Η δακρυόεσσα ημέρα
Ανήμερα της 27ης Οκτωβρίου 2021 πλήθος Ελλήνων επεφύλαξε, εκπλήττοντας πολλούς, ένα πάνδημο αντίο στην Φώφη και στην γεννηματική ψυχή του ΠΑΣΟΚ: του πατριωτισμού, της αξιοπρέπειας και της ενσυναίσθησης.
Στο πένθιμο και πικρό ξόδι οι πολίτες και ο πολιτικός κόσμος φάνηκαν σαν να από-χαιρετούσαν στο πρόσωπο της Φώφης, ένα πολύ αγαπητό κομμάτι του ανθρώπινου πολιτικού τους εαυτού.
Φάνηκαν επίσης σαν να αποτίουν με λύπη, τύψεις και δακρύζουσα νοσταλγία φόρο τιμής στο γεγονός, ότι σε κάποια στιγμή της μεταπολίτευσης οι περισσότεροι απ’ αυτούς φωτιστήκαν και ζεστάθηκαν από τον ήλιο του όλου ΠΑΣΟΚ της Αλλαγής ή ταυτίστηκαν με τις επαγγελίες του. Ένα κίνημα όμως που σταυρώθηκε και αποκαθηλώθηκε από πολλούς εξ αυτών, στη διάρκεια του αντιμνημονιακού παροξυσμού.
Ναι, αυτό πλανιόταν εκεί. Ναι, ήταν μια δακρυόεσσα ημέρα.
Αλλαγή σκηνικού και γλωσσοπαιγνίου
Η με δραματική αφορμή αλλαγή των μεταβλητών και προσώπων και η προσαρμογή των απωλειών στην εξέλιξη της πορείας του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ προς τις εσωκομματικές εκλογές, φαίνεται να αροτριώνει τον «λογότοπο» της πολιτικής που κατά καιρούς είναι και ο πρόσφορος τόπος λέξεων και όρων, όπως: αλλαγή, πρόοδος, προοδευτικός δηλ το κληρονομικό τους γλωσσικό και εξωγλωσσικό τους περιβάλλον.
Φαίνεται να εγκαινιάζεται ένα νέο «γλωσσοπαίγνιο», στο πεδίο του ορισμού του «προοδευτικού». Αυτό το γλωσσικό παιχνίδι είναι άκρως πολιτικό και δεν πρέπει να αφεθεί να διεξαχθεί μόνο με τις προκρούστρειες λογικές και από τις πρωινές απαξιωτικές διδασκαλίες διαμορφωτών της κοινής γνώμης που θέλουν να διατηρήσουν για τον εαυτό τους το δικαίωμα της έκδοσης πιστοποιητικών προοδευτικών φρονημάτων και ταυτοτήτων, το προνόμιο του σχηματισμού ρητορικών σχημάτων και εννοιολογικών πλαισίων από την χρήση λέξεων του δικού τους κομματικού ή αρεστού λεξικού.
Οι παραπάνω γνωμοηγήτορες καθώς και οι «γλωσσικοί πολλαπλασιαστές» των κοινωνικών δικτύων ομιλούν και γράφουν λες και μόνο αυτοί να δικαιούνται να κατέχουν τη δημόσια κολυμβήθρα του βαπτίζειν, εξαγνίζειν και φορτίζειν τους όρους και τις λέξεις. Σαν να έχουν μόνο αυτοί το αποκλειστικό δικαίωμα να υποβάλλουν σε τεστ κοπώσεως ή ξεχειλώματος έννοιες και φράσεις και να επιθυμούν να αποσυρθούν από την κυκλοφορία λέξεις που δεν αρμόζουν στο δικό τους πολιτικό γούστο, το δικό τους barcode ή δεν περνούν το καθημερινό προπαγανδιστικό rapid test της προοδευτικότητας.
