Μετά τις Ευρωεκλογές του 2024, οι εξελίξεις στο ΠΑΣΟΚ και στον ΣΥΡΙΖΑ φανερώνουν μία κοινή παθογένεια: τον πολιτικό αρχηγισμό. Στο ΠΑΣΟΚ, η οξύτατη αντίδραση κατά του Ανδρουλάκη φαίνεται πως έχει τις ρίζες της όχι τόσο στο μέτριο εκλογικό αποτέλεσμα, όσο στον τρόπο διακυβέρνησης του κινήματος από τον έκτο στη σειρά Πρόεδρό του. Όπως φαίνεται, ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ λειτουργούσε αδιαφορώντας για τα κομματικά όργανα, απαιτούσε από όλους να υλοποιούν τις προσωπικές του επιλογές, επέλεγε αυτοβούλως συνεργάτες κ.ο.κ. Τα κομματικά στελέχη «φόρτωναν» και μόλις ο αρχηγός σκόνταψε έπεσαν να τον φάνε.

Κι αν στο ΠΑΣΟΚ –και γενικά στον χώρο του Κέντρου- ο αρχηγισμός έχει βαθιές ρίζες, στην «ανανεωτική και ριζοσπαστική αριστερά» αυτός είναι πρωτοφανής. Όλοι οι προηγούμενοι ηγέτες του χώρου –από τους «μετακομμουνιστές» Μπάμπη Δρακόπουλο και Λεωνίδα Κύρκο, έως τον «κεντρώο» Νίκο Κωνσταντόπουλο, εκουσίως ή ακουσίως λειτουργούσαν πάντοτε σεβόμενοι τη συλλογική συνθήκη. Ακόμα και ο «Μεσσίας» Αλέξης Τσίπρας, που τους οδήγησε από την έρημο του 3% στη Γη της Εξουσίας, επέμενε να λειτουργεί στο πλαίσιο των «οργάνων» του κόμματος –κάτι που του προσάπτεται ως «λάθος», από πολλούς. Αίφνης όμως, ο νέος αρχηγός Στέφανος Κασσελάκης διακηρύσσει πως ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το κόμμα «μου», και προχωράει το σχέδιο ιδιωτικοποίησης της Αριστεράς συναντώντας από μέτριες αντιστάσεις -από τους «βαρόνους» του κόμματος- έως σχεδόν καμία -από τους οπαδούς.

Παράλληλα, ο χώρος της ΝΔ πορεύεται από καιρό στη νέα αυτή κατεύθυνση: ο Κυριάκος Μητσοτάκης, που όταν έθεσε υποψηφιότητα για Πρόεδρος υποστηριζόταν από ένα (1) από τα εβδομήντα πέντε μέλη της Κ.Ο. της ΝΔ, είναι ο πρώτος αρχηγός της ΝΔ που δεν αντιμετωπίζει ουσιαστικό εσωκομματικό αντίλογο. Ως Πρωθυπουργός, επικύρωσε ένα προσωποπαγές σύστημα διακυβέρνησης, όπου οι Υπουργοί μεταβλήθηκαν σε «ιμάντες μεταβίβασης» της «γραμμής» του «επιτελικού κράτους», με έδρα το Μαξίμου.

Έχει παρατηρηθεί πως, όσο η πολιτική αρένα ερημώνει από συμμετέχοντες πολίτες, τόσο «μικραίνουν» οι ηγέτες. Δεν συναντάμε πια αρχηγούς με εύρος και βάθος γνώσεων, με διαχειριστικές ικανότητες, με την τακτική επιδεξιότητα και τη στρατηγική οπτική των παλαιοτέρων. Έχουμε «λογιστές» ή στελέχη «Α.Ε.» ή εκφραστές της «μεταπολιτικής» ή ανθρώπους που συγχέουν «τη σκιά με το μπόι τους» ή ατζέντηδες συμφερόντων. Οι ηγέτες δεν διαλέγονται πια (και) με την Ιστορία, αλλά μόνο με την καριέρα τους. Παράλληλα όμως με αυτή τη σμίκρυνση των ηγετών, παρατηρείται η μεγέθυνση του ρόλου τους στη λειτουργία των πολιτικών υποκειμένων και της διοίκησης. Όσο η δημοκρατική εκλογική διαδικασία προσομοιάζει με εκείνες των τηλεοπτικών reality, τόσο περισσότερο η πολιτική ζωή γίνεται άθυρμα «ενός ανδρός». Μπήκαμε στην πολιτική συμμετέχοντας σε ομάδες, αλλά τη βλέπουμε να μετατρέπεται εμπρός στα μάτια μας σε ατομικό παιχνίδι.