Η προχθεσινή σύνοδος κορυφής είναι καλός οιωνός. Όλα δείχνουν υπό ορισμένες (ευρωπαϊκές) προϋποθέσεις είναι το προοίμιο μιας επιτέλους τελικής λύσης εισόδου της Ευρωζώνης, συμπεριλαμβανομένης χωρίς αστερίσκους  και της Ελλάδας, στην ομαλότητα. Και βέβαια παίρνουν ανάσα οι δυνάμεις που ελπίζουν στην επανεκκίνηση και  ανόρθωση της χώρας.

.

Παρά ταύτα  ένα μεγάλο τμήμα  των πολιτών, μοιάζει να συνεχίζει το δρόμο προς την αποσύνθεση. Κάτι χειρότερο. Κάθε μέρα  όλο και κάποιο επεισόδιο ανομίας  διαφθοράς αναδεικνύεται. Από την μικροκατεργαριά ως την ύψιστη φοροδιαφυγή. Και στο επίκεντρο πάντα οι σχέσεις (λες και πια δεν υπάρχουν άλλες δοσοληψίες στη χώρα) με το Δημόσιο. Η εικόνα συμπληρώνεται από διαρκή φαινόμενα πολιτικής και κοινωνικής  «ανυπακοής». Τελευταία και πιο ανησυχητικά προστέθηκε η «Χρυσή Αυγή».  Είναι τόσο πυκνά τα γεγονότα αυτά που κάνει πολλούς πολίτες να αναρωτιούνται αν υπάρχει σωτηρία. Ακόμα  και η Μέρκελ έθεσε το θέμα της διαφθοράς στην κορυφή ως προς τα αίτια της κρίσης στην Ελλάδα.

.

Όμως τα προβλήματα της διαφθοράς ή καλύτερα της διάχυτης ανομίας απαιτούν  την εξήγησή τους ώστε  να μπορέσει η αναδομούμενη πολιτεία, και σε μια Ευρώπη μετά την κρίση, να τα αντιμετωπίσει.

.

Οι κυρίαρχες ερμηνείες εστιάστηκαν περισσότερο στις  ευθύνες του πολιτικού  συστήματος  και της άρχουσας ελίτ, στην δημόσια διοίκηση.

.

Δόθηκε από όλους μας  έμφαση  στην ιστορία δημιουργίας και εξέλιξης του σύγχρονου ελληνικού κράτους. Της επικράτησης μιας συστατικής από την αρχή  της δημιουργίας του πελατειακής νοοτροπίας. Μιας νοοτροπίας την οποία ο δικομματισμός της μεταπολίτευσης κατάφερε να μετασχηματίσει, εντάσσοντας ακόμα και την οικονομική και πολιτική συνδρομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε ενός  νέου τύπου πολύ πιο εκτεταμένο  πελατειακό κράτος. Αρχής γενομένης από την πρώτη περίοδο του Α. Παπανδρέου, με την  ιδεολογική συμπληρωματικά  συνδρομή  της συντηρητικής Αριστεράς – οι μεν τους  διόριζαν οι δε τους δικαίωναν ως διαρκώς «κινητοποιούμενους» πελάτες .

.

Όμως  η μεταπολιτευτική περίοδος σχεδόν ταυτίζεται με την συμμετοχή της χώρας στην ΕΕ και, για να γυρίσουμε στη Μέρκελ, χρειάζεται να δούμε πια με άλλο μάτι την όλη περίοδο. Όταν γνωρίζουμε ότι η διαφθορά επεκτάθηκε στις περισσότερες χώρες της ΕΕ και ιδιαίτερα στο Νότο. Επομένως πρέπει να έχει σχέση με την ίδια την λειτουργία της ΕΕ. Και ίσως χρειάζεται μια πιο μελετημένη περιοδολόγηση, ως προς αυτή την πλευρά, της τριακονταετίας, τουλάχιστον της χώρας μας, εντός της ΕΕ.

.

Την  πρώτη της φάση την αντιμετωπίσαμε ως  αναποδογυρισμένη «προστασία». Θεωρήσαμε ότι οι Ευρωπαίοι «μας οφείλουν» επομένως δεν ενδιαφερόμαστε για το που πάνε τα χρήματά τους,  το μέγα ζητούμενο είναι η απορρόφησή τους με κάθε μέσο. Μάλιστα, στην δεκαετία του 80, οι συζητήσεις αφορούσαν ένα «εξευρωπαϊσμό» της κλασσικής παλαιοκομματικής  ελληνικής διαφθοράς. Με την έννοια ενός πιο λογικού πλαφόν στις μίζες. Άλλωστε είναι η στιγμή που η «ολιγαρχική» δημοκρατία μας μετατρέπεται σε μαζική. Κι ο όπως, όπως εκδημοκρατισμός επιβάλλεται παντού. Παράλληλα με τους εξοπλισμούς, την Ζήμενς και άλλες καταστάσεις εισαγωγής ευρωπαϊκών προϊόντων (πρωτίστως Γερμανικών εταιρειών). Βέβαια ήταν η καλή αρχή. Διότι το πλαφόν στη συνέχεια μεγάλωνε παράλληλα με τους αριθμούς των μετρήσεων για την διαφάνεια.