«Όχι άλλη πρόοδο αναφωνεί ό ένας, μας μπουκώσατε, φτάνει πια». «Οι κουρασμένες λέξεις την ξέρουν τη μοίρα τους. Βασίλευαν κάποτε, υμνήθηκαν κατά κόρον και προκαλούσαν φρενίτιδες μέχρι να μπουν οριστικά στα ερμάρια της μνήμης. Να, όπως η λέξη Αλλαγή» προτείνει ένας άλλος. Ένας τρίτος επιχειρηματολογεί με πάθος ότι η γλώσσα της πολιτικής αλήθειας δεν χρειάζεται την χρήση του συνοδευτικού όρου «προοδευτική» στην όποια διακυβέρνηση, συμπαράταξη, πολιτική, ατζέντα κλπ από τους διεκδικητές της αρχηγίας του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ διότι κάτι τέτοιο δρα σαν φερετζές που συμφέρει στο παπατζιλίδικο νταραβέρι του ΣΥΡΙΖΑ.
Οι επιστάτες της γραμμής και της γραμματικής
Η έννοια, κατά τον Βίτγκενσταϊν (Β.Κιντή), είναι αυτό που σχηματίζεται από τη χρήση των λέξεων. Κάποιες φορές, διαφορές στη χρήση οδηγούν σε αμφίσημους όρους και σε διαφορετικές έννοιες (π.χ., ο ίδιος όρος «σκοπός» στα ελληνικά παραπέμπει σε δύο διαφορετικές έννοιες, τόσο στον φρουρό όσο και στον στόχο), ενώ σε άλλες, παρά τις παραλλαγές στη χρήση, θέλουμε να διατηρήσουμε την ίδια έννοια π.χ (όπως η έννοια του κατανοείν ποιήματα αλλά και πληροφορίες)
Μιλώντας, εκφράζουμε λέξεις και προτάσεις, που το νόημά τους συνδέεται άμεσα την ίδια ώρα με τη μορφή ζωής που κάνει κατανοητή τη χρήση τους. Αυτό δεν σημαίνει πως το νόημα είναι ένα πλαίσιο που το κουβαλάει η λέξη μαζί της, όπου πάει και εμφανίζεται, ούτε και η σημασία μια ατμόσφαιρα που συνοδεύει τη λέξη και που η λέξη την φορτώνεται μαζί της σε κάθε είδους χρήση.
Μια απλή αναφορά στην γενεαλογία του σημαίνοντος, προοδευτικός, στην κομματική γεωγραφία μας, υποδηλώνει ότι άλλο το Κόμμα των Προοδευτικών Φιλελευθέρων του Γ.Καφαντάρη (1924), το οποίο μετονομάζεται από το 1928 σε Προοδευτικό Κόμμα, άλλο το «Δημοκρατικό Προοδευτικό Κόμμα» του Εμμανουήλ Τσουδερού (1946) και άλλα η Εθνική Προοδευτική Ενωση Κέντρου (ΕΠΕΚ, 1950) του Πλαστήρα-Τσουδερού-Γ.Καρτάλη και το Κόμμα Προοδευτικών του Σ.Μαρκεζίνη (1955) καθώς και η Προοδευτική.Α.Δ.Ε (1958)
Η αμφισημία του όρου «προοδευτικός-η»
Με άλλα λόγια αν υπάρχει εδώ ένα αίτημα γλωσσο-πολιτικής προσοχής δεν έχει να κάνει με την διδασκαλία για κάθαρση της γλώσσας από λέξεις και εκφράσεις που τη «μολύνουν» αλλά με την ικανοποίηση της ανάγκης να κερδίσουμε σαφήνεια και διαφάνεια και όχι πολιτική ενοχή.
Η ετυμολογία θέτει τις παρακάτω δύο σημασίες για το επίθετο προοδευτική : 1. Αυτή που υποστηρίζει την πρόοδο: ≠ αντώνυμα:συντηρητική. 2. Αυτή που αυξάνεται ή μειώνεται με μικρά βήματα ≠ αντώνυμα: απότομη.
Όπου πρόοδος θηλυκό
-
η βελτίωση, ο δρόμος προς κάτι καλύτερο
↪ Βλέπω τις προόδους που κάνεις στο σχολείο και χαίρομαι!
