Έγραφε η Χάνα Άρεντ: «Αυτό το συνεχές ψέμα, στο διηνεκές, δεν αποσκοπεί στο να κάνει τους ανθρώπους να πιστέψουν ένα ψέμα, αλλά στο να διασφαλίσει ότι κανείς δεν πιστεύει τίποτα πια.
Ένας λαός που δεν μπορεί πλέον να ξεχωρίσει την αλήθεια από το ψέμα δεν μπορεί να ξεχωρίσει το σωστό από το λάθος.
Και ένας τέτοιος λαός, στερημένος της εξουσίας να σκέφτεται και να κρίνει, υπόκειται, χωρίς να το γνωρίζει και να το θέλει, πλήρως στον κανόνα των ψεμάτων.
Με τέτοιους ανθρώπους, μπορείς να κάνεις ότι θέλεις.»
Αυτό ακριβώς συνέβη με την Τραγωδία των Τεμπών. Ένα τραγικό δυστύχημα, το «εθνικό μας τραύμα», όπως αποκλήθηκε.
Αντί πολιτεία, φορείς, κόμματα και μέσα ενημέρωσης να σκύψουν με σοβαρότητα και σεβασμό στα θύματα και τους συγγενείς τους για μια πραγματική έρευνα και ενημέρωση των πολιτών, επέλεξαν να εργαλειοποιήσουν το θέμα προς ίδιον όφελος (έτσι νόμιζαν), με αποτέλεσμα έναν ορυμαγδό θεωριών συνομωσίας, ισχυρισμών και υποθέσεων χωρίς αποδείξεις, που ταλαιπωρούν την κοινωνία και τη χώρα, σπέρνοντας την αμφιβολία και την αμφισβήτηση των πάντων.
Το αποτέλεσμα ήταν πως αντί να συζητάμε για τις αιτίες του δυστυχήματος και να ακουστούν προτάσεις για την βελτίωση του σιδηροδρομικού δικτύου, η συζήτηση μετατέθηκε στην θεωρία της κάλυψης, του «μπαζώματος», από την κυβέρνηση. Ακούσαμε για ξυλόλια, για παράνομα φορτία, για μεταφορά ακόμη και νατοϊκών όπλων και ό,τι άλλο κατέβαζε η κούτρα του κάθε ανεύθυνου «ειδικού» ή πολιτικού παράγοντα.
Έτσι είχαμε τις τεράστιες κινητοποιήσεις τους τελευταίους μήνες, αλλά και την εκτόξευση των ακραίων κομμάτων που διακινούσαν τις θεωρίες αυτές. Χαμένοι η αλήθεια, αλλά και τα συστημικά κόμματα που παρασύρθηκαν ελπίζοντας σε μικροκομματικά οφέλη
Τις τελευταίες ημέρες με τα νέα στοιχεία και έρευνες που έρχονται στο φως της δημοσιότητας οι θεωρίες αυτές καταρρέουν. Αποκαλύπτονται ακόμη πως κάποιοι αν και γνώριζαν την αλήθεια (Βερβεσός, πρόεδρος του ΔΣΑ και των δικηγορικών Συλλόγων της χώρας), την απέκρυπταν, τουλάχιστον για ένα χρόνο, προκειμένου να στηρίξουν τα ψεύδη, διότι έτσι θεωρούσαν ότι θα πλήξουν την κυβέρνηση. Με το ψέμα. Δυστυχώς, σε αυτό τον κατήφορο του ψεύδους παρασύρθηκε και το ΠΑΣΟΚ.
Η αλήθειες αυτές αποκαλύπτονται από εκθέσεις εμπειρογνωμόνων -με παραγγελία συγγενών θυμάτων- που απορρίπτουν τις θεωρίες περί ξυλολίου, μυστηριωδών εκρήξεων και περισσότερων θυμάτων, που δεν εντοπίστηκαν ποτέ. Με άλλα λόγια, οι θεωρίες συνωμοσίας δέχονται ισχυρό πλήγμα.
Δυστυχώς, ακόμη και ο επίσημος φορέας που όρισε η κυβέρνηση να ερευνήσει το δυστύχημα, ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ, αποκαλύπτεται ότι λειτούργησε με προχειρότητα, όπως παραδέχτηκε ο πρόεδρός του Χρήστος Παπαδημητρίου.
Επιτέλους, θα έλεγε κανείς…
Όμως, φοβάμαι πως η ζημιά έχει ήδη γίνει. Οι πολίτες ήδη μολύνθηκαν από τα συνεχή ψέματα και όπως τονίζει η Άρεντ, δεν μπορούν να ξεχωρίσουν πλέον το σωστό από το λάθος.
και όπως συμπληρώνει: Με τέτοιους ανθρώπους, μπορείς να κάνεις ότι θέλεις
Το ερώτημα, το στοίχημα παραμένει.
Πώς θα εξελιχθεί το πολιτικό σκηνικό; Θα μπορέσουν τα λεγόμενα θεσμικά κόμματα να ανακάμψουν, και αν ναι, με ποιες στρατηγικές, έχοντας μπροστά τους ένα ανθεκτικό τείχος δυσπιστίας της κοινής γνώμης;
Πρώτα απ όλα, θα πρέπει να ίδια να αποφασίσουν να εγκαταλείψουν τις αναπόδεικτες θεωρίες και να συνεργαστούν ώστε να λάμψει η αλήθεια.
Κυβέρνηση και αντιπολίτευση θα πρέπει να προσεγγίσουν με σοβαρότητα και να συνδράμουν την δικαιοσύνη στο δύσκολο έργο της, χωρίς ιδεοληψίες και σκοπιμότητες.
Διότι, -για να διορθώσω ασεβώς τον Νίτσε-, ο μεγαλύτερος εχθρός της αλήθειας δεν είναι μόνο το ψέμα αλλά και οι πεποιθήσεις.