Τα καμπανάκια που δεν άκουσε η Ευρώπη
Όταν, πριν λίγους μήνες, εξελέγη ο Αυστραλός Ματίας Κόρμαν στη θέση του Γενικού Γραμματέα του ΟΟΣΑ, πολλοί εξεπλάγησαν από το παράδοξο αυτής της εκλογής. Όλοι ανέμεναν ότι ήταν καιρός να εκλεγεί Ευρωπαίος σε αυτή τη θέση, μετά από είκοσι πέντε χρόνια που τη θέση αυτή κατείχαν πρόσωπα προερχόμενα από εκτός Ευρώπης χώρες. Η άποψη αυτή ενισχυόταν από το γεγονός ότι από τα 37 τότε κράτη-μέλη του ΟΟΣΑ (38 σήμερα), τα 26 ανήκουν στην ευρωπαϊκή ήπειρο εκ των οπο’ιων τα 22 είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρά όμως αυτόν τον καταφανώς ευνοϊκό για την Ευρώπη συσχετισμό δυνάμεων, εξελέγη τελικώς ο Αυστραλός υποψήφιος.
Υπέρ του Μ. Κόρμαν επέμενε ανυποχώρητα, μέχρι τέλους, ο άξονας ΗΠΑ- Ηνωμένου Βασιλείου – Αυστραλίας, συνεπικουρούμενος από τα συνήθη ενεργούμενά του κράτη. Ο ίδιος άξονας - όχι παραδόξως, όπως δείχνει σήμερα η συμφωνία AUKUS - έθετε ως βασικό προσόν του νέου Γενικού Γραμματέα τη διάθεσή του να αντιταχθεί έντονα στην επέκταση της κινεζικής επιρροής και δη στον Ειρηνικό. O Αυστραλός υποψήφιος έδειχνε πιο έτοιμος να παράσχει αυτά τα εχέγγυα και η μέχρι τότε στάση του έναντι της Κίνας συνηγορούσε σε αυτό.
Το καμπανάκι για την AUKUS χτυπούσε ήδη αλλά κανείς δεν το άκουσε.
Έτσι, η πλειονότητα των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με επικεφαλής τη Γερμανία και τη σήμερα θρηνούσα Γαλλία, αποφάσισε να στηρίξει ως αντίπαλο του Κόρμαν στην τελική αναμέτρηση τη Σουηδή υποψήφια Σεσίλια Μάλμστρομ, παρ’ όλο που – όπως θα έπρεπε να γνωρίζουν – ήταν ήδη χαμένη υπόθεση, αφού αντιμετώπιζε το βέτο δύο χωρών, την αντίθεση αρκετών ευρωπαϊκών χωρών λόγω προστριβών από την εποχή που ήταν Επίτροπος αλλά και την ισχυρή αντίδραση των ΗΠΑ. Ενώ αν υποστηριζόταν η Ελληνίδα υποψήφια Άννα Διαμαντοπούλου, που είχε κατορθώσει να περιληφθεί στους τρεις φιναλίστ, πιθανότατα θα συγκέντρωνε την καθοριστική για την εκλογή πλειοψηφία των ευρωπαϊκών χωρών.
Η μάχη, δηλαδή, της Ευρώπης για τον ΟΟΣΑ χάθηκε πριν δοθεί.
Διάφορες ήταν οι ερμηνείες που επιχειρήθηκε τότε να δοθούν για την παράδοξη αυτή εκλογή – που όπως φαίνεται σήμερα, μόνο παράδοξη δεν ήταν: Υποστηρίχθηκε λοιπόν ότι με την εκλογή του Αυστραλού υποψηφίου ο ΟΟΣΑ θέλησε να στραφεί προς την Ασία, ότι η τριπλή ιδιότητα του Κόρμαν (Αυστραλός, γεννημένος στο Βέλγιο, στη γερμανόφωνη κοινότητα της χώρας αυτής) του εξασφάλιζε τη συμπάθεια Αγγλοσαξόνων, Γερμανών και γαλλοφώνων, καθώς και ότι ήταν πολλές οι ευρωπαϊκές υποψηφιότητες με αποτέλεσμα να αλληλοαναιρεθούν.
Όπως όμως δείχνουν σήμερα τα πράγματα , πιο κοντά στην αλήθεια είναι η ερμηνεία ότι υπήρχε από τότε σε εξέλιξη το σχέδιο ΗΠΑ-Ηνωμένου Βασιλείου-Αυστραλίας για τη σύναψη της συμφωνίας AUKUS. Μέρος του σχεδίου αυτού – ίσως όχι καθοριστικό αλλ’ όχι και ασήμαντο – φαίνεται ότι ήταν η κατοχή της θέσης του Γενικού Γραμματέα του ΟΟΣΑ. Και η πλειοψηφία των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με την ενθάρρυνση, όπως γράφτηκε, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έπεσαν στην παγίδα και συνέβαλαν στην επιτυχία αυτού του μέρους του σχεδίου. Άθελά τους ή μήπως με τη θέληση ορισμένων εξ αυτών; Σε κάθε περίπτωση, η ευθύνη βαρύνει όλους, ανεξαρτήτως εικαζομένων προθέσεων. Η ευθύνη είναι όμως ακόμη μεγαλύτερη για τις μεγάλες χώρες, ιδίως τη Γερμανία και τη Γαλλία, αλλά και για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που χάρις στους μηχανισμούς που διαθέτουν, διπλωματικούς και άλλους, θα έπρεπε να έχουν διαβλέψει τον κίνδυνο και να μην «πιαστούν στον ύπνο».
Προς αποφυγή παρερμηνειών, τα όσα γράφονται παραπάνω δεν θέλουν προφανώς να υποστηρίξουν ότι τυχόν άλλο αποτέλεσμα στην εκλογή Γενικού Γραμματέα του ΟΟΣΑ θα απέτρεπε τη σύναψη της συμφωνίας AUKUS. Ούτε ότι αν γινόταν εγκαίρως αντιληπτή από τους Ευρωπαίους η πρόθεση ΗΠΑ – Ην.Βασιλείου και Αυστραλίας για σύναψη της συμφωνίας, η ΑUKUS θα ματαιωνόταν. Ίσως όμως να είχε μια έκβαση λιγότερο απαξιωτική για την Ευρώπη, δεδομένου ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα είχε επιδείξει στην περίπτωση αυτή ένα πνεύμα ενότητας που θα ήταν δυσκολότερα αγνοήσιμο.
Αντί λοιπόν οι μεγάλες χώρες της ΕΕ και η Επιτροπή να θρηνούν σήμερα για τη συμφωνία AUKUS, καλύτερα είναι να αναλογισθούν την αδυναμία τους να σταθούν στο ύψος που οι γεωπολιτικές περιστάσεις επιβάλλουν και να συνειδητοποιήσουν ότι χρειάζεται «περισσότερη Ευρώπη», δηλαδή μεγαλύτερα και ταχύτερα βήματα προς την ευρωπαϊκή ενοποίηση, προκειμένου η Ευρωπαϊκή Ένωση να σταθεί ως υπολογίσιμος παράγων και τρίτος πόλος στη διεθνή σκηνή.
Πηγή: www.kreport.gr