Πριν λίγες μέρες, σ’ ένα τηλεοπτικό δελτίο ειδήσεων, στο κάτω μέρος της οθόνης εκεί που μπαίνει εκείνη η γραμμή-τίτλος, έλεγε: Μας πιέζουν για νέα δάνεια. Το ότι κάποιος δημοσιογράφος έγραψε αυτή τη σουρεαλιστική πρόταση και 100δες χιλιάδες τηλεθεατές τη διάβασαν χωρίς να προσέξουν τίποτα περίεργο, δείχνει πόσο έχει απομακρυνθεί η δική μας ελληνική πραγματικότητα από κάθε λογική πραγματικότητα. Άλλωστε, ο νέος διακομματικός στόχος είναι να απαλλαγούμε από τα μνημόνια και να βγούμε στις αγορές. Σε αυτούς τους «τοκογλύφους» δηλαδή, στους «γύπες των αγορών» που πριν 4 χρόνια ήταν οι υπαίτιοι της καταστροφής. Σ’ αυτή τη χώρα ο καθένας μπορεί να λέει ό,τι θέλει. Το πρόβλημα είναι ότι η κοινωνία, μπερδεμένη, τον ακούει. Αυτός ο ηρωικός λαός που αιώνες αντιστέκεται, τώρα αντιστέκεται στις πιέσεις να του δώσουν κι άλλα λεφτά. Και θα τα βρει στους «τοκογλύφους». Για να απαλλαγεί από τις «δυνάμεις κατοχής». Τι δεν καταλαβαίνεις;
Ξαφνικά όλα έχουν σταματήσει. Για πρώτη φορά οι διαπραγματεύσεις με την τρόικα κρατούν 6 μήνες και φως στον ορίζοντα δεν φαίνεται. Η δυναμική των μεταρρυθμίσεων τελείωσε. Η κυβέρνηση μοιάζει να λέει στην Ευρωπαϊκή Ένωση, εμείς μέχρι εδώ μπορέσαμε να φτάσουμε. Παραπέρα βρείτε άλλους. Ενάμιση χρόνο μετά τις εκλογές, συζητάμε πάλι μόνο για εκλογές. Κανείς δεν είναι διατεθειμένος να αναλάβει το πραγματικό έργο, τη μεταρρύθμιση του κράτους και της οικονομίας.
Όλο το αδιέξοδο οφείλεται σε μια εξαρχής πλάνη όλου του πολιτικού συστήματος. Πίστεψαν ότι μπορούν να μειώσουν το έλλειμμα με σκληρές φορολογικές πολιτικές και έπειτα να διατηρηθεί το χρεοκοπημένο σύστημα ίδιο, απλώς σε φτωχότερα επίπεδα. Τώρα αποδεικνύεται η πλάνη. Η δημόσια δαπάνη έχει μείνει σταθερή ως ποσοστό του ΑΕΠ, πράγμα που σημαίνει ότι ο δημόσιος τομέας κατάφερε να προστατεύσει τα κεκτημένα του τα οποία υπερπλήρωσε ο ιδιωτικός τομέας της οικονομίας. Το κράτος καθυστερεί να αλλάξει τις δομές του, μένει όπως πάντα γραφειοκρατικό και αντιπαραγωγικό αλλά με λιγότερα λεφτά, πράγμα που σημαίνει ακόμα χειρότερες υπηρεσίες. Πράγμα που σημαίνει περισσότερα λουκέτα, μεγαλύτερη ανεργία και οξύτερη μορφή της κρίσης από την αναμενόμενη, γιατί η κοινωνική προστασία είναι ανύπαρκτη. Η διαχείριση της κρίσης είναι περισσότερο υπεύθυνη για τη φτώχεια από την ίδια την οικονομική κρίση.
Αντί να συζητάμε για αξιοποίηση της δημόσιας περιούσίας, για το Ελληνικό, αντί να συζητάμε για ιδιωτικοποιήσεις των κρατικών επιχειρήσεων που χρεοκοπούν υπό την κομματική και συνδικαλιστική διοίκηση, αντί να μιλάμε για συγχωνεύσεις χιλιάδων άχρηστων οργανισμών, φορέων και ιδρυμάτων και για μεταθέσεις των εργαζομένων από θέσεις της πλάκας σε παραγωγικές θέσεις στην υπηρεσία του κοινωνικού συνόλου, μιλάμε μόνο για κατασχέσεις της εφορίας και πλειστηριασμούς.