.

Ανάσχεση σ αυτή την επέκταση της ανομίας και της διαφθοράς υπήρξε στην πρώτη τετραετία Σημίτη στην οποία και ο Δημόσιος λόγος ως προς τις ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις άλλαξε . Η Ευρώπη αντιμετωπίστηκε όχι ως ο άλλος προστάτης αλλά ως  ο ζωτικός μας χώρος.  Άλλωστε τότε ετέθησαν από την ΕΕ και κάποιοι μηχανισμοί ελέγχου , κατά την διάρκεια διαχείρισης του Β Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης. Φυσικά συνεχίζονταν ο χορός των  εξοπλισμών…

.

Η ανάσχεση δεν άντεξε ως το τέλος. Η κατάσταση άρχισε πάλι να επιδεινώνεται ήδη από την είσοδο στην ΟΝΕ και με το γεγονός της προετοιμασίας των Ολυμπιακών αγώνων. Και ξεπέρασε κάθε όριο στην περίοδο Καραμανλή.

.

.

Η περίοδος  της  Μέρκελ

.

Η δική μας εξήγηση είναι ότι  η ΕΕ της ΟΝΕ λειτούργησε, εκ των πραγμάτων, ως ένα σύστημα κέντρου – περιφέρειας και μάλιστα χωρίς ισχυρή διακυβέρνηση. Σε κάθε τέτοιο σύστημα , ακόμα και στο ατελές ελληνικό , αναπτύσσονται λαϊκιστικές περιφερειακές δυνάμεις οι οποίες, καταγγέλλοντας το κέντρο,  προσπαθούν να αποκτήσουν πρόσθετες προσόδους χωρίς να λογαριάζουν καμιά νομιμότητα και τον κοινό κορβανά. Υπάρχουν ζωντανά παραδείγματα στην ελληνική περιφέρεια. Οι δυνάμεις αυτές βρίσκουν προσφορότερο έδαφος όταν το κέντρο δεν διαχειρίζεται τις κοινές τύχες με την δέουσα προσοχή , δικαιοσύνη και αμεροληψία.

.

Αυτό συνέβη με την διαχείριση της ίδιας της Ευρωζώνης μετά το 2000 η οποία αφέθηκε στην τύχη της. Μάλιστα η μονομερής επικράτηση  των  συντηρητικών Μέρκελ Σαρκοζί στο κέντρο της Ευρωζώνης, η μετάθεση του κέντρου βάρους από τις Βρυξέλες   στη διακρατική ΟΝΕ του  Βερολίνου και του  Παρισιού, η τοποθέτηση επικεφαλής της ΕΕ ηγετών χωρίς βάρος κλπ  έκανε πιο χαλαρά τα πράγματα. Έδωσε έδαφος για την ανάπτυξη αντιδραστικών λαϊκιστικών δυνάμεων της Δεξιάς και της Αριστεράς στις περιφερειακές χώρες.

.

Η αφθονία πόρων που επικρατούσε στην Ευρώπη επέτρεπε και  στο Βορρά να κερδίζει από τις εξαγωγές και στους περιφερειακούς παίκτες να σπαταλούν αλόγιστα και χωρίς έλεγχο.   Και στην ελληνική κοινωνία να διαγκωνίζεται για την επανακατανάλωση της ξένης λείας. Η ΟΝΕ της πρώτης δεκαετίας ήταν μια διαχείριση με αυτόματο πιλότο. Και ως προς αυτό το ζήτημα οι ευθύνες και του κέντρου και της περιφέρειας είναι μεγάλες.

.

Κατά την δική μας εκτίμηση η χώρα θα μπει σύντομα σε μια περίοδο στοιχειώδους έστω ανάκαμψης. Και  ένα στοιχειώδες εθνικό σχέδιο  αντιμετώπισης της κρίσης, οικοδόμησης κράτους δικαίου, περιορισμού της ανομίας και της  διαφθοράς, διέρχεται από την αλλαγή των σχέσεων  που επικράτησαν, ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία, στην χώρα μας   με και στην ΕΕ.