Η σύγκρουση μεταξύ των λαϊκών στρωμάτων και των ελίτ

Ευάγγελος Αλεξανδρής 01 Αυγ 2024

Η σύγκρουση μεταξύ των λαϊκών στρωμάτων και των ελίτ εκφράζεται μέσω της αντίθεσης ταξικών συμφερόντων μεταξύ κοινωνίας πολιτών και κρατικής εξουσίας.

Η σύγχρονη πολιτική σκηνή στον δυτικό φιλελεύθερο κόσμο χαρακτηρίζεται από μια βαθιά πόλωση μεταξύ των λαϊκών στρωμάτων και των ελίτ. Οι ελίτ, επιδιώκοντας τη διατήρηση των προνομίων τους, επιχειρούν να υπονομεύσουν την έννοια της κοινωνίας των πολιτών και να αποθαρρύνουν την ενεργή συμμετοχή των πολιτών στα κοινά.

Η ιδέα της "ύστατης αντίστασης" των ελίτ αποτυπώνεται στην προσπάθειά τους να παρουσιάσουν την κοινωνία ως ένα σύνολο απομονωμένων ατόμων που δεν έχουν κοινά συμφέροντα. Πρόκειται απλά για ιδιώτες, καταναλωτές, κυρίαρχους στα πλαίσια του ιδιοκτησιακού περιφράγματος στο οποίο έχουν εγκλειστεί και διαφυλάσσουν με νύχια και με δόντια από το τσουνάμι της παγκοσμιοποίησης των αγορών και της οικονομίας των μονοπωλίων. Μέσω της διαχείρισης της πληροφορίας και της χειραγώγησης των μέσων μαζικής επικοινωνίας, οι ελίτ επιδιώκουν να δημιουργήσουν μια αίσθηση αποξένωσης και ανημπόριας μεταξύ των πολιτών, να τους εξαναγκάσουν σε μια απελπισμένη άμυνα των ατομικών μικροσυμφερόντων τους, θυσιάζοντας τη δημόσια ζωή, τον κοινό προβληματισμό, τη συμμετοχή στη συναπόφαση που αφορά τις συλλογικότητες, οι οποίες στην Ελλάδα ειδικά διαπρέπουν δια την πλήρους απουσίας τους.

Η διάλυση των θεσμών εκπροσώπησης και η αποδυνάμωση των πολιτικών κομμάτων ενισχύουν αυτή την τάση, καθώς περιορίζουν τις δυνατότητες των πολιτών να συμμετέχουν στις αποφάσεις που τους αφορούν. Η διαρκώς αυξανόμενη αποχή από τις εκλογές και η απογοήτευση και απομάκρυνση από την πολιτική, αποτελούν τα αναμενόμενα συμπερασματικά αποτελέσματα αυτής της άνωθεν στρατηγικής παραίτησης της λαϊκής συμμετοχής στη δημοκρατία, την τετελεσμένη εντολή στις ελίτ να κυβερνούν και να αναπαράγουν κληρονομικά τα προνόμιά τους.

Ωστόσο, η κοινωνία των πολιτών αντιδρά σε αυτήν την κατάσταση, εκφράζοντας την αντίθεσή της μέσω διαφόρων μορφών κινητοποιήσεων. Οι λαϊκές κινητοποιήσεις, που συχνά χαρακτηρίζονται από την αυτοοργάνωση και την άμεση δημοκρατία, αποτελούν μια απάντηση στην αποξένωση και την απογοήτευση που προκαλείται από την αυταρχική κυριαρχία των ελίτ.

Η πάλη των τάξεων, αν και παρουσιάζεται με νέες μορφές, κυρίως ως πολιτιστική - πολιτισμική αμφιβήτηση και διαμαρτυρία, παραμένει ένα κεντρικό ζήτημα της σύγχρονης πολιτικής. Οι ελίτ, προσπαθώντας να διατηρήσουν την εξουσία τους, επιχειρούν να εξουδετερώσουν τις κοινωνικές συγκρούσεις και να παρουσιάσουν την κοινωνία ως ένα αρμονικό σύνολο και τον λαό ως ανύπαρκτη έννοια, μια θατσερική προπαγάνδα ηγεμονισμού της κοινωνίας από μια καλά οργανωμένη μειοψηφία με ισχυρή οικονομική και γεωπολιτική εξουσία.

Ωστόσο, οι ανισότητες και οι αδικίες που χαρακτηρίζουν τις σύγχρονες κοινωνίες συνεχίζουν να δημιουργούν εντάσεις και συγκρούσεις. Η ιστορία δεν σταματά, αποκαλύπτει πτυχές εκμετάλευσης, τυραννίας, αλλοτρίωσης, απαιτεί κοινωνική δικαιοσύνη και ανατροπές.

Η αποκάλυψη των αυταρχικών μηχανισμών εξουσίας και προπαγάνδας και η ταυτόχρονη ανάδειξη μέσω δημόσιου διαλόγου των κοινών συμφερόντων των λαϊκών στρωμάτων, αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για την ανασυγκρότηση της δημοκρατίας από τη λαϊκή βάση και την οικοδόμηση μιας πιο δίκαιης και ισότιμης κοινωνίας, σε άμεση σύνδεση με το λαϊκό αίσθημα και τον ορθολογικό συντονισμό των συλλογικών φορέων, προς τις συμφωνημένες δημοκρατικά και συμμετοχικά απαραίτητες μεταρρυθμίσεις.