Όταν σε ανακρίνανε οι ασφαλίτες της δικτατορίας, σπάνια ρωτούσαν για τις πεποιθήσεις σου. Γιατί ενδιαφέρονταν κυρίως για την έκδηλη συμπεριφορά σου. Δηλαδή, για τις πράξεις σου.
Ήταν λοιπόν καθήκον σου όχι μόνον για λόγους αυτοπροστασίας, αλλά και για την προστασία των φίλων σου για τις πράξεις των οποίων επίσης σε ρωτούσαν, να μην λες ποτέ την αλήθεια. Έτσι, άλλοτε συμπεριφερόσουν σαν βουβό πρόσωπο και άλλοτε απαντούσες με ένα ψέμα σε κάθε ερώτηση.
Το «μαγικό» που συνέβαινε μετά από μία τέτοια στάση, είναι ότι ποτέ δεν σου περνούσε από το μυαλό ότι έλεγες ψέματα. Αντίθετα, αν πετύχαινε το ψέμα, αισθανόσουν έναν ηθικό θρίαμβο, διότι είχες επιτελέσει το καθήκον σου να αντισταθείς, ακόμη και με αυτόν τον τρόπο, στην δικτατορία και να προφυλάξεις και τους φίλους σου.
Για την «σχετικοποίηση» αυτή του ψέματος, ο Καστοριάδης χρησιμοποιούσε το εξής εύγλωττο παράδειγμα: Όταν οι σοβιετικές αρχές ανέκριναν τον Σολτζενίτσιν για τον τρόπο που έβγαιναν από την Ρωσία τα έργα του, είχε υποχρέωση να τους πει ψέματα, διότι διαφορετικά και τα έργα του δεν θα έφταναν στη Δύση και τους φίλους του θα εξέθετε.
Πρόκειται δηλαδή για τις οριακές συνθήκες, που αντιστρέφουν την ίδια την ηθική διάσταση του ψέματος.
Με έσχατη περίπτωση, αυτήν των προσφύγων. Οι οποίοι δεν έχασαν μόνον τις εστίες τους και την προστασία που αυτές τους παρείχαν, αλλά δεν υπάρχει σε ολόκληρη τη γη τόπος, για να δημιουργήσουν μία νέα εστία.
Δεν είναι ότι δεν υπάρχει κοινότητα στην οποία να ανήκουν και να τους δίνει ταυτότητα και προστασία. Είναι ότι αντιμετωπίζονται ως περιττοί, με αποτέλεσμα να μην τους διεκδικεί κανείς, ούτε καν για να τους καταπιέσει.
Προκειμένου λοιπόν να λυτρωθούν από την κατάσταση του παρία, στην οποία τους έφερε η βίαιη έξοδός τους από την «ανθρώπινη συνθήκη», όπου δεν έχουν καν το δικαίωμα να έχουν δικαιώματα, έχουν ένα έσχατο «δικαίωμα»: στο ψέμα. Μέχρι να εφευρίσκουν ακόμη και νεκρούς. Ένα δικαίωμα όμως που ιδιοποιούνται οι δημαγωγοί, ώστε να δημαγωγούν γι’ αυτό. Για να μετατρέπουν την ανθρώπινη δυστυχία σε δημαγωγική «ευλογία».
Πρόκειται για την «ευλογία» που αποτέλεσε για τους δημαγωγούς η "νεκρή Μαρία του Έβρου". Αφού έφτασαν στο σημείο να μετατρέψουν ένα «θεμιτό», σε σχέση με τις συνθήκες που περιγράψαμε, ψέμα των προσφύγων για δήθεν νεκρό κορίτσι, σε προβοκάτσια κατά της χώρας.
Όταν χρησιμοποίησαν το ψέμα ως πρώτη ύλη, για ένα πρωτοφανές προπαγανδιστικό παραλήρημα εναντίον της ελληνικής Δημοκρατίας και των θεσμών της.
Κάτι όμως που αποτελεί ταυτόχρονη προσβολή και των ίδιων των προσφύγων. Αφού, αυτό που είναι ψέμα σήμερα, αύριο μπορεί να συμβεί. Και τότε δεν θα πιστέψει κανείς τους πρόσφυγες. Κάτι για το οποίο οι δημαγωγοί, ως κυνικοί, αδιαφορούν απολύτως.
Γι’ αυτό και η αποκάλυψη των αυτοχθόνων δημαγωγών ως εμπόρων της δυστυχίας, είναι αναγκαία για την προστασία και των ίδιων των προσφύγων.
Πηγή: www.tanea.gr