Η μείωση των ελλειμμάτων και τα πρωτογενή πλεονάσματα, ακόμα κι αν υπάρχουν, δεν είναι βιώσιμα μ’ αυτό τον τρόπο. Ο ασθενικός ιδιωτικός τομέας κατέρρευσε προσπαθώντας να χρηματοδοτήσει το χρεοκοπημένο κράτος. Πώς θα ήταν οι συνέπειες της ύφεσης αν γινόταν σωστά η διαχείριση της κρίσης; Ποτέ δεν θα το μάθουμε. Σ’ αυτή τη χρεοκοπημένη χώρα, μετά από 4 χρόνια, πληρώνουμε πάντα 5,2 δις κάθε έτος για φροντιστήρια. Πόσα λουκέτα θα είχαν αποφευχθεί αν τα ΕΣΠΑ δεν πήγαιναν σε κρατικές και δημοτικές επιχειρήσεις, σε σωματεία και δημάρχους, σε μητροπόλεις, σε πανεπιστήμια και νοσοκομεία, αν δεν μεταμφίεζαν δηλαδή το κόστος του κράτους που παραμένει ανέγγιχτο; Πόσες θέσεις εργασίας θα είχαν σωθεί αν τα προγράμματα ανεργίας δεν πήγαιναν σε μη βιώσιμες θέσεις εργασίας στις ενορίες και στους δήμους;
Όχι μόνο η φοροδοτική ικανότητα της κοινωνίας έχει εξαντληθεί, αλλά και το σύστημα αντιδρά ακόμα και σε ό,τι έχει γίνει μέχρι τώρα. Δικαστικές αποφάσεις ακυρώνουν τις μειώσεις μισθών σε δικαστές και ένστολους, κανείς δεν δέχεται να μετατεθεί ούτε από τη μια σχολή στην άλλη, οι εκπαιδευτικοί θεωρούν αιτία πολέμου την αξιολόγηση. Ο στόχος των απολύσεων μοιάζει με ανέκδοτο, απεναντίας ανακοινώνονται 10.000 προσλήψεις στο Δημόσιο. Οι αγρότες πιέζουν, όπως πάντα, για φοροαπαλλαγή και οι συντεχνίες αντιδρούν στην παραμικρή νύξη για απελευθέρωση των αγορών. Η βάση του πελατειακού συστήματος περνάει στην αντεπίθεση και απ’ την πλευρά της έχει δίκιο. Αν δεν αλλάξει το σύστημα αλλά διατηρηθεί το ίδιο, απλώς οι outsiders χάσουν τα πάντα, οι «μέσα» πολλά και η κορυφή τα λιγότερα, τότε όλοι μπορούν να αισθάνονται αδικημένοι.
Έτσι επιστρέφουμε στο 2010, σαν να μην πέρασε μια μέρα. Αντιμετωπίζουμε τα ίδια προβλήματα, αφού βυθίστηκε η κοινωνία σε μια ύφεση πολύ χειρότερη απ’ όσο χρειαζόταν. Οι προσπάθειες για να διατηρηθεί το σύστημα ανέπαφο αποδεικνύονται μάταιες. Είμαστε ξανά στην αρχή, η δύσκολη μάχη είναι μπροστά μας. Σ’ αυτή τη φάση αρχίζουν να αναπτύσσονται στο πολιτικό σύστημα δεύτερες σκέψεις. Το Πασόκ καταστράφηκε, η ΝΔ το ακολουθεί. Το ένστικτο της αυτοσυντήρησης οδηγεί σε τυχοδιωκτικές σκέψεις. Αν πραγματικά η μάχη εναντίον του κρατισμού, του πελατειακού κράτους, του συντεχνιασμού και της κομματοκρατίας είναι αναπόφευκτη, ας ματώσουν κι αυτοί που κάθονται στην εξέδρα και περιμένουν να τα κληρονομήσουν.
Ξανά εκλογές.
