Ένα μάθημα Πολιτικής Αγωγής και Πολιτικής Φιλοσοφίας

   “Έστι γαρ αρμονία πολυμιγέων ένωσις και δίχα  φρονεόντων  συμφρόνησις” (Πυθαγόρας).

           Ο Πυθαγόρας διατυπώνοντας τις βασικές αρχές της μουσικής αρμονίας και όχι μόνον (συμπαντικός νόμος) επισημαίνει το ρόλο των εναντιοτήτων και των αντιθέσεων που δομούν ολόκληρο τον κόσμο. Η αρμονία, δηλαδή, είναι το αποτέλεσμα εκείνων που “φρονούν” τα ενάντια και τα  αντίθετα (Οι “πολυμιγείς”-πολυσύνθετοι, πολυποίκιλοι και οι τα “δίχα φρονέοντες”).

            Ωστόσο δεν παράγεται αρμονία όταν τα αντίθετα και τα ενάντια δεν οδηγούν σε μία “ένωση”- ενότητα και “συμφρόνηση”- ομοφωνία, όπως δεν “παράγεται αρμονία όταν όλοι τραγουδούν την ίδια νότα”.

         Σε παράλληλη πορεία κινείται και ο νόμος της “Εναντιοδρομίας” του Ηράκλειτου που θεωρούσε πως η κίνηση-αλλαγή και η αρμονία του κόσμου είναι προϊόν της πάλης-σύγκρουσης των αντιθέτων.  “Το αντίξοον συμφέρον και εκ των διαφερόντων καλλίστην αρμονίην”

          Στις παραπάνω σκέψεις και διαπιστώσεις μοιραία οδηγήθηκα παρακολουθώντας όλα όσα διαδραματίστηκαν στο πρόσφατο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ. Ένα συνέδριο που για άλλους λόγους-σκοπούς οργανώθηκε (σύνταξη κυβερνητικού προγράμματος-καθορισμός ταυτότητας του κόμματος…) και κατέληξε σε μία διαμάχη για την επάρκεια ή μη του κ. Κασσελάκη και για την επαναβεβαίωση της εμπιστοσύνης της βάσης προς το πρόσωπό του.

           Η εκτροπή από τους αρχικούς στόχους προκλήθηκε από τη γνωστή-εξωθεσμική ( ; ) παρέμβαση του κ. Τσίπρα.

          Στο συνέδριο αυτό εκτός από τα στοιχεία Show,  από το γηπεδικό κλίμα και τα  ανάλογα συνθήματα (γιουχαρίσματα, κραυγές, ύβρεις…) ακούστηκε πάμπολλες φορές το σύνθημα-προτροπή για Ε ν ό τ η τ α. Θέλω να ελπίζω πως οι σύνεδροι είχαν υπόψη την παραπάνω θέση του Πυθαγόρα για την Μουσική και την Συμπαντική Αρμονία.

          Δέκτες οι σύνεδροι των ακραίων αντιθέσεων ανάμεσα στους υποστηρικτές των δύο υποψηφίων για την αρχηγία του κόμματος (Κασσελάκης vs Γεροβασίλη) και γεμάτοι από φόβο από το φάντασμα μιας νέας διάσπασης προέτρεπαν τα για ενότητα και  σύγκλιση (όχι ότι δεν έλειπαν και οι κραυγές για μάχη μέχρι τελικής πτώσης του αντιπάλου).

          Φαίνεται πως οι πιο λογικοί  από τους συνέδρους και οι πιο “φιλοσοφημένοι” γνώριζαν πολύ καλά πως όσο αναγκαίες για την υγεία ενός κόμματος είναι οι αντίθετες απόψεις, άλλο τόσο αναγκαία κρίνεται και σύγκλιση-ενότητα αυτών. Κι αυτό γιατί χωρίς τα δύο αυτά δομικά στοιχεία της συμπαντικής αρμονίας βρίσκει χώρο η καταστροφική παρουσία-λειτουργία του Χ ά ο υ ς.

   “Η Ενότητα χωρίς τη Διαφορά είναι Ταυτότητα. Η διαφορά χωρίς Ενότητα είναι το Χάος”.

