Η τυραννία της ασημαντότητας ως θάνατος της πολιτικής

Κώστας Κούρκουλος 02 Ιουν 2024

Αν υπάρχει ένας ανθρώπινος θεσμός που κάνει θαύματα, αυτός είναι η «πολιτική». Αφού αυτή ανατρέπει την «φυσική ακολουθία» και μετατρέπει την αγέλη που συγκροτεί το «ζωικό είδος» άνθρωπος, σε κόσμο (κόσμημα).

Γι’ αυτό ακριβώς η πολιτική, ως η έξοδος του ανθρώπου από το χάος, είναι συκοφαντημένη απ’ όλες τις θρησκείες και απ’ όλους τους εχθρούς της δημοκρατίας.

Και βεβαίως ούτε μας δωρήθηκε, ούτε φύτρωσε στους αγρούς: Είναι δημιουργία της ελληνικής πόλης μαζί  με τον «δημόσιο χώρο». Ο οποίος, άλλωστε, αποτελεί την αναγκαία συνθήκη για την άσκησή της.

Διότι η πολιτική ασκείται  αποκλειστικά εντός του δημόσιου χώρου, ενώ ό, τι διαδραματίζεται έξω από αυτόν, δηλαδή στον ιδιωτικό χώρο και στην ιδιωτική ζωή, δεν είναι πολιτική.

Έτσι οι ανθρώπινες δημιουργίες «πολιτική» και «δημόσιος χώρος» συμφύρονται αμετάκλητα, οικοδομώντας το σύμπαν του «κοινού κόσμου», μέσα στον οποίο οι άνθρωποι μπορούν να δρουν μαζί και να δημιουργούν ελεύθερα, χωρίς να χάνουν την ατομικότητά τους.

Αυτόν τον «κοινό κόσμο» είναι που η Χάννα Άρεντ παρομοιάζει με ένα τραπέζι που βρίσκεται ανάμεσά μας.  Το οποίο έχει δύο λειτουργίες: χωρίζει τους ανθρώπους, ώστε να μην πέφτει ο ένας πάνω στον άλλον και γίνονται «χυλός» και  ταυτόχρονα τους συνδέει, έτσι ώστε να συνυπάρχουν.

Για να καταλήξει η Χ. Άρεντ ότι κοινός κόσμος «….είναι ό,τι έχουμε από κοινού όχι μόνο με όσους ζουν μαζί μας αλλά και με όσους υπήρξαν εδώ πριν και με όσους θα έρθουν μετά από μας».

Που πάει να πει πως ο «κοινός κόσμος» διεκδικεί την «επίγεια αθανασία».  Για να μας υποδέχεται όταν γεννιόμαστε, να μας δεξιώνεται κατά την διάρκεια του βίου μας και να μένει εδώ όταν αποχωρούμε από την ζωή, για να υποδεχθεί τους επόμενους.

Ταυτόχρονα όμως με την «επίγεια αθανασία», η Άρεντ φωτίζει και το μεγαλείο του κοινού κόσμου, το οποίο όμως δεν του επιτρέπει να συνυπάρξει με το  ασήμαντο.

Κάτι όμως που είναι και η αχίλλειος πτέρνα του που γεννά την διαρκή ευπάθειά του. Αφού, αυτό το αθάνατο «ανθρώπινο τεχνούργημα» του «κοινού κόσμου»,  ακριβώς λόγω του μεγαλείου του,  πεθαίνει  όταν δέχεται εισβολή από το ασήμαντο.

Γι’ αυτό, παίρνοντας την σκυτάλη ο Καστοριάδης, προειδοποιεί: μόνον «…όσα έχουν σημασία πρέπει να εμφανίζονται στην δημόσια σκηνή». Διαφορετικά, συνεχίζει, ο δημόσιος χώρος τρέπεται σε «ψευτοδημόσιο» και η πολιτική εκπίπτει  σε «δημαγωγία» και παραπολιτική «πορνογραφία».

Είναι το φάντασμα που παρατηρούμε να εισβάλλει στην πολιτική ζωή της χώρας μας, μετά την «επιθετική εξαγορά» του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης από εισαχθέντα εξ αλλοδαπής «κομματικό επενδυτή».

Όπου ο νεόκοπος «επενδυτής», αδυνατώντας να αντιληφθεί ότι άλλο δημόσια σφαίρα και άλλο ιδιωτικές δραστηριότητες που εκτίθενται δημοσίως,  υποκαθιστά την πολιτική με τον εαυτό του και μάλιστα σε εξάρσεις «μπιζιμποντισμού». 

Με συνέπεια η παραπολιτική, δηλαδή κάθε είδους ιδιωτικές ενασχολήσεις και προσωπικές ιδιαιτερότητες του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης,  να υποκαθιστούν την πολιτική.

Συνέχεια στην Athens Voice