Η βαριά σκιά του συντηρητισμού: αυταρχισμός, στασιμότητα και απομονωτισμός στην ελληνική επαρχία

Ευάγγελος Αλεξανδρής 09 Ιουν 2024

Η Ελλάδα φέρει μια βαριά κληρονομιά. Από την εποχή της Ρωμαϊκής κυριαρχίας, της Φράγκικης και Βενετικής λατινοκρατίας, της Οθωμανικής τυραννίας, η κοινωνία μας έχει διαμορφωθεί από συντηρητικές και αυταρχικές αξίες, με έμφαση τους τελευταίους δυο αιώνες στις νέες ιδέες του ιερού τρίπτυχου: πατρίδα, θρησκεία, οικογένεια. Αυτή η κλειστή νοοτροπία, με ανατολικές ρίζες, έχει επιφέρει μια σειρά από αρνητικές συνέπειες, ιδιαίτερα στην επαρχία, στα χωριά, όπου η στασιμότητα και ο απομονωτισμός βασιλεύουν.

Η φυλακή του παρελθόντος: Στην επαρχία, η παράδοση συχνά λατρεύεται τυφλά, εμποδίζοντας την πρόοδο. Στερεότυπα αναπαράγονται από γενιά σε γενιά, στο όνομα της "διατήρησης" των εθίμων. Η κριτική σκέψη πνίγεται, καθώς κάθε διαφορετική άποψη θεωρείται απειλή για την "πατρίδα", τη "θρησκεία" ή την "οικογένεια".

Η αυθαιρεσία της εξουσίας: Η εξουσία, σε όλες τις μορφές της, ασκείται συγκεντρωτικά, ιεραρχικά, από τα πάνω προς τα κάτω, αυθαίρετα. Κρατικοί μηχανισμοί, θρησκευτικοί ηγέτες, τοπικοί παράγοντες, ακόμα και οι ίδιοι οι πατριάρχες των οικογενειών, επιβάλλουν τους κανόνες τους χωρίς αμφισβήτηση. Η βία, λεκτική ή σωματική, χρησιμοποιείται συχνά για να φιμώσει κάθε φωνή που αμφισβητεί το status quo. Συμβαίνει καθημερινά παντού γύρω μας, φαίνεται στη γλώσσα των θεσμικών αγγελιών των εκλεγμένων που αντιδικούν επί προσωπικού μεταξύ τους επιβάλλοντας τις γνώμες τους επιδιώκοντας την παραπλάνηση των αναγνωστών, που δεν λαμβάνονται σοβαρά υπόψη, παρά μόνο ως ποίμνιο προς καθοδήγηση μέσω της προπαγάνδας, του προσηλυτισμού, της συστηματικής εξαπάτησης.

Η απουσία διαλόγου: Στην Ελλάδα της επαρχίας, ο δημόσιος διάλογος είναι ανύπαρκτος. Η συναινετική λήψη αποφάσεων αγνοείται παντελώς. Αντίθετα, επικρατεί η κουλτούρα του "εγώ ξέρω καλύτερα", όπου οι απόψεις των "σοφών", οι συνήθεις επαγγελματίες πολιτικάντηδες, επιβάλλονται χωρίς αμφισβήτηση, παρά τις προφανείς προβληματικές προσωπικότητές τους και τη σαθρή γνωστική τους επάρκεια. Λογικά επιχειρήματα πνίγονται από κραυγές και ύβρεις, στο όνομα της "τοπικής παράδοσης" και του ελέγχου της μικρής, κλειστής, αυταρχικής κοινότητας, όπου έχει αλλοτριωθεί εντελώς η κριτική ελεύθερη σκέψη κι επικρατεί ο λαϊκισμός, η δημαγωγία και ο πελατειασμός.

Η οικονομική αδικία: Η οικογενειοκρατία και ο νεποτισμός ευδοκιμούν στην ελληνική επαρχία. Η πρόσβαση σε ευκαιρίες και πόρους καθορίζεται από το όνομα, τις γνωριμίες ή την κομματική η άλλου είδους ελίτ για πρόσβαση σε θεσμική θέση. Η αξιοκρατία αποτελεί άγνωστη έννοια, με αποτέλεσμα την άνθηση της διαφθοράς και τη διαιώνιση της φτώχειας και αποκλεισμού, εξαναγκασμού σε μετανάστευση για τους μη "ευνοημένους".

Η ανάγκη για αλλαγή: Η Ελλάδα δεν μπορεί να παραμείνει ακόμα σήμερα, μπαίνοντας στην έκτη τεχνολογική επανάσταση, δέσμια του σκοταδιστικού παρελθόντος. Η στασιμότητα και ο απομονωτισμός της επαρχίας πλήττουν την πρόοδο και την ευημερία ολόκληρης της χώρας. Όχι μόνο στο επιχειρείν, όπου αναπαράγονται τύποι παρασιτικής εργασίας υπό την κηδεμονία του κράτους, ή χαμηλής υπεραξίας υποαπασχόληση στη γεωργία και τουρισμό. Απαιτείται απελευθέρωση της δυναμικής των νέων να τολμήσουν σε καινοτομίες παγκόσμιου ανταγωνισμού, χωρίς τη Δαμόκλεια σπάθη του κρατισμού και της διαφθοράς. Που δεν είναι γενικές αόρατες έννοιες, αλλά σκληρή καθημερινότητα παντού γύρω μας! Μόνοι οι εμπλεκόμενοι υποκρίνονται πως δεν τις βλέπουν...

Είναι απαραίτητο να σπάσουμε τα δεσμά του συντηρητισμού και να αγκαλιάσουμε τις αξίες της νεωτερικής ανοιχτής κοινωνίας. Ο σεβασμός στις ανθρώπινες ελευθερίες, η λογική συζήτηση, η αξιοκρατία και η οικονομική αλληλεγγύη πρέπει να γίνουν σε κάθε γειτονιά, σε κάθε χωριό, σε κάθε πόλη, οι πυλώνες μίας νέας Ελλάδας, μίας Ελλάδας που θα προοδεύει ως ισότιμος εταίρος, όχι παρίας στην Ευρώπη και θα ακμάζει.

Ας τολμήσουμε επιτέλους να αφήσουμε πίσω μας τη σκιά του δογματικού σκοταδισμού, των στερεοτύπων, των κλισέ της αντιπαλότητας, ας δώσουμε κίνητρο συλλογισμού, διαλόγου, συλλογικής προσπάθειας και ας χτίσουμε ένα μέλλον πιο φωτεινό, ελπιδοφόρο για τις νέες γενιές, ανοιχτό και δίκαιο για όλους κι όχι μόνο για τους διεφθαρμένους της γενικευμένης πελατοκρατίας. Να περιορίσουμε τον αυταρχισμό των βυζαντινισμών και τεχνικών της γραφειοκρατίας που αναπαράγει την αμοιβαία έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ πολιτών, θριαμβεύοντας τελικά το εθνικό μας ραγιάδικο σλόγκαν: "να ψοφήσει η κατσίκα του γείτονα".