          Ποιος μπορεί με επιχειρήματα να αποδομήσει την φανερή αλήθεια της παραπάνω θέσης;

        Στο τέλος στο ταραχώδες αυτό συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ επικράτησαν οι ψύχραιμες φωνές για ενότητα και αποφεύχθηκαν τα χειρότερα. Η λογική νίκησε το πάθος των συναισθημάτων και με αμοιβαίες υποχωρήσεις σώθηκε ό,τι μπορούσε να σωθεί από ένα κόμμα που φιλοδοξεί να κυβερνήσει τη χώρα μας. Όσοι (από τους συνέδρους-οπαδοί του κ. Κασσελάκη) ονειρεύονταν μία νικηφόρα έφοδο για την κατάληψη  των ανακτόρων και την τελειωτική συντριβή των αντιπάλων απογοητεύτηκαν.

     “Μία φρόνιμη υποχώρηση είναι εξίσου επωφελής με μία επιβλητική έφοδο”  (Baltasar Gracian).

         Οι πρωταγωνιστές του ταραχώδους συνεδρίου  και διεκδικητές της αρχηγίας του κόμματος αντιλήφθηκαν πως μία βίαιη σύγκρουση δεν θα είχε νικητή και θα πλήγωνε όχι μόνον αυτούς αλλά και το ίδιο το κόμμα που θα οδηγούνταν σε μία παρατεταμένη κρίση και κομματική, αν όχι και ιδεολογική και οργανωτική ή δομική παραλυσία.

        Κι αυτό γιατί κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει πως η συντριβή του πολιτικού αντιπάλου  αυτόματα συσπειρώνει τους “αντιφρονούντες” που ετοιμάζουν την εκδίκηση προσδοκώντας μία δική τους μελλοντική νίκη- επικράτηση. Χρειάζεται πολιτική σοφία και κομματικό πατριωτισμό για όσους εμπλέκονται με την διεκδίκηση υψηλών κομματικών θέσεων. Κι αυτό γιατί ισχύει πάντα η παρακάτω θέση:

        “Ποτέ μην βρεθείς σε μία θέση από την οποία δεν θα μπορείς να προχωρήσεις χωρίς καταστροφικές επιπτώσεις και δεν θα μπορείς να υποχωρήσεις χωρίς ταπεινωτική απώλεια κύρους” (M.Morgenthau).

        Εν  τω μεταξύ στις προθέσεις του κ. Κασσελάκη είναι, όπως διακηρύσσει με εμφαντικό τρόπο επικαλούμενος τη λαϊκή εντολή, οι ριζικές αλλαγές σε όλο το σώμα του κόμματος, χωρίς να αποκλείεται ακόμη και η αλλαγή ονόματος. Η αλλαγή πάντοτε ως σύνθημα και ως προοπτική ενθουσιάζει το ακροατήριο, αν και πολλούς φοβίζει μία τέτοια πρωτοβουλία. Κι αυτό γιατί όπως επισήμανε και ο Γκέοργκ  Λάϊχτενμπεργκ:

       “Δεν μπορώ να πω ότι τα πράγματα θα γίνουν καλύτερα, αν αλλάξουν, Το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι για να γίνουν καλύτερα τα πράγματα πρέπει να αλλάξουν”.

        Βέβαια οι διαφωνίες,  οι αντιθέσεις, οι κραυγές ακόμη και οι ύβρεις που ακούστηκαν στο χώρο του συνεδρίου συνιστούν ακαταμάχητα κριτήρια για την αξιολόγηση της ποιότητας των συνέδρων, αφού όλα αυτά και ο τρόπος με τον οποίο εκδηλώνονται σηματοδοτούν ή και φανερώνουν το πάνθεον των αρχών και των κανόνων του κόμματος. Ο άνθρωπος γενικότερα είναι το σύνολο των αρχών, των κανόνων και των πραγμάτων τα οποία υπερασπίζεται και με τα οποία εναντιώνεται , όπως σχετικά επισήμανε και η Αντζελίνα  Ζολί.

        “Οι αρχές που υπερασπίζεσαι και τα πράγματα στα οποία εναντιώνεσαι είναι αυτά που σε καθορίζουν”.

