Με αφετηρία όλα τα παραπάνω και με κεντρικούς στόχους την προστασία της κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας και τη δημιουργία ενός συνεργατικού (cooperative) προτύπου σχέσεων στην περιοχή, η ελληνική προσέγγιση για την Τουρκία και τις Ελληνοτουρκικές διαφορές θα έπρεπε συνοπτικά να οικοδομείται στις παρακάτω θέσεις.
1. Αντικειμενική Θεώρηση Τουρκίας. Να βλέπουμε την Τουρκία όπως πραγματικά είναι. Στις αντικειμενικές διαστάσεις της. Ούτε να υπερτιμούμε αλλά ούτε και να υποτιμούμε τη σημασία της. Να μην την προσλαμβάνουμε ως διαρκώς «απομονωμένη» και να μη παρεβλέπουμε τις δυνατότητες που έχει (μέγεθος, γεωγραφική θέση, κ.α.) να λειτουργεί ως περιφερειακή δύναμη με σημαντικά περιθώρια αυτονομίας από τη Δύση και να διεκδικεί ρόλους στο παγκόσμιο σύστημα.
2. Διάλυση εσφαλμένων προσλήψεων. Να αποδομούμε αποτελεσματκά τις έκνομες διεκδικήσεις, αλλά να «διαβάζουμε» σωστά και προσεκτικά τις προσλήψεις, σωστές ή εσφαλμένες (perceptions, misperceptions) που η Τουρκία έχει για την Ελλάδα και τα σύνδρομα από τα οποία υποφέρει (περικύκλωσης, αποκλεισμού, διάλυσης). Και στο μέτρο του δυνατού να συμβάλουμε στη διάλυση των εσφαλμένων προσλήψεων που τροφοτούν ζημιογόνα σύνδρομα. Θα πρέπει να μπορούμε να αναγνωρίσουμε ενσυναισθηματικά τις οποιεσδήποτε «αλήθειες των άλλων» ( Ν. Θέμελης), τις θεμιτές θέσεις από τον ορυμαγδό των έωλων, αστήρικτων μονομερών διεκδικήσεων, παραχαράξεων, κλπ. Είναι σημαντικό για την Ελλάδα να διαλύσει οποιαδήποτε εσφαλμένη αντίληψη της Άγκυρας ότι επιδιώκει τον αποκλεισμό ή περικύκλωση της Τουρκίας.
3. Αύξηση Κόστους Αναθεωρητισμού. Να προσπαθούμε να καταστήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο «δαπανηρό» για την ίδια την Τουρκία τον επεκτατισμό, αναθεωρητισμό της που προωθεί ως πρώην αυτοκρατορία, όπως άλλες πρώην αυτοκρατορίες (Ρωσία, Η.Β.) που πάσχουν από το σύνδρομο της «αυτοκρατορικής νοσταλγίας». Ο επεκτατισμός – αναθεωρητισμός καθίσταται «δαπανηρός» μέσω της σύμπραξης (engagement), επικοινωνίας, «κλειδώματος» της Τουρκίας σε περιφερειακά, συλλογικά θεσμικά πλαίσια συνεργασίας όπως αυτό της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).
4. Πρόσδεση Τουρκίας σε ΕΕ. Να αξιοποιήσουμε επομένως την Ευρωπαϊκή Ένωση – στην οποία η Ελλάδα κατέχει τώρα ισχυρή θέση – ως πλαίσιο ενσωμάτωσης της Τουρκίας με την πρόσδεσή της σε αρχές και διαδικασίες που θα αυξάνουν το κόστος του αναθεωρητισμού και θα ελαχιστοποιούν έκνομες συμπεριφορές. Και καθώς η πλήρης ένταξη δεν συνιστά τώρα ρεαλιστική επιλογή για την Τουρκία , η ενσωμάτωση μπορεί να επιδιωχθεί με μια «συμπεριληπτική ειδική σχέση» και με αιρεσιμότητες παρόμοιες με αυτές του Ελσίνκι (Συμπεράσματα Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ελσίνκι – 1999). Στην ίδια λογική η Τουρκία θα πρέπει να ενταχθεί, «κλειδωθεί» και σε περιφερειακά πλαίσια συνεργασίας ιδιαίτερα της Αν. Μεσογείου (όπως το East Med Gas Forum – EMGF).