Ο Σύριζα καταλαβαίνει ότι δεν μπορεί να λειτουργεί αιωνίως σε μια παράλληλη φανταστική πραγματικότητα. Την τελευταία εβδομάδα το οικονομικό επιτελείο του διέγραψε σε λίγες μέρες 4 χρόνια. Ο ένας είπε να αφήσουμε τις σαχλαμάρες για τα «επαχθή» χρέη και να ετοιμαστούμε για φορολόγηση των «πλουσίων», όπου πλούσιοι είναι όσοι φοροδιαφεύγουν, δηλαδή η «αγανακτισμένη» βάση του κόμματός του. Και των άλλων, βεβαίως. Ο άλλος είπε ότι καθήκον μιας αριστερής κυβέρνησης είναι τα πρωτογενή πλεονάσματα, δηλαδή ότι για να καλύψεις 24 δις έλλειμμα που είχαμε το 2009, ήταν αναπόφευκτη η δημοσιονομική προσαρμογή και η λιτότητα. Και ο τρίτος και καλύτερος ζήτησε «μια μη δανειακή αναπτυξιακή χρηματοδότηση για ορισμένο αρχικό χρονικό διάστημα». Γιατί άμα είσαι αριστερός μπορείς να βρίσκεις τις πιο κομψές διατυπώσεις για να ζητάς λεφτά. Δηλαδή, εμείς που δεν χρωστάγαμε δεν πληρώναμε, που δεν είχαμε ανάγκη τα μνημόνια και κάναμε το νέο ΕΑΜ για να διώξουμε τις «δυνάμεις κατοχής» που μας έκαναν «οικονομική αποικία», τώρα ζητάμε όχι απλώς κούρεμα των δανείων αλλά και άλλα λεφτά από τους «κατακτητές», χαρισμένα λεφτά, νέα πακέτα Ντελόρ, προγράμματα, ΕΣΠΑ, σχέδια Μάρσαλ, μη «δανειακά» λεφτά. Γιατί αλλιώς δεν βγαίνουμε, γιατί 30 χρόνια κοινοτικές επιδοτήσεις δεν μας έφτασαν. Ζητάμε να μας αναλάβουν, για πάντα, παρασιτισμός το τελευταίο στάδιο του κομμουνισμού.
Δε λέω, κυνικά μιλώντας, για μας, από το να αναλάβουν τα ελλείμματά μας τα δικά μας παιδιά των Ελλήνων, καλύτερα να τα μοιραστούν τα παιδιά όλων των Ευρωπαίων. Αλλά όλα αυτά δείχνουν πως σ’ όλη την ιστορία οι ελληνικές ελίτ, πατριωτικά και επαναστατικά πάντα, ζητιάνευαν την ξένη χρηματοδότηση κατηγορώντας τους συγχρόνως. Το ελληνικό κρατικοδίαιτο σύστημα εξουσίας πίστεψε ότι μεταφέροντας τα βάρη στον ιδιωτικό τομέα θα διατηρήσει τις χρεοκοπημένες δομές. Θα χρεώσει τα μνημόνια στο Πασόκ, θα το «κάψει», θα βαφτίσει το Πασόκ Σύριζα και θα συνεχίσει απτόητο. Δεν γίνεται. Αν το Πασόκ αντιμετωπίζοντας την πραγματικότητα καταστράφηκε, αν η ΝΔ με την «αντιμνημονιακή» διετία των Ζαππείων μάς κληροδότησε ψεκασμένους και ναζί πριν ετοιμαστεί να εγκαταλείψει κι αυτή όπως φαίνεται τώρα, ο Σύριζα θα αντιμετωπίσει τη σκληρή πραγματικότητα ως μετωπική σύγκρουση με τοίχο. Αν δεν αναδειχτούν ευρωπαϊκές, μεταρρυθμιστικές δυνάμεις στη χώρα, η αγωνία θα συνεχίζεται, το «πολιτικό ατύχημα» θα είναι πάντα μπροστά μας, η φτώχεια δεν θα αντιμετωπίζεται. Έχουμε πολλά επεισόδια του δράματος να δούμε ακόμα. Είμαστε στην αρχή της συνειδητοποίησης.