«Ο Μαρξ δεν λέει ότι «οι τάξεις κάνουν την ιστορία»
αλλά ότι «οι μάζες (ή οι άνθρωποι ως μάζα) κάνουν την ιστορία»
Ε. Μπαλιμπάρ
Μεταπολίτευση: Μείζον θέμα για τη δημοκρατία η σοκαριστική άνοδος της Αποχής
Η πρόσφατη τερατώδης αποχή δεν είναι μια ακόμη σοφή πράξη ενός «σοφού λαού» όπου «ορθώς», μια μεγάλη λωρίδα των πολιτών του με την αποστασιοποίησή τους από τις κάλπες δημιουργεί συνθήκες περαιτέρω αμφισβήτησης της νεοδημοκρατικής διακυβέρνησης, επειδή, ανάμεσα σε άλλα, βγάζει πορτοκαλί κάρτα στις διαχειριστικές ικανότητες της κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη και επιδιώκει να διορθώσει την όποια ηγετική αλαζονική συμπεριφορά, μαζί και υπουργών και παρατρεχάμενων.
Είναι επικίνδυνο πολιτικό λάθος να προσδίδεται ένα οποιοδήποτε θετικό πρόσημο στην πράξη της αποχής πέραν του ότι αυτή μπορεί να απεικονίσει τον βαθμό συνειδητής αδιαφορίας και απάθειας των πολιτών για την όποια ετυμηγορία της κάλπης, ή στο να εκφράσει την απόλυτη ή μερική απαξίωση του πολιτικού συστήματος.
Ένα πολιτικό σύστημα δηλ. από το οποίο μια μεγάλη μάζα των «πολιτών» δεν πιστεύει ότι μπορεί να ελπίζει κάτι αισιόδοξο ιδίως όταν στο χώρο των απεχόντων τείνει να επικρατεί η συλλογιστική ότι: όλοι είναι ίδιοι και το κράτος δεν δίνει δεκάρα για μας
Επιπλέον, είναι λάθος να εκληφθεί η μη συμμετοχή τους ως ένα αναπάντεχο καλό ( μέσω της ετερογονίας των σκοπών) επειδή η επελθούσα αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών μεταξύ των ψηφισάντων βοηθάει στο να επιτευχθεί, μια συγκυριακή, στην καλύτερη περίπτωση, εξισορρόπηση των πολιτικών δυνάμεων δεξιών και μη δεξιών (άξονας Δεξιάς / Αριστεράς) που είχε διαταραχθεί υπέρ της Δεξιάς στις εκλογές του 2023.
Είναι προπάντων αδιέξοδη για την δημοκρατία την ίδια η επιλογή της αποχής, ως προσωπικής στρατηγικής επιβίωσης μέσα σε ένα πεδίο διαδραστικής απομάγευσης της πολιτικής και συλλογικού αισθήματος κυνισμού, οργής και .απελπισίας για την λειτουργία των θεσμικών πυλώνων της δημοκρατίας και των μηχανισμών του κράτους.
Ένα πεδίο που εξ’ άλλου τροφοδοτείται στο επίπεδο της αντιπροσώπευσης και από την παταγώδη αποτυχία των περισσοτέρων διασταυρώσεων της Αριστεράς να αποτρέψουν την εντυπωσιακή ενίσχυση των ακροδεξιών κομμάτων.
Από την οικονομική στην πολιτική χρεωκοπία
Σ’ ένα μετεκλογικό άρθρο μου στις 4 Ιουλίου 2019 στην Μεταρρύθμιση με τίτλο : «Αποχή, το κόμμα σου λαέ» επισημαίνονταν ότι: «Οι δεύτερες εκλογές κατέγραψαν ένα αόρατο «τυφλοπόντικα», δίκην τρανσφόρμερ -μετροπόντικα που κατατρώει τα ερείσματα της λαϊκής εντολής και της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Ένα οιονεί κόμμα (το κόμμα της αποχής) κινείται ριζωματικά «κάτω από τα ραντάρ» χωρίς κρυφή ή φανερή ηγεσία, σημαίες και ταμπούρλα. Χωρίς δηλώσεις και παρουσία εκπροσώπου, αναλυτών και ψαγμένων δημοσιογράφων.
Σπάνια τα κόμματα και οι όποιες δεξαμενές σκέψης βρέχουν λίγο παραπάνω από συγκυριακά τα χείλια τους με το φαινόμενο της αποχής και της συστηματικής διεπιστημονικής διερεύνησής του.
Έχουμε φθάσει στο σημείο όπου το φαινόμενο έχει φυσικοποιηθεί. Έχει γίνει δηλ. αποδεκτό ως αυτονόητο και «φυσικό» χαρακτηριστικό της “Μεταδημοκρατίας” (Colin Crouch, ΕΚΚΡΕΜΕΣ. 2006) Γι’ αυτό και καθίσταται αναγκαία εδώ η δραματοποίησή του»
Με άλλα λόγια, επανερχόμενος, υποστηρίζω ότι αυτό που σημαδεύει τη σημερινή φάση της Μεταπολίτευσης και υπονομεύει την Δημοκρατία αλλά δεν τονίζεται ούτε δραματοποιείται ούτε αναλύεται δυστυχώς επαρκώς είναι η απογοητευτική συρρίκνωση της συμμετοχής των ελλήνων πολιτών στις εκλογές.