         Σίγουρα, όμως, οι σύνεδροι - και όχι μόνον αυτοί - συνειδητοποίησαν ή θα έπρεπε να συνειδητοποιήσουν πως η αυτογνωσία συνιστά σημαντικό παράγοντα για την βελτίωσή μας. Μπορούμε να γίνουμε περισσότερο χρήσιμοι για τον εαυτό μας και τους άλλους αν γνωρίζουμε καλά και σε βάθος τον εαυτό μας.

         Οι συζητήσεις και οι κραυγές στο συνέδριο βοήθησαν πολλούς να καταλάβουν καλύτερα τον εαυτό τους στο βαθμό που όλα αυτά τους ενόχλησαν. Γιατί σίγουρα οι θετικές και οι αρνητικές εκδοχές των συνανθρώπων μας σε μία δεδομένη στιγμή αντανακλούν ως ένα βαθμό και τη δική μας εικόνα.

    “Ό, τι μας ενοχλεί στους άλλους, μπορεί να μάς βοηθήσει να καταλάβουμε καλύτερα τον εαυτό μας” (Karl  Jung).

   Στα ενδιαφέροντα στοιχεία του συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ μπορούν να συνυπολογιστούν και η παρουσία-απουσία του κ. Τσίπρα. Η παρέμβασή του λίγες ώρες πριν το συνέδριο και η απουσία του από αυτό σχολιάστηκε ποικιλοτρόπως. Τα περισσότερα σχόλια ήταν αρνητικά με τους πολιτικούς αναλυτές να θεωρούν πως η παρέμβαση του κ. Τσίπρα ήταν ένα πολιτικό φάουλ και ίσως αυτό σηματοδοτήσει και το πολιτικό του τέλος.

       Κάποιοι κακεντρεχείς και πολιτικοί ή και κομματικοί του εχθροί  επισημαίνουν κάποιες θέσεις-προτροπές του Πάουλο  Κοέλιο σχετικές με τον τρόπο με τον οποίο ο καθένας μας και ιδιαίτερα οι πολιτικοί πρέπει  να χειρίζονται το χρόνο και τον τρόπο του “τέλους” τους.

      “Πάντα πρέπει να ξέρουμε πότε κάποιο στάδιο φτάνει στο τέλος του. Αν επιμείνουμε να παραμείνουμε εκεί περισσότερο από όσο χρειάζεται, θα χάσουμε τη χαρά και το νόημα των άλλων σταδίων, τα οποία πρέπει να ζήσουμε. Να κλείνουμε κύκλους, πόρτες, να γυρίζουμε σελίδα, να ολοκληρώνουμε κεφάλαια. Αυτό που έχει σημασία είναι να αφήνουμε στο παρελθόν τις στιγμές της ζωής μας που πέρασαν. Κανείς δεν μπορεί να βρίσκεται ταυτόχρονα στο παρόν και στο παρελθόν, ούτε καν όταν προσπαθούμε να κατανοήσουμε με αυτά που μάς συμβαίνουν. Αυτά που πέρασαν, δεν θα ξαναγυρίσουν”.

           Να, λοιπόν, που ένα κομματικό συνέδριο μπορεί να μάς διδάξει πολλά, αφού μάς αναγκάζει να ανατρέξουμε  σε γνώμες σοφών. Είναι σημαντικό για τον καθένα μας να βρίσκει τον δικό του τρόπο με τον μπορεί να ερμηνεύει την πολιτική πραγματικότητα και να γίνεται καλύτερος πολίτης και όχι μόνον.

           Όσοι μίλησαν για την  “Εντροπία” του ΣΥΡΙΖΑ και  για το νόμο του Μέρφι που κατατρύχει το κόμμα αυτό δεν απέχουν και πολύ από την πραγματικότητα. Οι πιο σκληροί μίλησαν για το “Σύνδρομο του Κάϊν” από το οποίο πάσχει.

         Τελικά ο καθένας βλέπει ό, τι κουβαλά μέσα του ως πνευματικό εξοπλισμό.

        Οι αισιόδοξοι και οι   “κομματικοί πατριώτες”  θεωρούν πως τα δύσκολα πέρασαν και πως το κόμμα βγήκε δυνατό μετά από αυτήν την καταιγίδα. Είναι οι θιασώτες της παροιμίας:

  “Οι καταιγίδες κάνουν τη βελανιδιά να βγάζει βαθύτερες ρίζες”.