Η επέτειος της ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ το απαιτεί, 1η Μαϊου 2004. Τι μαθαίνουμε από τέτοιες μέρες, αν κοιτάξουμε λίγο πέρα από την επιφάνεια; Οι τενόροι των ανακοινώσεων θα λένε διάφορα: «ο κύριος άλφα...ή ο κύριος βήτα.. έβαλε την Κύπρο στην ΕΕ». Να γιατί χρειάζεται να μιλούμε δυνατά γι’ αυτούς που έγραψαν ιστορία και σήμερα κανείς σχηματισμός δεν αναφέρει το όνομά τους. Ο Γ. Κρανιδιώτης διαμόρφωσε την αρχιτεκτονική της ένταξης τον Ιούλιο του 1999 (ένταξη Κύπρου, με ή χωρίς λύση, εισιτήριο για να αρχίσει η Τουρκία ενταξιακές, 5ετές χρονοδιάγραμμα για Χάγη για Αιγαίο). Ο Κ. Σημίτης με το κύρος και την ηγετικότητά του την πέρασε στη Σύνοδο Κορυφής στο Ελσίνκι (Δεκ. 1999). Χωρίς τα πιο πάνω η Κύπρος θα ήταν ακόμα κάπου μεταξύ του κινήματος των αδεσμεύτων και του αιτήματος για αποσύνδεση λύσης/ένταξης.
Μεγάλες πολιτικές είναι όσες βάζουν το χάρτη πάνω και σχεδιάζουν αμοιβαίως επωφελείς πολιτικές- «κερδίζω/κερδίζεις». Καμμιά λύση δεν θα προκύψει σε διαρκή αντιπαράθεση με την Τουρκία. Ποιος θυμάται αδίσταχτους δημαγωγούς που μιλούσαν για 62 βέτο, για κυρώσεις κλπ; Όλα αυτά τα «ενοχλητικά» τα αποβάλλουμε από το σύστημα της αναμετάδοσης γιατί έτσι αποφάσισαν όσοι κοροϊδευαν την κοινή γνώμη και βέβαια όσοι σήμερα τους καλύπτουν. Αν παίζεις στην ΕΕ μόνο με όρους κινήματος αδέσμευτων, αυτό αποβαίνει σε βάρος μόνο της Κύπρου. Ούτε η ΕΕ παθαίνει κάτι, ούτε η Τουρκία. Όσοι έπαιξαν για να «χάσει» η Τουρκία αποκρύβουν το γεγονός ότι είναι η Κύπρος που χάνει, όχι η Τουρκία. Γιατί όμως νομίζουμε το αντίθετο; Γιατί δεν το παίζουν τα κανάλια!
Η ένταξη μεν, λύση όχι, ίσον Κύπρος περίεργο μέλος, χωρίς κανονικές συμμαχίες, αλληλεγγύη στο μίνιμουμ. Κανένας δεν θα παρει τη θέση μας και δεν θα μάς αντικαστήσει στις ευθύνες μας. Κανένας δεν θα κάνει οτιδήποτε αν η Κύπρος δεν θέλει, αν δεν ηγείται μιας διαδικασίας. Σήμερα μόνο ο Κανονισμός της Πράσινης Γραμμής και η Τεχνική Επιτροπή για την Διατήρηση της Πολιτιστικής Κληρονομίας (Σ. Κτωρής/Αλί Τουντζάϊ) επιβιώνουν χάρις στις προσπάθειες μεμονωμένων προσώπων- κρατούν την πόρτα ανοικτή, ως εκεί όμως. Η ΕΕ και ο ΟΗΕ δεν μπορούν να αντικαταστήσουν όσα μάς αναλογούν. Ούτε θα έρθει η Μαρία Άνχελα Ολγκίν να κάνει όσα η Ε/Κ ηγεσία αποφεύγει να κάνει. Αν εμείς δεν καθοδηγήσουμε τα πράγματα, όλα θα μείνουν στις ωραίες λέξεις και στο βάθος ....απόλαυση μιας πρόσκαιρης εξουσίας 5ετούς διάρκειας
Η Τ/Κ κοινότητα μπορεί να είναι «παίκτης της λύσης» -στο ευρύτερο γήπεδο. Επίλυση ίσον «αυτόματα» η Τ/Κ κοινότητα στην ΕΕ, πολύ πριν να στηθεί ξανά σκηνικό για την Τουρκία, πρακτικά η Τ/Κ κοινότητα γίνεται πλοηγός των ευρωτουρκικών σχέσεων. Μα, ο Τατάρ; Μα, οι Τατάρ ποτέ δεν ήταν/είναι το πρόβλημα, αν η Ε/Κ ηγεσία είχε μιαν στρατηγική αντίληψη για την τριγωνική σχέση ΕΕ-Κύπρος-Τουρκία. Όπως λ.χ για τώρα η καθαρή στήριξη στον εκσυγχρονισμό της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ-Τουρκίας. Όπως λ.χ. για τώρα στήριξη στην σταδιακή απελευθέρωση της βίζας για τούρκους πολίτες που ταξιδεύουν σε χώρες της ΕΕ με πρώτο βήμα, ας πούμε, τους τούρκους φοιτητές που συμμετέχουν σε ευρωπαϊκά προγράμματα.
Τα πράγματα κυλούν και οι μάχες δεν κερδίζονται με ρηχές πολιτικές. Η «στρατηγική του Ελσίνκι» με άλλο περιεχόμενο παραμένει επίκαιρη-και παρά τις δυσκολίες, παραμένει η μόνη εφικτή.