Προχτές ήταν η επέτειος της υπογραφής της οριστικής ένταξης στην ΕΟΚ το 1979. Χαρακτηριστική είναι η γνωστή φωτογραφία του υπογράφοντος τότε ΠΘ υπό τα όμματα των σοβαρών πολιτικά υπουργών του , του Γεωργίου Ράλλη και του Γεωργίου Κοντογεώργη , του μετέπειτα Επιτρόπου της Επιτροπής.
Αυτά για την μνήμη. Οφείλουμε να πούμε πως ήδη από τις αρχές του 1960, ο Κ.Καραμανλής είχε θελήσει να εμπλακεί η χώρα στην Ένωση Άνθρακα και Χάλυβα , έχοντας ήδη κάνει τις πρώτες διαδικασίες υπό τις συμβουλές των οραματιστών της Ζαν Μονέ, Μορίς Σουμάν , Πωλ Σπάακ και φυσικά την υψηλή εποπτεία του Ντε Γκώλ. Μάλιστα οι δύο πρώτοι ήταν αντιστασιακοί της Μαχόμενης Γαλλίας και ο τρίτος ο εκπρόσωπος των Βέλγων αντιστασιακών στο Λονδίνο , όπου και συνεργάζονταν στενά με τους Ελεύθερους Γάλλους του Στρατηγού . Οι δύο πρώτοι αποτέλεσαν και μέλη των κυβερνήσεων της Γαλλίας , ήδη από την περίοδο του 1944-1946.
Την ίδια περίοδο ο Κ.Καραμανλής ανέθεσε την δημιουργία , λειτουργία του ΚΕΠΕ στον προσκληθέντα Α.Παπανδρέου από την Μινεσσότα , ο οποίος έφερε μαζί του κι άλλους Έλληνες της διασποράς σαν τον Αδ.Πεπελάση ή τον Δ.Κουλουριάνο. Το ΚΕΠΕ συνεργάζονταν στενά , τουλάχιστον ως την στιγμή της εμπλοκής Παπανδρέου με την πολιτική , με την ΤτΕ για στρατηγικά ζητήματα της ελληνικής οικονομίας , ανάμεσα στα οποία και η Ένωση Χάλυβα , Άνθρακα όσον αφορά στην Ελλάδα και στις προοπτικές της.
Μόνο που για να φτάσουμε στο 1979 μεσολάβησε μια τεταμένη περίοδος πολιτικής αστάθειας καθώς και το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου. Χρόνος πολύς , που γαλβάνισε διαφορετικά πολλούς της πολιτικής ελίτ.
Η επάνοδος Καραμανλή εμπέδωσε στην αντίληψή του την άμεση ένταξη της χώρας , κυρίως για την εξασφάλιση της Πολιτικής Δημοκρατίας και μετά για λόγους Οικονομίας. Και τα επιχειρήματά του μάλλον ήταν σωστά αν δούμε τι θα συνέβαινε παρολίγον στην Ισπανία , που κι αυτή μπήκε στην ΕΟΚ , με τον στρατηγό στο βήμα της βούλής κι ένα περίστροφο και τον Πέπε Γκονζάλεθ , τον Σ.Καρίγιο , τον Κάλβιν Σοτέλο και τον Αντ.Σουάρεθ να χρησιμοποιούν τα έδρανα της Βουλής ως οχυρωματικά αμυντικά έργα.
Οι αντιλήψεις του πρώιμου ΠΑΣΟΚ είχαν αναφορά στον Ανδρέα και τις απόψεις – υπερβολικές ή λανθασμένες – που είχαν σμιλευτεί μέσα του από τους liberal Πανεπιστημιακούς συναδέλφους του στις ΗΠΑ και στον Καναδά , που λίγο πολύ δεν πολυπίστευαν στην ενότητα της Ευρώπης είτε για τους λόγους κυριαρχίας της Αμερικανικής πολιτικής έναντι της Ευρώπης , είτε γιατί γνώριζαν ελάχιστα για τις αδύναμες οικονομίες μερικών χωρών της όπως η Ελλάδα και την αντίστοιχη δυναμική των Γάλλων και των Γερμανών κυρίως.