-
(με αρνητική έννοια) συνέχεια σε μια κατάσταση
↪ συνεχής πρόοδος της νόσου μεταξύ των υποτροπών
-
(μαθηματικά) είδος ακολουθίας αριθμητική πρόοδος, γεωμετρική πρόοδος:
-
(εκπαίδευση) είδος ενδιάμεσης με αυστηρούς όρους εξέτασης σε ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα π.χ. ΕΜΠ μέχρι το 1976
Υπάρχει δηλ. μία σημασία ποιοτικής φύσεως και μια ποσοτικής, ήτοι βηματισμού μεταβολής στο επίθετο προοδευτική.
Η ευκαιρία της εσωκομματικής κάλπης στο ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ
Εκ των πραγμάτων και εκ των παραπάνω γίνεται φανερό ότι, αν η εσωκομματική προεκλογική αντιπαράθεση περιοριστεί –γιατί ωθείται να γίνει δεσπόζουσα –στο μονοθεματικό γλωσσοπαίγνιο γύρω από το κατά πόσο η αναφορά στην «προοδευτική διακυβέρνηση» υποσυνολοποιείται και στοιχίζεται κάτω από το καπέλο της Συριζαϊκής εκδοχής του προοδευτισμού, τότε η μεγάλη ευκαιρία για ανάδειξη των πολιτικών προταγμάτων των υποψηφίων για την αρχηγία θα χαθεί. Η σύγκρουση θα γίνει στο πεδίο πρόοδος ή συντήρηση, και όχι στο πεδίο δύο διαφορετικών αντιλήψεων για το τι είναι πρόοδος και πώς αυτή επιτυγχάνεται.
Με άλλα λόγια, χρησιμοποιεί τον όρο ο υποψήφιος; Μαυρίστε τον. Είναι κρυπτοσυριζαίος. Τον αποφεύγει; Είναι με τη συντήρηση. Αποτέλεσμα; Η πόλωση επιτυγχάνεται σε βάρος του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ και της όποιας πιθανής διεύρυνσής του.
Συμπέρασμα
Η παραπάνω υπόμνηση, στις επάλξεις των λέξεων και όρων, έχει στόχο να τονίσει ότι είναι καιρός να αφήσουμε τις αξιολογικές κρίσεις των εκλεκτόρων, για τις απαντήσεις των υποψηφίων στα τρέχοντα και μελλοντικά ζητήματα και προβλήματα ελεύθερες να διαμορφωθούν, επισημαίνοντας τους κινδύνους που διατρέχουν από προσπάθειες να δοθεί στην μεταξύ τους αντιπαράθεση, αφενός «παρελθοντοστραφής χαρακτήρας» και αφετέρου να ετεροπροσδιορισθεί το κίνημα από τη σύγκρουση του φιλοσυριζαϊκού/αντιδεξιού και του Αντι-Σύριζα μετώπου και ρεύματος της κοινωνίας.
Υποστηρίζουμε ότι το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ έχει πρωτίστως ανάγκη να αυτοπροσδιορισθεί πολιτικά σε σχέση με τις μεγάλες προκλήσεις που συναντά και ενδεχομένως να συναντήσει η χώρα αυτή, τώρα και στο μέλλον. Να τονίσει τις διαφορές του σε σχέση με την Ν.Δ. και τον ΣΥΡΙΖΑ Ένας τέτοιος αυτοπροσδιορισμός εφ’ όσον βρει πρόθυμα ν’ ακούσουν αυτιά μπορεί να οδηγήσει στην προοοδευτική αποδυνάμωση (με την ποσοτική έννοια) και του ΣΥΡΙΖΑ. Την ποιοτική εξ άλλου την έχει χάσει προ πολλού (πόσο προοδευτικό είναι το κόμμα που έχει πέντε χρόνια να κάνει συνέδριο;) . Γιατί να το κρύψωμεν και να το ξεχνάμε άλλωστε;