«Η αρχή «η πολιτική πάνω απ? όλα»
δεν υποκαθιστά τις οικονομικές Αρχές»
Πεγκ Τεχουάι, υπουργός Αμυνας του Μάο

Οι εντυπώσεις μου από τους δεκάδες ανασχηματισμούς που έχω παρακολουθήσει, στα ξένα και εδώ, ήταν, απ? όσο θυμάμαι, κατά κανόνα αρνητικές. Συνήθως ανασχηματισμοί γίνονταν όταν η κυβέρνηση «ελάμβανε το μήνυμα» – το κακό κι ανάποδο. «Ανακάτευε, λοιπόν, την τράπουλα». «Εκανε νέο ξεκίνημα», δηλαδή, σύμφωνα με την κενή σημασίας πολιτική αργκό, μια και η ανασχηματισμένη κυβέρνηση λίγα μπορούσε να αλλάξει από την πορεία της, η οποία συνήθως υπαγορευόταν από πολύπλοκες πραγματικότητες. Καμία λοιπόν ανασχηματισμένη κυβέρνηση δεν ήταν καλύτερη από την προηγούμενη. Και πολύ σύντομα έχανε τον επιδιωκόμενο στόχο ανάτασης.

Σε όλους τους σχηματισμούς και ανασχηματισμούς το μόνιμο πρόβλημα είναι το management και η στρατηγική. Η εμπειρία μου από τη διαχείριση ανθρωπίνου δυναμικού είναι απλή. Τα υπό έναν ηγέτη πρόσωπα στην πολιτική ζωή, στη Δημόσια Διοίκηση ή στις επιχειρήσεις, εφαρμόζουν με μικρό βαθμό ελευθερίας την επιλεγμένη στρατηγική – αν υπάρχει καθαρή στρατηγική.

Στην παρούσα φάση η στρατηγική των επόμενων μηνών είναι δεδομένη. Να επιτύχουμε την καλύτερη δυνατή και ρεαλιστική συμφωνία με τα κράτη-δανειστές, που κατέχουν το μεγαλύτερο ποσό δημόσιου χρέους, ώστε να μπουν οι βάσεις για την ανάπτυξη. Προσοχή. Την ανάπτυξη, όχι τη μεγέθυνση που ονειρευόμαστε όλοι, σαν καλή φίλη απ? τα παλιά.

Στη δική μας κατάσταση, στην κόψη του ξυραφιού, η ανάπτυξη στηρίζεται σε τέσσερις πυλώνες. Στο υπουργείο Οικονομικών, στην Τράπεζα της Ελλάδος, στο υπουργείο Ανάπτυξης και στο υπουργείο Δημόσιας Τάξης. Ενώ για τα τρία πρώτα οι λόγοι είναι προφανείς, για το Δημόσιας Τάξης η σωστή λειτουργία του είναι ζωτικής σημασίας, γιατί πολλά φαινόμενα, που ξεκίνησαν από τις πυρκαγιές του 2008, κατέληξαν στο κλείσιμο πολλών επιχειρήσεων και στην εξαφάνιση των τουριστών. Και, επίσης, επειδή υπήρξε ανεξέλεγκτη δράση των ταγμάτων εφόδου κ.λπ. Εδώ και έναν χρόνο, με συστηματική και επίπονη δράση του υπουργείου Δημόσιας Τάξης και του δημάρχου Αθηναίων, η πρωτεύουσα άρχισε και πάλι να γίνεται τουριστικός προορισμός, όπως δείχνουν οι πληρότητες των ξενοδοχείων και οι αφίξεις στο αεροδρόμιο.

Προσωπική μου άποψη, λοιπόν, είναι ότι οι τέσσερις πυλώνες που ανέφερα λειτουργούν καλά στις δεδομένες δυσμενείς συνθήκες. Και δυσκολεύομαι να φανταστώ ότι θα δουλέψουν καλύτερα αν τα πρόσωπα αντικατασταθούν, όχι με κριτήριο τις επιδόσεις τους αλλά με άλλα. Κομματικά ή εκλογικών αποτελεσμάτων.

Από εκεί και πέρα, θα αδικούσα πολλούς υπουργούς, όπως η Κεφαλογιάννη, ο Γεωργιάδης, σύσσωμο το ΥΠΕΞ, ο Χρυσοχοΐδης, ο Μανιάτης, ο Τσαυτάρης, ο Μητσοτάκης, οι οποίοι αποδίδουν κατά τη γνώμη μου έως και άριστα – και άλλοι που μου διαφεύγουν. Ειδικά για τους τέσσερις πυλώνες, όμως, ένα επιπλέον κριτήριο είναι και οι σχέσεις τους με τα κέντρα αποφάσεων σε ευρωπαϊκούς και ξένους θεσμούς. Και τα τέσσερα έχουν όχι μόνο την έξωθεν καλή μαρτυρία, αλλά με τη λειτουργία τους έχουν επηρεάσει θετικά τα συμφέροντά μας. Και ακούγονται.

Δεν έχω την όλη εικόνα ούτε όλα τα στοιχεία, αλλά υποψιάζομαι ότι οι αλλαγές που κυκλοφορούν έχουν να κάνουν κυρίως με το αποτέλεσμα των εκλογών. Για όσους όμως θεωρούν ότι η κυβέρνηση θα γλιτώσει το μοιραίο απομακρύνοντας αυτούς που θεωρεί βάρη να τους δώσω λίγο κουράγιο. Σε καμία χώρα που αναγκάστηκε να καταφύγει σε κρατικό δανεισμό, αφού οι αγορές αρνούνταν να χρηματοδοτήσουν τα ελλείμματά τους, δεν επιβίωσε η κυβέρνηση που χειρίστηκε τα δύσκολα. Συχνά άλλαζαν οι κυβερνήσεις ωσότου η οικονομία ισορροπήσει. Συνεπώς, όταν γίνουν εκλογές το κανονικό είναι να παραδώσουν την εξουσία σε άλλον σχηματισμό.

Ομως εδώ ο άλλος σχηματισμός, με την πολιτική που εξαγγέλλει, κολακεύει μεν τους πολλούς που έχουν κάθε λόγο να θυμώνουν, αλλά δεν πείθει και μάλλον τρομοκρατεί. Και δεν είναι τυχαίο ότι, ακόμη και στις ευρωεκλογές, οι δημοσκοπήσεις έδειχναν αντίθετο αποτέλεσμα σε περίπτωση που οι εκλογές ήταν εθνικές. Αρα, το χειρότερο που μπορεί να συμβεί είναι να ανακοπεί ένα έργο δύσκολο, μόνο και μόνο για την εξουσία. Τα πρόσημα δεν είναι ούτε προοδευτικά ούτε συντηρητικά. Είναι θετικά και αρνητικά. Και η σημερινή κυβέρνηση έχει θετικό πρόσημο.

ΥΓ: Κανονικά θα έπρεπε να μιλήσω και για τον πέμπτο πυλώνα ανάπτυξης, που κατά τον Μάικλ Πόρτερ, γκουρού της στρατηγικής στο Χάρβαρντ, δεν είναι άλλος από το υπουργείο Παιδείας και ιδίως της Ανωτάτης. Αλλά νομίζω καλύτερα να περιμένουμε τα απομνημονεύματα της Γιαννάκου και της Διαμαντοπούλου.