Ο κ. Μητσοτάκης απευθυνόμενος στους υπουργούς της κυβέρνησης μίλησε για τους «αριστερούς του χαβιαριού» που ενοχλημένοι υποστηρίζουν πως «δεν υπάρχει ευημερία, αν δεν είναι συλλογική», ενώ επιτέθηκε και στους, όπως τους αποκάλεσε, «φιλελεύθερους πολυτελείας», οι οποίοι δεν κατανοούν πως «η αναδιανομή του πλούτου δεν ανταγωνίζεται την δημοσιονομική ισορροπία, όταν πρόκειται για φόρους που δεν επιβαρύνουν το δημοσιονομικό χρέος». Όσον αφορά τον όρο «φιλελεύθεροι πολυτελείας» πραγματικά πρωτοτύπησε αλλά και κυριολέκτησε. Βεβαίως χρειάζεται πολύ ακόμη συζήτηση για το ποιοι φόροι δεν επιβαρύνουν το δημοσιονομικό χρέος και είναι πολύ μακριά αυτή η διατύπωση από την αποδοχή της προοδευτικής φορολογίας, αλλά η κατεύθυνση είναι σωστή. Στη χώρα δεν έχουμε μόνο νεόκοπους σοσιαλδημοκράτες που μέχρι πρότινος έφτυναν εκεί που τώρα αναζητούν σανίδα σωτηρίας, έχουμε και νεήλυδες φιλελεύθερους που νομίζουν πως ο φιλελευθερισμός είναι μίσος και περιφρόνηση προς τον αδύναμο. «Φιλελεύθερους πολυτελείας» που θεωρούν πως φιλελευθερισμός σημαίνει μόνο Μεγάλες Εταιρείες και χρηματιστηριακό κεφάλαιο και πως οι φτωχοί είναι άξιοι της μοίρας τους. Αυτό από κάποιους πρώην σταλινικούς και νυν «φιλελεύθερους» θεωρείται απαύγασμα φιλελεύθερης σκέψης. Δεν είναι όμως έτσι, αν έτσι νομίζουν. Όσο και με τις ελλιπείς γνώσεις τους σχετικά με τον φιλελευθερισμό, να το νομίζουν.
Όσον αφορά όμως τον όρο «Αριστερά του χαβιαριού» καθόλου δεν πρωτοτύπησε ο κ. Μητσοτάκης. Αν και δεν χρησιμοποίησε τον ίδιο όρο, τον είχε προλάβει ο αείμνηστος Ανδρέας Παπανδρέου, που σε μια από τις στιγμές λαϊκίστικου ίστρου του, είχε χαρακτηρίσει το τότε ΚΚΕ εσωτερικού και τον Λεωνίδα Κύρκο «αριστερά των σαλονιών» και τον είχε ακολουθήσει το 2012 και η Αλέκα Παπαρήγα, εννοώντας πλέον τον ΣΥΡΙΖΑ. Η «Αριστερά του χαβιαριού» είναι συνέχεια της ανδρεοπαπανδρεϊκής ρήσης; Σε καμιά περίπτωση δεν συγκρίνω άλλες εποχές και εντελώς διαφορετικούς πολιτικούς, αλλά εντυπωσιάζει το γεγονός πως δυο τόσο διαφορετικοί πολιτικοί, συναντώνται μετά από σαράντα χρόνια. Μόνο που ο Ανδρέας Παπανδρέου υπό τον όρο «Αριστερά των σαλονιών» συμπεριελάμβανε ένα μικρό κόμμα που αρνείτο να ακολουθήσει τις λαϊκίστικές σειρήνες βουλώνοντας τα αυτιά του σ’ αυτές, ο δε κ. Μητσοτάκης είναι άγνωστο, αν εννοεί μόνο το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, ή και όποιον θεωρεί πως όντως η ευημερία για να είναι τέτοια, οφείλει να είναι συλλογική ή τουλάχιστον όσο το δυνατόν πιο συλλογική. Η ίδια φράση σε διαφορετικά χείλη μπορεί να έχει διαφορετικό νόημα. Στα χείλη του κ. Τσίπρα είναι ακόμη μια αναφορά που αποσκοπεί σε ειδικά κοινωνικά στρώματα, αλλά στα χείλη πολλών Ευρωπαίων και Αμερικανών διανοούμενων που την αναφέρουν, αποτελεί όπλο για την προάσπιση της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας.
Κι όμως ο κ. Μητσοτάκης θα μπορούσε και να έχει μερικό δίκιο. Και θα είχε δίκιο αν μετέφερε στην ελληνική πραγματικότητα, της συζήτηση που έχει ανοίξει ο Τομά Πικετί με τον όρο «βραχμανική Αριστερά». Με αυτό τον όρο αυτός εννοεί την Αριστερά που από εκπρόσωπος των φτωχών, των εργαζόμενων και των λιγότερο μορφωμένων στρωμάτων έχει μετατραπεί σε Αριστερά των πλουσίων και των μορφωμένων. Εννοεί φυσικά τη Σοσιαλδημοκρατία ως Αριστερά και όχι ως ασπόνδυλο Κέντρο. Αυτός ο μετασχηματισμός έχει στοιχήσει στη Σοσιαλδημοκρατία, όπως υπέροχα κατέδειξε ο Γεράσιμος Μοσχονάς στην Καθημερινή (24-10-2022), το κατρακύλισμα της σε δεκατρείς χώρες από το 33,2% τη δεκαετία του 1950 στο 21,4% κατά το 2010-2022. Το 44% της συνολικής απώλειας της εκλογικής της δύναμης, το έχασε κατά την τελευταία δωδεκαετία. Το υπόλοιπο 56% το είχε χάσει από το 1950 έως το 2010. Οι αιτίες δεν είναι του παρόντος άρθρου, αν και νομίζω πως η ερμηνεία Πικετί μάλλον τις απλοποιεί λίγο. Η πραγματικότητα είναι πως κόντρα στις διάχυτες ανοησίες που ακούμε περί επιστροφής της Σοσιαλδημοκρατίας, αυτή με τη σημερινή της έκφραση και ηγεσίες μάλλον θα συνεχίσει ν’ ακολουθεί μια πορεία μείωσης της δύναμής της. Όχι τόσο μεγάλη όσο κατά την προαναφερθείσα δωδεκαετία, αλλά αρκετά σημαντική. Το δε σκάνδαλο Qatar gate δείχνει πως η φθορά της όσον αφορά τα πρόσωπα που την εκπροσωπούν είναι πολύ μεγαλύτερη απ’ όσο νομίζαμε. «Έβγαλε βρώμα η ιστορία πως ξοφλήσαμε»; Ίσως με τη σημερινή μορφή.
Η ουσία όμως είναι πως υπάρχει πλέον μια «Αριστερά των σαλονιών», μια «Αριστερά του χαβιαριού» και μια «βραχμανική Αριστερά». Μόνο που αυτές οι Αριστερές δεν είναι ούτε αυτό που εννοούσε ο Ανδρέας Παπανδρέου ούτε αυτό που εννοεί ο πρωθυπουργός της χώρας. Στη συζήτηση δεν χωρούν αναθέματα, αλλά προβληματισμός και κριτική σκέψη. Τέλος θα ήθελα ν’ αναγνωρίσω στον κ. Μητσοτάκη πως με τις παρεμβάσεις του, εκούσια ή ακούσια, προκαλεί την κριτική σκέψη και διάλογο. Πράγμα που δεν το κάνουν – μέχρι στιγμής τουλάχιστον- οι άλλοι δυο αρχηγοί.