό διάλογο με τα μέλη του σε εσωκομματικό δημοψήφισμα, έτσι χτίζεται η εμπιστοσύνη μεταξή ηγεσίας και βάσης και δεσμεύει την ηγεσία για αποφάσεις και κινήσεις.

4. Μιλάμε για συμμαχίες. Πρώτιστα και κύρια πρέπει να ξέρουμε ποιοι είμαστε, τι θέλουμε να εκπροσωπήσουμε και πως βλέπουμε την χώρα για τα επόμενα 5 χρόνια. Με βάση αυτή να αναλύσουμε την διάρθωση της ελληνικής οικονομίας, τις νέες κοινωνικές και πολιτικές συμμαχίες και να συντάξουμε προτάσεις επιστημονικά καταρτισμένες και επικαιροποιημένες, τους νέους στόχους του έθνους στον 21ο αιώνα και να τις θέσουμε προς διάλογο με όλες τις πολιτικές δυνάμεις του δημοκρατικού τόξου. Ίσως ακούγεται λίγο ρομαντικό, ανεδαφικό ή μικρομεγαλίστικο, αλλά πάντα η ανανεωτική αριστερά λειτουργούσε ως προωθητική δυναμη και ταυτογχρόνως ως υπερβατική. Αν σκοπός μας είναι να αλλάξουμε το περιεχόμενο της πολιτικής, να μιλήσουμε τι αλλαγές θέλουμε στα πανεπιστήμια, στο φορολογικό, στο ασφαλιστικό, στην αγορά εργασίας ώστε να καταπολεμηθεί η ανεργία και με βάση αυτές θα προκύψουν οι προγραμματικές συγκλίσεις και οι μετατοπίσεις.

5. Η ΔΗΜΑΡ ανέδειξε όλο αυτό το διάστημα το ζήτημα του νεοναζιστικού μορφώματος και πρότεινε ένα ευρύ δημοκρατικό μέτωπο. Πλέον πρεπει να περιγράψει και το πλαίσιο δράσης, πρώτα και κύρια να απορρίψει τις δύο λογικές που αναπτύσσονται για τους ψηφοφόρους της Χρυσής Αυγής, την πρώτη που τους παρουσιάζει ως παραπλανημένους όλους και την δεύτερη ως φασίστες πάλι όλους. Προφανώς και ένα τμήμα των πολιτών από την μεταπολίτευση έχει αναφορά στους βασιλοχουντικούς, όμως υπάρχουν και οι ανόητοι και αυτοί που ελλείψει δημοκρατικής παιδείας θεωρούν ότι τιμωρούν το πολιτικό σύστημα, όλοι αυτοί λοιπόν πρέπει να απεγκλωβιστούν, χωρίς χάιδεμα αυτιών αλλά μέσα από συγκεκριμένα μέτρα, όπως ανακούφιση των αδυνάτων, επικαιροποίηση της ατζέντας για αλλαγές στο πολιτικό σύστημα, για την καταπολέμηση της διαφθοράς και της διαπλοκής, ανάδειξη ενός ήπιου πολιτικού λόγου, ως απάντηση στον «εμφυλιακό» που εκπροσωπούν τα δύο μεγάλα κόμματα.

Συντρόφισσες, σύντροφοι, εντάχθηκα στην ΔΗΜΑΡ προ δύο ετών και αυτό γιατί κατάφερε να υπερβεί το διαιρετικό δίλημμα μνημόνιο αντι-μνημόνιο και να μιλήσει για θεσμικές αλλαγές, για παθογένειες του πολιτικού συστήματος, για τις ατομικές και συλλογικές ευθύνες, το κυριότερο να παράγει πολιτική. Αυτό σας καλώ να κάνουμε και τώρα. Σας ευχαριστώ…

* Ομιλία στη συνεδρίαση της Κ.Ε της ΔΗΜΑΡ 7-8/6/2014