Πριν δύο εβδομάδες, σε ενημέρωση γονέων στο νηπιαγωγείο που παρακολουθεί ο μικρός μας, ενημερωθήκαμε και για τον προγραμματισμό της ετήσιας «γιορτής του Πολυτεχνείου». Ρώτησα λοιπόν να μάθω πώς σκόπευαν να θέσουν το θέμα σε παιδάκια 5 χρονών, κι η ερώτηση μου ξάφνιασε τις δυο νηπιαγωγούς. Ομολογουμένως, η προσέγγιση τους, από παιδαγωγικής απόψεως, ακούστηκε μάλλον λογική και μετρημένη και ένιωσα σίγουρα καθησυχασμένος. Στο αυτοκίνητο ένιωσα άσχημα γι αυτή μου την παρέμβαση, ένιωσα άσχημα για την αμηχανία που προκάλεσα στις εκπαιδευτικούς, ένιωσα άσχημα με την σκέψη πως οι υπόλοιποι γονείς ίσως θα με θεωρούσαν χουντικό. Κι αναρωτήθηκα γιατί να είμαι τόσο επιφυλακτικός απέναντι σ’αυτή την «γιορτή», τι είναι αυτό που με κάνει να προβληματίζομαι αν πρέπει να στέλνω τα μικρά παιδιά μου να παρακολουθούν αυτές τις εκδηλώσεις. Έκατσα να θυμηθώ τι κάναμε εμείς σα μαθητές τις μέρες εκείνες, στις αρχές της δεκαετίας του ’80, όταν τα πολιτικά πάθη ήταν σε ένταση και η οικονομία διένυε μια λιγότερο οδυνηρή-μα σαφώς αισθητή-ύφεση. Ήδη από τότε αναρωτιόμουν ως πότε θα ζητούσαμε από τους Αμερικανούς τα ρέστα για την δική μας φαγωμάρα. Και λίγο αργότερα, όταν άκουγα για την ακόμη χειρότερη χούντα, εκείνη του Ιωαννίδη, που προέκυψε σαν συνέπεια των θλιβερών εκείνων ημερών και που έβαλε αργότερα τους Τούρκους στην Κύπρο, ο προβληματισμός μου συνεχίστηκε. Διάβασα για τον εκδημοκρατισμό αλά Πινοσέτ και Εβρέν που είχε ξεκινήσει ο Παπαδόπουλος κι έμεινα με την απορία αν αυτός ο νεανικός ξεσηκωμός είχε τελικά κάποιο χειροπιαστό θετικό αποτέλεσμα για τη χώρα. Κακά τα ψέματα, το Πολυτεχνείο μπορεί να απονομιμοποίησε και ηθικά τη Χούντα, αυτή όμως που την τελείωσε ήταν η Κύπρος. Από τον Νοέμβρη εκείνο μας έμεινε μια γενιά καριεριστών της Δημοκρατίας και μια λογική καταλήψεων, σαν μια ηθικά νόμιμη διαδικασία διεκδίκησης, ασχέτως της λογικής υπόστασης του κάθε αιτήματος. Μας έμεινε τίποτε το καλό?
«Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία»? Ήδη από τότε που ήμασταν μαθητές δεν έβγαζε και πολύ νόημα. Παρά τα στραβά της πατρίδας μας, και ψωμί φτηνό είχαμε, και παιδεία δωρεάν είχαμε, και ελευθερία είχαμε, παρά τις επιχειρήσεις «Αρετή» στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Όμως, η διαφορά της φουρνιάς μας από τα τωρινά παιδιά είναι πως εμείς αρχίσαμε να συμμετέχουμε στον εορτασμό του ιστορικού αυτού γεγονότος σε πιο ώριμη ηλικία, σα μαθητές γυμνασίου. Δεν αμφισβητούσαμε την ακρίβεια της αφήγησης, όμως ήμασταν τουλάχιστον σε θέση να ψάξουμε το θέμα λίγο παραπάνω, και να λειτουργήσουμε κάπως πιο ψύχραιμα. Και κυρίως οι δάσκαλοι μας, ακόμη κι οι πιο φανατικοί, δεν μας προέτρεπαν σε πορείες, καταλήψεις και… αντίσταση, όπως συχνά συμβαίνει σήμερα. Δεν αντιμετωπίσαμε ποτέ την υστερική προπαγάνδα εκείνων που σήμερα ισχυρίζονται πως η «χούντα δε τελείωσε το ‘73». Και μεγαλώνοντας, αξιολογήσαμε το γεγονός αυτό, το αναμφισβήτητα ηρωικό, μέσα στο πραγματικό του πλαίσιο, και συνειδητοποιήσαμε πως ήταν ένα ακόμη επεισόδιο μιας εμφυλιοπολεμικής σύρραξης που είχε ξεκινήσει 30 χρόνια πριν. Μιας σύρραξης που φάνηκε να τελειώνει μετά την τραγωδία της Κύπρου και τον διασυρμό των παλιών ταγματασφαλιτών, εκείνων που αντί να διωχθούν είχαν φτάσει να κυριαρχήσουν στην πολιτική ζωή του τόπου. Κι όμως, ήδη από τα Δεκεμβριανά του ’08 και μετά, με τις βίαιες αντιδράσεις απέναντι στα Μνημόνια, φάνηκε πως το εμφυλιοπολεμικό μίσος δεν είχε σβήσει, πως πλέον το υποδαύλιζαν οι κατά φαντασίαν ηττημένοι του εμφυλίου για να αποκρύψουν την πολιτική τους γύμνια και ανυπαρξία, και πως οι ονειρώξεις τους για έναν νέο ΕΛΑΣ ήταν ικανές να διαλύσουν τις δημοκρατικές κατακτήσεις της Μεταπολίτευσης και μαζί τους την Ελλάδα. Σήμερα, κάποιοι κρύβονται πίσω από το Πολυτεχνείο, με τον ίδιο απροκάλυπτο κυνισμό που τους διακρίνει όταν καλούν το λαό σε αντιμνημονιακές απεργίες τη στιγμή που ψηφίζουν τα πλέον εξοντωτικά φορολογικά μέτρα.
Δε χρειαζόμαστε άλλες νεανικές ψυχές να γαλουχούνται με άλογη μανία. Δεν χρειαζόμαστε επετείους που να μας δοξάζουν τον αλληλοσκοτωμό μας, όπως η αντίστοιχή στον Γράμμο τον Αύγουστο. Δε χρειαζόμαστε επαγγελματίες επαναστάτες που συγχνωτίζονται με ποινικούς και υπαγορεύουν νομοθετήματα. Ας γίνει επιτέλους το Πολυτεχνείο μια πραγματική γιορτή, μια γιορτή συμφιλίωσης των παλιών αντιπάλων, μια γιορτή αυτοθυσίας όλων των ελλήνων , αριστερών, κεντρώων και δεξιών, προλετάριων και αστών, διεθνιστών και εθνικοφρόνων. Μια γιορτή που θα τιμά την καλύτερη κοινοβουλευτική δημοκρατία και τη συνεκτικότερη κοινωνία που αποκτήσαμε από την ύπαρξή μας ως κράτος, παρά τις όποιες αδυναμίες. Αλλιώς, αν είναι να διαιωνίζεται η επέτειος αυτή ως μια μίζερη γραφικότητα, μόνιμα στρατευμένη εναντίον του Δυτικού κόσμου και της «πλουτοκρατίας», καλύτερα να πάψει να υπάρχει…