Πράγματι το ΠΑΣΟΚ πειραματίστηκε αμφίσημα μετά το 1974 για την ένταξη .Όντως δημιούργησε ένα τριετές προσωρινό μέτωπο με την προοπτική της ένταξης την ώρα που κεντρώοι ή δημοκράτες Αριστεροί – ενδεικτικά Γ.Μαύρος , Γ.Πεσμαζόγλου , Η.Ηλιού , Λ.Κύρκος – συντάσσονταν μ΄αυτήν.
Στον ριζοσπαστικό κινηματικό λόγο των καιρών δεν προκαλεί εντύπωση η κατίσχυση αντιδυτικών θέσεων στο ΠΑΣΟΚ όπου ο μεν Ανδρέας ψάχνονταν οι δε οπαδοί τον προσπερνούσαν κατά πολύ σε αναφορές τους στην ΕΟΚ. Τότε όμως το ΠΑΣΟΚ , καλώς ή κακώς , κουβαλούσε πρώιμες σκέψεις του ΠΑΚ που διακρίνονταν γιά έναν ανερμήνευτο οικονομικά , ερμηνεύσιμο πολιτικά αντιδυτικισμό. Επιπλέον τότε ο χαρακτήρας του ΠΑΣΟΚ παρά την ύπαρξη αμιγώς σοσιαλδημοκρατικής τάσης , με άξονες τον Κ.Σημίτη , τον Χρ.Ροκόφυλλο , τον Μάνο Δελούκα , τον Παρ.Αυγερινό και άλλους προσπαθούσε να ισορροπήσει ανάμεσα σε μιάν – έστω – αιρετική σ/δημοκρατία και σ΄ένα άγνωστο ριζοσπαστικό κάτι , που κοιτούσε με ενδιαφέρον και αντιδημοκρατικές περιπτώσεις σαν αυτές των κινημάτων του Μπααθισμού ή της Λιβυκής Τζαμαχίρια.
Η πρώτη μεγάλη αλλαγή συνέβη με την αποχή από την ψηφοφορία για την ένταξη κι όχι με την αναμενόμενη από πολλούς καταψήφιση. Η αποχή ήταν ένας διάδρομος προσγειώσεως από τον ασφαλή μαξιμαλισμό του ΠΑΚΙΚΟΥ ΠΑΣΟΚ στον αρχόμενο ρεαλισμό ενός κόμματος εν διαμορφώσει , που ο κόσμος επρόκειτο να επιλέξει ως κυβέρνησή του.
Επί ΠΑΣΟΚ , επί κυβερνητικού ΠΑΣΟΚ θεμελιωμένα κεκτημένα από τον Κ.Καραμανλή και τον διάδοχο Γ.Ράλλη διευρύνθηκαν και οι ωσμώσεις με τα κλασσικά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα της Δύσης οριστικοποιήθηκαν πιά σε μορφή και σχήμα.
Τα ΜΟΠ είναι μια σοβαρή παρέμβαση υπό την ηγεσία του Ανδρέα και την υλοποίηση τους από τον Κ.Σημίτη , σε μια έντιμη και υποδειγματική διαπραγμάτευση.
Ασφαλώς η διανομή των κονδυλίων και η αλόγιστη χρήση με τον νεοπλουτισμό που εδόμησαν αντί μόνιμης κίνησης σε μιάν υγιέστερη ανάπτυξη είναι παθογένεια , που σχεδόν συμβαίνει και τώρα και φυσικά βαραίνει την ολότητα του πολιτικού συστήματος , ανισομερώς σύμφωνα με τους χρόνους διακυβέρνησης. Όμως η ουσία είναι ή ήταν ως πριν λίγο η ελλειματικότητα και η ετεροδοσοληψία των ελεγκτικών μηχανισμών , κοινώς μπαχτσίσι.