Έτσι τώρα, για πρώτη φορά στα χρονικά στα αποτελέσματα των εκλογών βρέθηκαν περισσότεροι, οι απέχοντες από τους συμμετέχοντες (41,39%- 2024, 78,7% -1981)
Ο Πολιτικός κίνδυνος: Η ενσάρκωση του Κανένα
Η διόγκωση της αποχής και το σφάλμα της υιοθέτησής της ως ψηφολογικής συμπεριφοράς από μια μεγάλη πολυαφετηριακή μάζα πολιτών αδιαφορεί για, ή παραγνωρίζει, τον ενδεχόμενο πολιτικό κίνδυνο που μπορεί να προκύψει από ένα παρακμιακό πολιτικό χαμηλό αγνώστου εν πολλοίς ταυτότητας (δεν έχουμε δυστυχώς ενδελεχείς μελέτες της αποχής)
Το αποτέλεσμα των εκλογών των αρχηγικών πήχεων και της φέτας, μετατρέπει, προς πλήρη ικανοποίηση των οποιασδήποτε χροιάς αρνητών της ψήφου, το σημαίνον Κανένας των δημοσκοπήσεων, από αδειανό ακίνδυνο εικονικά ιστάμενο περιέχον μιας άρνησης-απάντησης σε πολλαπλής επιλογής δημοσκοπικό ερώτημα, σε όπλο μαζικής πολιτικής αποσταθεροποίησης και αποδυνάμωσης της δημοκρατίας.( είσοδος σε ατραπούς αμφισβήτησης της πολιτικής νομιμοποίησης των κυβερνώντων)
Ο αριθμοποιημένος πια Κανένας με μαζικό αριθμό το πλήθος των απεχόντων καθίσταται πλέον ο αδιαφιλονίκητος ηγέτης (ο Μεγάλος Άλλος) μιας προς το παρόν σκεπτικιστικής αντιμητσοτακικής αντιπολίτευσης σε θέση σταθμεύοντος που ομιλείται και ομιλεί, λάμποντας από χαρά, στις μιντιακές αντιπολιτευτικές ντάπιες (προμαχώνες) που εκφράζουν ήδη την δική τους αλαζονεία διατυμπανίζοντας.: Κυριάκο έχασες, σε ροκανίσαμε, είσαι πια όμηρός μας , θα σε χορέψουμε στο ταψί!
Ο απέχων και αόρατος Κανένας μετά την πρώτη επιτυχία του στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2023 (βλ.ιδιαίτερα το Δήμο Αθηναίων) παύει να εκλαμβάνεται πια ως φαντασιακό συμπλήρωμα και δείκτης απαρέσκειας της καταλληλότητας πολιτικών αρχηγών. Οι πρόσφατες εκλογές του έδωσαν πρόσθετο πολιτικό βάρος και σφυγμό και επιβεβαίωσαν τη δυνατότητα επιρροής του.
Εμετρήθη, εζυγίσθη και βρέθηκε επαρκής και φορτισμένος αρνητικά. Ικανός δηλ. να μας ξεγελάσει επειδή φαίνεται να έχει προκαλέσει αλλαγές, αναστατώσεις, νέους σχεδιασμούς, ανακατατάξεις στο πολιτικό σκηνικό. Ο ανασχηματισμός και ο πόλεμος των δελφίνων είναι η απόδειξη.
Ο Κανένας υλώνεται εξ επαγωγής ως εν δυνάμει πολιτική δύναμη και ενεργό πεδίο έλξης και έμπνευσης.
Απόχη κεντροσκεπτικιστών (πιθανόν π.χ. του αντι-ΣΥΡΙΖΑ μετώπου), ωχαδερφιστών, κυνικών, μαξιμαλιστών, τελειοθηρικών, ανέντακτων δυσαρεστημένων, αγανακτισμένων κλπ που φαίνεται να βρίσκουν δια της αποχής, ικανοποίηση/απόλαυση (jouissance) στην συνέχιση της ασυμμετρίας που προσφέρει μέχρι τώρα το κατακερματισμένο πολιτικό σύστημα όπου το ρόλο της αξιωματικής καθοδήγησης τον παίζουν τα ΜΜΕ ενώ ο ίδιος προσφέρεται ως ο Άγνωστος από μηχανής «επιδιορθωτής», χωρίς ΑΦΜ..
Όμως, μες στην χαρά της επιτυχίας του φαίνεται να ξεχνάει ότι αυτή η σκοτεινή επιθυμία επιστροφής των απωθημένων του μηδενισμού που θέριεψε η προηγούμενη κρίση μπορεί να προκύψει από ένα αναμμένο τσιγάρο, μια κοινωνική σπίθα, ένα κοκτέιλ μολότωφ…ένα χυμένο Bloody Mary …Και όλα να χαθούν.
Κύριε, όχι μ’ αυτούς. Δεν είναι αυτή η μορφή της μοίρας μας.