Ίσως έχετε ακούσει για το κίνημα woke και τις έντονες αντιπαραθέσεις που προκαλεί.
Woke είναι ένα αγγλικό επίθετο που σημαίνει επαγρύπνηση εναντίον φυλετικών προκαταλήψεων και διακρίσεων.
Κατ’ επέκταση η κουλτούρα του woke εναντιώνεται σε κάθε μορφής αποκλεισμό από το κοινωνικό σύνολο.
Το ζήτημα διχάζει βαθιά τις δυτικές κοινωνίες, αν και η εναντίωση σε κάθε μορφής αποκλεισμό, όπως ο φυλετικός, ο θρησκευτικός ή ο αποκλεισμός βάσει σεξουαλικού προσανατολισμού είναι πλέον μη αποδεκτή.
Στο στόχαστρό της όμως έχουν μπει και πνευματικά επιτεύγματα που αποτελούν τη βάση του σύγχρονου δυτικού πολιτισμού (Αριστοτέλης, Πλάτωνας κτλ) ή συγγραφείς παγκόσμιας ακτινοβολίας αλλά και έργα τέχνης.
Ούτε γίνεται να γκρεμίσουμε όλα τα αγάλματα με βάσει ένα ιδεολογικό δικαστήριο αιώνες μετά.
Η εφαρμογή της woke culture εκτείνεται όμως πέρα από κοινωνικά σύνολα όπως αυτά που ανέφερα παραπάνω, αγγίζοντας και τις αντιλήψεις περί των ατομικών δικαιωμάτων.
Σύμφωνα με αυτές τα άτομα έχουν δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού. Κατ επέκταση ζητάνε η κοινωνία να αναγνωρίζει την επιλογή του όποιου αυτοπροσδιορισμού κάνουν.
Σπεύδω να ξεκαθαρίσω ότι τα όσα λέω δεν έχουν σχέση με τη συζήτηση σχετικά με το γάμο των ομοφυλοφίλων. Το ζήτημα αυτό παρά το θόρυβο που έχει προκαλέσει στηρίζεται στην παραδοχή μιας υπαρκτής πραγματικότητας και αποσκοπεί στο να φέρει ένα νέο πιο λειτουργικό πλαίσιο.
Πέρα από το αυτονόητο η ελευθερία του αυτοπροσδιορισμού και των προσωπικών επιλογών μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα τα οποία αξίζει να σκεφτούμε.
Προφανώς βρισκόμαστε μπροστά σε πρωτόγνωρες καταστάσεις και οι υστερικές κραυγές ένθεν κακείθεν δεν βοηθάνε.
Έτσι στο site του medicinenet.com διαβάζουμε ότι υπάρχουν 72 γένη με βάση την δυνατότητα αυτοπροσδιορισμού των ατόμων. Γνωρίζω ότι σε Πανεπιστήμιο της Αγγλίας μια φοιτήτρια δήλωσε σαν γένος γάτα στις σχετικές επίσημες φόρμες που συμπλήρωσε.
Φυσικά δεν διανοήθηκαν οι αρχές του πανεπιστημίου να αμφισβητήσουν την δήλωση αυτή αφού ο σεβασμός του αυτοπροσδιορισμού είναι υπεράνω της κοινής λογικής.
Η ιδέα είναι πως κάθε άτομο πρέπει να νοιώθει άνετα άσχετα με το χρώμα του δέρματος ή με ποιο φύλο δηλώθηκε όταν γεννήθηκε. Ανάλογο προβληματισμό μας προκαλούν ειδήσεις όπως για κάποιον που παντρεύτηκε τον εαυτό του και για κάποια άλλη που παντρεύτηκε το χαλί της.
Ένας ένθερμος υποστηρικτής της woke culture θα μας πει ότι δεν μας πέφτει λόγος να σχολιάσουμε τις επιλογές των ατόμων.
Η λέξη woke πρωτοχρησιμοποιήθηκε από μία οργάνωση νεολαίας στο Κονέκτικατ το 1860 για να υποστηρίξει τον Αβραάμ Λίνκολν και προφανώς στόχευε στην εξάλειψη των φυλετικών διακρίσεων. Ο αγώνας για την εξάλειψή τους ήταν σκληρός και κάθε μικρή η μεγάλη νίκη ήταν στοιχείο πολιτικής ωριμότητας της κοινωνίας.
Η ιδέα της επαγρύπνησης κέρδιζε συνέχεια έδαφος συχνά με αφορμή τραγικά γεγονότα όπως θανατικές καταδίκες, φυλακίσεις και διωγμούς κυρίως μαύρων.
Με τα χρόνια πλάι στο κίνημα κατά των φυλετικών και κοινωνικών διακρίσεων ωρίμασε και αυτό των ατομικών δικαιωμάτων εμπλουτίζοντας την αντίληψη της δημοκρατίας.
Παρά το αρχικό θετικό εννοιολογικό περιεχόμενο φοβάμαι ότι η άκριτη εφαρμογή της woke culture θέτει σε κίνδυνο τις κατακτήσεις που παρήγαγαν θετικό πολιτικό αποτέλεσμα.
Στην Ελλάδα λόγου χάριν μετά τη μεταπολίτευση πολλοί είμασταν που υπερασπιστήκαμε το αυτονόητο δικαίωμα πολλών συνανθρώπων μας να αντιμετωπίζονται ισότιμα από την ελληνική πολιτεία. Θυμάμαι το θόρυβο που προκλήθηκε όταν στο φεστιβάλ του Θούριου, της εφημερίδα του Ρήγα Φεραίου παραχωρήθηκε περίπτερο στο Α.Κ.Ο.Ε.
Σαν κοινωνία όμως προχωρήσαμε.
Με ενοχλεί όμως όταν στο όνομα της πολεμικής ενός παράλογου αυτοπροσδιορισμού και δικαιωματισμού που κάποιοι επιθυμούν, να υιοθετείται από τους αντιπάλους τους ένας λόγος εχθροπαθής και φοβικός που δεν διαφωνεί απλά αλλά θέλει να μας γυρίσει πίσω. Ετσι βλέπουμε οι αμβλώσεις να έχουν μπεί στο στόχαστρο.
Δυστυχώς η αλλοπρόσαλλη επίκληση της woke culture δεν δουλεύει για την ισότιμη αντιμετώπιση και την ισονομία, αλλά πυροδοτεί εξ αντανακλάσεως σκληρές αντιδράσεις και απόψεις. Ο διχασμός στις ΗΠΑ είναι αποκαλυπτικός για το πως οργανώνεται ένα υπερσυντηρητικό μέτωπο.
Ας μην ξεχνάμε πως επικίνδυνοι δημαγωγοί σε όλο τον κόσμο αλλά και εδώ παραμονεύουν ιδίως και το συνδυάζουν με την πολιτική τους επανεμφάνιση.
Ήταν το σχόλιο της Τετάρτης 24 Ιανουαρίου στην εκπομπή «Καθρέφτης» του Χρήστου Μιχαηλίδη στο Α΄Πρόγραμμα της ΕΡΤ