Εγγύς Ανατολή: προ ιδεών οι επιτακτικές καταστάσεις

Δημήτρης Σκουρέλλος 28 Αυγ 2020

Στο δημοτικό σχολείο αθεόφοβοι φωνάζαμε οχληρά: Ιράν-Ιράκ, η Δύση Αφγανιστάν, αν δε μας πάτε εκδρομή, θα γίνει Βιετνάμ!

Επιτακτικές καταστάσεις. Μόλις στο τελευταίο σημείωμα, παρά την αδαιδάλωτη φλυαρία τού γράφοντος, οι συνάφειες των πολιτικών εξελίξεων στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου αφέθηκαν προβοκατόρικα να αναδυθούν εκτενώς, έτσι, απερινόητες, απέτυχαν να κλίνουν σε ένα κοινό προοπτικό συμπέρασμα: είτε Ελλάδα και Ευρώπη δρουν το συντομότερο (ΤΩΡΑ) υπέρ της ειρήνης και του κατευνασμού σε πλείστα όσα κρίσιμα ζητήματα του παρόντος −και του εγγύς παρελθόντος, είτε μανιχαϊστικά προσφέρεται η αμείλικτη δυνατότητα «συριοποίησης» της ευρύτερης περιοχής μας.

            Άλλως, ας κάνουν και λίγο πίσω, Ελλάδα και ΕΕ! Αμφότερες ας καταβάλουν εναργέστερες και πειστικές προσπάθειες υπέρ ειρήνης. Οι ΕΕ Ελλάδα (και η Κύπρος, και διασταλτικά η Δύση και η δημοκρατία) θα χάσουν –κι εμείς μαζί− περισσότερα αν δεν αποποιηθούν το ρόλο τού μπακάλη «εδώδιμα αποικιακά», αλλάσσοντάς τον με τον πρέποντα και αρμόζοντα σε ειρηνοποιούς: εκείνον επιτέλους, αυτού που πολιτεύεται με ευρύτερους στόχους, διεθνικούς, παρεμβατικούς. Στην ηγεσία τής επίτευξής τους ας δυναμώσει η δημοκρατία και ό,τι ενοποιητικό ενεργοποίησε εκ νέου στην ΕΕ η κρίση της πανδημίας.

            Θα αποκαλυφθώ, μολονότι δε συνθέτω μπροσούρες. Αντιλαμβάνεται κανείς σε ποια διελκυστίνδα ανταγωνισμών, μίσους, καταπιέσεων και φτώχειας η παραμικρή πολεμική κρίση, ας πούμε στο Αιγαίο (αν και νοτίως του Καστελόριζου δεν είναι πια Αιγαίο) θα μπορούσε να μας εκτρέψει; Οι πιθανές συνέπειες δε βαρύνουν;

Η προφάνεια: η Τουρκία με έναν γκροτέσκο εκλεγμένο τύραννο ενώπιον χρεοκοπίας, και στρατεύματά της διεσπαρμένα σε Κύπρο, Λιβύη, Συρία. Η Συρία «Συρία». Ο Λίβανος προ πυλών της οριστικής ανθρώπινης έκρηξης. Το Ισραήλ σε εσωτερική κρίση, μάλλον απομονωμένο και αδύναμο όσο ποτέ, διπλωματικά, κοινωνικά, στρατιωτικά. Η Κύπρος σε επίφοβο αδιέξοδο με ευθύνη Αναστασιάδη. Η δυσπιστία μεταξύ των θρησκειών στην περιοχή μας τείνουσα στην τρομακτική μισαλλοδοξία. Η πανδημία μη μόνον εξασθενίζουσα οικονομίες και κρατικούς προϋπολογισμούς αλλά πρωτίστως ψαλιδίζοντας τις ατομικές μας προσδοκίες.

Τα Θεοφάνεια: τα περίχωρά μας ευάλωτα καθεαυτά, ανησυχητικά ή αιματηρά:  «Λιβύη» η Λιβύη. Καταπιεστική, κοινωνικά αδικότατη η Αίγυπτος. Εύθραυστη και υποκριτική η Ιορδανία. Πατρίδα, την απέκτησαν οι Παλαιστίνιοι de facto μαζί και δύο αντί ενός κράτη, αφού πρώτα έκαναν ο ένας εχθρό τον άλλο. Αριβιστές και καιροσκόποι όσο ποτέ οι Ρώσοι και οι Καταριανοί, σε αντιπαράθεση με τους επίδοξους μεγαλοσωτήρες τών ΗΑΕ, που ανακάλυψαν πόσο σερνάμενοι παρουσιάζονται πλέον οι βομβαρδιστές Σαουδάραβες, πόσο αμήχανοι οι Γάλλοι πλάι στους παρακμάζοντες  Αμερικανούς τού Τραμπ.

Εν μέσω όλων τών παραπάνω: τι συνιστά πια τη σημασία της ισχυρής και ανυποχώρητης Ελλάδας, που μόνη Ανεξάρτητη (μαζί με την Αυστρία!) αποφασίζει για τα δίκια της; Το ηθικόν; Το επικοινωνιακόν (νόμιζα πως τις γλιτώσαμε τις επιζήμιες επερχόμενες εκλογές της απλής αναλογικής, της σκούπας Μητσοτάκη); Το οικονομικόν (ποιος επενδύει σε αμφισβητούμενα πεδία ή ακόμη και σε χώρες που ετοιμάζονται για πόλεμο;)!

            Πολλές φορές έρχεται η ώρα που λέμε πως ήρθε η ώρα. Να το ξαναπούμε λοιπόν. Να η ευκαιρία: η ΕΕ και η Ελλάδα να δυναμώσουν προωθώντας τη συνεννόηση, τη δημοκρατία, την οικονομική και θεσμική αλληλοβοήθεια, την εμπιστοσύνη. Να διευρύνουν την επιρροή τους, το κύρος τους. Να συνειδητοποιήσουν ότι δεν είναι «για τους άλλους» η Εγγύς Ανατολή.

Εκτός αν μέσα σε τόσα προβλήματα ΕΕ και Ελλάδα από θετικές εξαιρέσεις, απάγκιες ιδέες και θεσμίσεις δυστυχώς αποτυγχάνουν εν τέλει.

Γιατί;

Λόγω των συστατικών δισεκατονταετών προβολών της η Ελλάδα; Ίσως εγκαταλελειμμένη από τον καλό της εαυτό η ΕΕ; Μια που τυχόν η «Δύση» ψάχνει (ψάχνεται;) αλλού να αναπτυχθεί από την αρχή (πώς το φοβαμαι το τελευταίο, πώς τις τρέμω τη Χίμαιρα και τη Γοργώ στον ύπνο. Μα κι όταν ό,τι πρέπει καταπίνω να σηκωθώ στα πόδια μου).