5. Ειρηνική Επίλυση Διαφορών. Σταθερός στόχος της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής οφείλει να είναι η (ειρηνική) επίλυση των διαφορών/ προβλημάτων με την Τουρκία είτε μέσω διαπραγματεύσεων είτε με παραπομπή τους στη διεθνή δικαιοσύνη (Διεθνές Δικαστήριο Χάγης – ΔΔΧ) και με βάση τους κανόνες του διεθνούς δικαίου περιλαμβανομένης και της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS – 1982). Για την επίλυση των διαφορών απαιτείται ωστόσο η εφαρμογή της ανάλογης συνολικής, πρωτοβουλιακής στρατηγικής («στρατηγικής επίλυσης» στη θέση της «στρατηγικής διαχείρισης»).
6. Ο Χρόνος «εναντίον» Ελλάδας. Επίλυση των προβλημάτων στο εφικτά συντομότερο χρονικό διάστημα επιβάλλεται καθώς η παρέλευση του χρόνου δεν λειτουργεί υπέρ των ελληνικών θέσεων και συμφέροντων. Αντίθετα, με την πάροδο του χρόνου η Τουρκία διευρύνει την agenda προσθέτοντας νέα ζητήματα και διεκδικήσεις. Καθίσταται agenda-setter. Έτσι ενώ το 1973 υπήρχε ένα θέμα για διευθέτηση, αυτό της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας, σήμερα υπάρχουν τουλάχιστον οκτώ ως αμιγώς Ελληνοτουρκικά και τουλάχιστον δώδεκα στον ευρύτερο κατάλογο των διαφορών (περιλαμβανομένου και του Κυπριακού) ανεξάρτητα από το ποιός θέτει κάθε θέμα.
7. Ευρύτερη Agenda. Η επίσημη ελληνική θέση για ένα μόνο θέμα για επίλυση με την Τουρκία, αυτό της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας/ ΑΟΖ, δεν ευσταθεί. Από τα θέματα που θέτει η Τουρκία ορισμένα είναι εμφανώς απαράδεκτα («γκρίζες ζώνες», διασύνδεση αποστρατιωτικοποίησης νησιών Αν. Αιγαίου και κυριαρχίας τους) και δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης. Δέσμη άλλων όμως (οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών περιλαμβανομένου και του εύρους των χωρικών υδάτων και τα συναφή) είναι «θεμιτά» στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και μπορούν να τεθούν σε διαπραγμάτευση ή να παραπεμφθούν στη διεθνή δικαιοσύνη.
8. Προσέγγιση Ανοιχτών Οριζόντων . Η Ελλάδα ως ισχυρή χώρα status quo δεν δικαιολογείται να αντιμετωπίζει με φοβικό τρόπο αλλά με προσέγγιση ανοιχτών οριζόντων το διάλογο, διαπραγμάτευση, παραπομπή στη διεθνή δικαιοσύνη των διαφορών/προβλημάτων με την Τουρκία. Οι οποιοιδήποτε μικροί συμβιβασμοί που συνεπάγεται μια διαπραγμάτευση αποτελούν όρο για την αποφυγή μεγάλων συμβιβασμών ή άλλης καταστροφικής εξέλιξης που περικλείει η παράταση στον χρόνο των εκκρεμοτήτων και της κρίσης.
9. Υποβοήθηση Λύσης Κυπριακού. Η ευθύνη για τη δίκαιη και βιώσιμη λύση του κυπριακού προβλήματος ανήκει στην Κυπριακή Δημοκρατία ως ανεξάρτητο κράτος μέλος του ΟΗΕ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ελλάδα έχει ευθύνη για τις εξωτερικές πτυχές ασφάλειας ως μια εγγυήτρια δύναμη. Αλλά καθώς το Κυπριακό επηρεάζει καθοριστικά την πορεία των Ελληνοτουρκικών σχέσεων, η Ελλάδα οφείλει ενεργά να υποβοηθήσει στην επίλυση του κυπριακού προβλήματος στο πρότυπο της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας (ΔΔΟ) ή οποιοδήποτε άλλο πρότυπο επιλέξει η Κυπριακή Δημοκρατία.
10. Εξωτερική Πολιτική Αρχών . Οι νέες γεωπολιτικές συνθήκες που έχει δημιουργήσει ο επιθετικός πόλεμος που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία αναβαθμίζουν αν και για διαφορετικούς λόγους και τις δύο χώρες, Ελλάδα και Τουρκία. Η αναβάθμιση αυτή επιβάλλει τη συνεργασία ανάμεσα στις δύο χώρες (και) ως μέλη του ΝΑΤΟ. Αλλά και ως όμορες χώρες - «αιχμάλωτοι της γεωγραφίας». Το υπόβαθρο της Ελληνικής εξωτερικής πολιτικής θα πρέπει να ορίζεται από τις αξίες και αρχές του διεθνούς δικαίου, καλής γειτονίας και (αξιακού) κεκτημένου της Ευρωπαικής Ένωσης.
Πηγή: www.tovima.gr