Δεν ξέρω τί θα ‘γραφε ο Μαρξ αν ζούσε στη σημερινή ψηφιακή εποχή. Σίγουρα δεν θα μπορούσε να προβλέψει την εξέλιξη της κοινωνίας, της παραγωγής στις σημερινές συνθήκες. Έτσι δεν ξέρω τί νόημα έχει να είναι κανείς “κολλημένος” στα λόγια του Μαρξ. Εκείνος έβλεπε και έγραφε με βάση το πιο προωθημένο τμήμα του κόσμου του, τη βιομηχανική Αγγλία.

Κοινωνίες που υποτίθεται ασπάστηκαν το μαρξισμό χωρίς να έχουν μπει για τα καλά στη βιομηχανική παραγωγή και θέλησαν -ή εξαναγκάστηκαν- να προχωρήσουν σε αυτό που απεκάλεσαν σοσιαλισμό ή κομμουνισμό ουσιαστικά δεν οδηγήθηκαν στην αστική δημοκρατία και μετά στην -κατά Μαρξ επιθυμητή- κατάργηση της “δικτατορίας της αστικής τάξης”.

Εφευρέθηκε λοιπόν η “θεωρία” του πηδήματος -και με την καλή και με την κακή έννοια- σταδίου (δηλ. της αστικής δημοκρατίας). Στο πρακτικό επίπεδο απλώς χρησιμοποιήθηκε (δεν χρειαζόταν εφεύρεση) η βία. Και για το κόμμα εφευρέθηκε ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός που τελικά οδήγησε στη δικτατορία του γραμματέα του κόμματος.

Ο δημοκρατικός δρόμος προς το σοσιαλισμό -που εμφανίζεται από θεωρητικούς του Σύριζα ως η κατευθυντήρια γραμμή- προϋποθέτει (θεωρητικώς πάντα) το κόμμα της εργατικής τάξης, ενδεχομένως με συμμαχίες, να επιδιώκει την εξελικτική μετάβαση μέσα από το “πλάτεμα και βάθεμα” (τί θυμάμαι τώρα!) της αστικής δημοκρατίας προς την “αστική ολοκλήρωση” πριν το πέρασμα στο σοσιαλισμό.

Όμως είναι προφανές ότι ο Σύριζα δεν είναι το “κόμμα της εργατικής τάξης”, πόσω μάλλον που η εργατική τάξη είναι εξαιρετικά μειοψηφική. Και ακόμα πολλοί από αυτούς/ες που “πουλούν την εργατική τους δύναμη” το απόγευμα μπορεί να πουλούν προϊόντα σε άλλους ή να ‘χουν σπίτι με χωράφι στο χωριό. Βέβαια οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν συγκαταλέγονται με τίποτα στην εργατική τάξη (ο Μαρξ θα έφριττε με μια τέτοια σκέψη).

Μετά, η Ελλάδα πόρρω απέχει από την “αστική ολοκλήρωση”. Κατ’ αρχήν, μικροαστική και όχι αμελητέα αγροτική, και επιπλέον με ογκώδες το ευρύτερο δημόσιο, η Ελλάδα μπορεί να πλησιάσει προς αστική κοινωνία δυτικού τύπου μέσα από τον -δύσκολο- εξευρωπαϊσμό της.

Η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και, αργότερα, στη ζώνη του ευρώ ήταν σημαντικά βήματα. Μόνο που, τώρα με την κρίση, άφησαν πίσω, ασθμαίνοντα, σημαντικά τμήματα του πληθυσμού. Είναι αυτά τα τμήματα που θέλχτηκαν από τη ρητορική του λεγόμενου “αντιμνημονιακού” αγώνα. Είναι τμήματα από αυτούς που παλιότερα αποκαλούνταν “μη-προνομιούχοι”, με την απαραίτητη ελευθεριότητα στην αυτο-κατάταξη. Βέβαια όλα αυτά ουδεμία σχέση έχουν με αριστερά, μαρξισμούς και τα ρέστα. Πόσω μάλλον που ο Μαρξ (στο βαθμό που μας νοιάζει) θεωρούσε τα μικροαστικά στρώματα εξόχως αντιδραστικά.

Αλλά και στο σεβασμό και την προώθηση της διάκρισης των εξουσιών (βασικό στοιχείο της “αστικής” δημοκρατίας) ο Σύριζα δεν έχει να επιδείξει πολλές περγαμηνές. Ο Σύριζα δεν προσπαθεί να “αποκομματικοποιήσει” τη διοίκηση, τη δικαιοσύνη αλλά να τις ελέγξει με πιο απόλυτο τρόπο, όπως ήλεγχε η μετεμφυλιακή Δεξιά.

Ο Σύριζα, δηλώνει στην προμετωπίδα του ριζοσπαστική αριστερά. Δηλαδή; Όχι μεταρρυθμιστική, όχι ευρωπαϊκή αριστερά; Και πόσο συμβατό είναι αυτό με τον “δημοκρατικό δρόμο”;

Όμως ο Σύριζα δεν κυβερνά μόνος του. Ο υποτιθέμενος “σοσιαλισμός” του έχει τακιμιάσει με τον ακροδεξιό εθνικισμό και τα πάνε μια χαρά. Ο συνδυασμός αυτός του “σοσιαλισμού” και του εθνικισμού φέρνει άθελα συνειρμούς απειλητικούς από την πρόσφατη ευρωπαϊκή ιστορία. Χρειάζεται προσοχή από αυτούς που τον στηρίζουν μήπως οδηγούνται άθελά τους προς τέτοιες κατευθύνσεις.

Στα σχεδόν δύο χρόνια κυβερνητικής θητείας ο Σύριζα φρέναρε την ανάπτυξη, κόστισε πολλά δισεκατομμύρια, επέδειξε έναν λανθάνοντα -ήπιο για την ώρα- ολοκληρωτισμό, υιοθέτησε αχρείαστο μνημόνιο, παραλλήλως προβάλλοντας, κωμικές έως γελοίες, αντιδράσεις στις πολιτικές του επιλογές (τί να  κάνουμε, προσπαθήσαμε…)  και καλλιέργησε το ψεύδος ως πολιτική μέθοδο. Τα μόνα προοδευτικά που έχει να επιδείξει είναι η θεσμοθέτηση του συμφώνου συμβίωσης ομοφύλων ζευγαριών και η προσπάθεια αντιμετώπισης της ακραίας φτώχειας (βασιζόμενος σε ευρωπαϊκά κονδύλια και προηγούμενες πολιτικές).

Μα, να πούμε και ακόμα κάτι θετικό, ο Σύριζα κατάφερε συχνά να μας φέρει το γέλιο. Πρόσφατο πρόχειρο παράδειγμα η πρότασή του για Πρόεδρο του ΕΣΡ.

Τελικά ο Σύριζα δεν είναι αριστερός σχηματισμός, ουδεμία σχέση έχει (στο βαθμό που ενδιαφέρει) με τον μαρξισμό,  δεν είναι ευρωπαϊκή αριστερά και με τον “σοσιαλισμό” του να συμφύρεται με τον εθνικισμό του ακροδεξιού συμμάχου του μπορεί να οδηγηθεί σε φαλκίδευση της αστικής δημοκρατία