Οι καιροί πέρασαν, οι μνήμες ουδετεροποιούνται και οι άνθρωποι μαζί με τις γενιές αλλάζουν . Η πρώιμη – μα και ανώδυνη – επιφύλαξη του ΠΑΣΟΚ , ακόμα και η εχθρότητα , ήταν απότοκο των απότομων καιρών της μετάβασης. Και μια τριετία λεκτικών και μόνο συμβάντων δεν αλλοιώνει καθόλου την φιλοδυτική στάση του ΠΑΣΟΚ σταδιακώς από το 1977.
Θα ήταν σαν να λέγαμε πως η ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι ίδια μ΄αυτήν του Ευ.Αβέρωφ και των παρακομματικών Ρέιντζερς και μ΄αυτή του γκωλιστή το 1974 Κ.Καραμανλή , μην πάμε πιο πίσω στην ΕΡΕ και στα δωσιλογικά μιάσματα , που συνυπήρχαν στην ΕΡΕ μαζί με κορυφαίες φιλελεύθερες προσωπικότητες.
Στην ψυχανάλυση δίνεται η ψυχολογική αβάντα να τακτοποιήσεις τα πρώιμα σύνδρομα στα χρόνια από τα δεκαοχτώ ως τα εικοσιπέντε , αρκεί να συμβεί.
Από το 1974 η Ελλάδα ήταν στους Ευρωπαίους κατά πλειονότητα των πολιτικών της φορέων , από το 81 από την ολότητα εξαιρουμένων του ΚΚΕ , των φασιστών κάθε περιόδων και του διφορούμενου ΣΥΡΙΖΑ της τραυματικής 5ετίας.
Για την ιστορία τον Γ.Κοντογεώργη διεδέχθη από το ΠΑΣΟΚ ο Γρ.Βάρφης , συνάδελφος και κατά κάποιον τρόπο μαθητής του με συμμετοχή στις διαπραγματεύσεις 1975 – 1979 και παρών στο Ζάππειο εκείνη την ωραία ημέρα.
Τώρα έχουμε την ευκαιρία να αντλήσουμε ακόμα κι από τις αμφισημίες του τότε , μιάς και το ΠΑΣΟΚ ρέφαρε τόσο με το Μάαστριχτ που υποστήριξαν ο Ανδρέας κι ο Μητσοτάκης , όσο και με την δεινή ικανότητα του Κ.Σημίτη στην ΟΝΕ και στο Κυπριακό και πιο πριν στην ενσωμάτωση του πρωτογενούς μας στο κοινοτικό κεκτημένο.
Μόνο με ευρεία αντίληψη μπορούμε να ιεραρχήσουμε τις επικαιροποιήσεις και τους στόχους είτε των 33 δις. υπό την αίρεση της ολοκληρώσεως των διαδικασιών είτε μιάν αρχόμενη – και λόγω ιού – σπαργανώδη φεντεραλιστική αντίληψη ομοσπονδιακού τύπου με πρωτοστάτη τον Πρόεδρο Μακρόν.
Το μέλλον διαρκεί πολύ και κρατάει την μεγάλη εικόνα των ενωμένων στιγμών κι όχι αμελητέες χρονικώς και εμπραγμάτως αμφισημίες ή ακόμα και πρώιμες λανθασμένες η και καιροσκοπικές αντιλήψεις. Άλλωστε ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθον βαλέτω.
Υ.Γ…μνεία γίνεται στον ορκισμένο ευρωπαϊστή απαρχής , τον αείμνηστο Μ. Παπαγιαννάκη , που δυστυχώς δεν διοίκησε τον φορέα του , στον οποίο μάλλον δεν ταίριαζε καθώς ούτε κι εκείνος του άρμοζε….