Ο πρωθυπουργός και πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας Κυριάκος Μητσοτάκης είχε μία έντονη λεκτική αντιπαράθεση με τον πρόεδρο του κόμματος Ελληνική Λύση Κυριάκο Βελόπουλο, μέσα στην αίθουσα της Ολομέλειας του Κοινοβουλίου.
Πιο συγκεκριμένα, ο πρωθυπουργός ζήτησε από τον πρόεδρο της εθνικολαϊκιστικής Ελληνικής Λύσης να προσκομίσει ένα απόσπασμα των δηλώσεων του προέδρου του ‘Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών’ Δημήτρη Παπαλεξόπουλο για την ‘κακή κατάσταση’ της ελληνικής Δικαιοσύνης και Δημόσιας Διοίκησης.
Αυτές τις δηλώσεις επικαλέστηκε ο Κυριάκος Βελόπουλος για να ασκήσει κριτική και δη έντονη κριτική στα κυβερνητικά πεπραγμένα, προκαλώντας την έντονη αντίδραση του πρωθυπουργού που εν προκειμένω τον κατηγόρησε για διασπορά ψευδών ειδήσεων.
Ο Κυριάκος Βελόπουλος δεν έσπευσε να προσκομίσει το επίμαχο απόσπασμα[1], προτιμώντας, αντ’ αυτού, να απευθυνθεί στον πρωθυπουργό ζητώντας από τον ίδιο να του πει συγγνώμη για την γνωστή υπόθεση των χειρόγραφων του Ιησού.
Σε αυτό το πλαίσιο, δύναται να αναφέρουμε πως με αυτόν τον τρόπο, ο Κυριάκος Βελόπουλος που απλά εκτόξευσε μία ακόμη από τις πολλές λεκτικές ‘κορώνες’ που συνηθίζει,[2] κάνει χρήση της έννοιας των «μετέωρων σημαινόντων»,[3] για να παραπέμψουμε στην ανάλυση των Phillips & Morgensen.
Και τι σημαίνει κάτι τέτοιο; Σημαίνει πως απλά ‘εκτοξεύει’ την λεκτική ‘κορώνα’ εντός κοινοβουλίου (‘είδατε τι λέει ο εκλεκτός της Νέας Δημοκρατίας και του Μητσοτάκη Παπαλεξόπουλος, για την κυβέρνηση’), στέλνοντας με αυτόν τον τρόπο ‘σήματα’ ή ‘μηνύματα’ προς τους ψηφοφόρους του κόμματος και προς όλους όσοι σκέφτονται να το ψηφίσουν αλλά δεν έχουν καταλήξει ακόμη στο τι θα κάνουν.
‘Εγώ σας είπα πως έχουν τα πράγματα. Φροντίστε εσείς να βγάλετε τα συμπεράσματα σας για τον ‘επικίνδυνο’ που μας κυβερνά και πράξτε ανάλογα στην κάλπη.’ Άρα, εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια του κάθε πολίτη το πως θα ερμηνεύσει την Βελοπουλική λεκτική ‘κορώνα’.
Αυτό ακριβώς αντιλήφθηκε πολύ έγκαιρα ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, σπεύδοντας να κατηγορήσει τον πρόεδρο της Ελληνικής Λύσης για ψέματα, στοχεύοντας να μειώσει αισθητά τον αντίκτυπο που μπορεί να έχουν οι αναφορές Βελόπουλου. Και η πρόσφατη ιστορία έχει αποδείξει πως τέτοιου τύπου ατεκμηρίωτες αναφορές από το βήμα της Βουλής, πολύ εύκολα ‘βγαίνουν’ εκτός των ορίων της, επηρεάζοντας την οπτική με την οποία ουκ ολίγοι πολίτες προσεγγίζουν τα πράγματα.
Ή αλλιώς, την πολιτική πραγματικότητα. Υπό αυτό το πρίσμα, θα υποστηρίξουμε πως μόνο ο πρωθυπουργός έχει σταθερό μέτωπο ενάντια στην Ελληνική Λύση, στον πρόεδρο της και ό,τι αυτοί εκπροσωπούν, με τα κόμματα της αντιπολίτευσης (Συνασπισμός της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα-Κίνημα Αλλαγής) να αποφεύγουν να έρθουν σε απευθείας αντιπαράθεση με τον Βελόπουλο για δύο λόγους. Πρώτον, επειδή προσδοκούν να αποσπάσουν και αυτά μερίδιο από την εκλογική ‘πίτα’, ή αλλιώς, να εισπράξουν από την ψήφο διαμαρτυρίας κατά της κυβέρνησης.
Ως εκ τούτου, θεωρούν πως η οποιαδήποτε λεκτική αντιπαράθεση[4] με τον Κυριάκο Βελόπουλο και την Ελληνική Λύση δεν πρόκειται να τους ωφελήσει σε οτιδήποτε. Και, δεύτερον, επειδή φοβούνται την λεκτική αντιπαράθεση μαζί του, εκτιμώντας πως είναι ένας ‘δύσκολος αντίπαλος’ που μπορεί να τους δημιουργήσει πολλά προβλήματα.
Αλήθεια, τι μπορεί να δείχνουν για το ποιον του πολιτικού ανδρός φράσεις όπως οι ακόλουθες; Πηγαίνουν οι πολίτες στην εφορία και τους εκβιάζει εφοριακός που ήταν δικό σας στέλεχος. Γιατί βραβεύσατε τον εφοριακό που εκβίαζε»;[5] Ο Κυριάκος Βελόπουλος έχει συμβάλλει καταλυτικά την τελευταία πενταετία στην υποβάθμιση του πολιτικού-κοινοβουλευτικού λόγου και διαλόγου.
[1] Λαμβάνοντας υπόψιν την τυπολογική διάκριση στην οποία προβαίνει ο Γιώργος Σιάκας μεταξύ αντι-κατεστημένων και αντι-συστημικών πολιτικών κομμάτων, δεν θα διστάσουμε να πούμε πως η Ελληνική Λύση εμπίπτει στην κατηγορία των αντι-κατεστημένων πολιτικών κομμάτων. Καταλήγουμε σε ένα τέτοιο συμπέρασμα, έχοντας κατά νου το ότι το κόμμα διαθέτει παρουσία σε όλη την επικράτεια αλλά με «κενά», ένα τυπικό χαρακτηριστικό που μοιράζονται πολλά κόμματα τα οποία ανήκουν σε αυτή την κατηγορία. Εμβαθύνοντας περισσότερο, θα επισημάνουμε πως η οργανωτική δομή του κόμματος είναι συμπαγής και πολύ πιο ισχυρή σε περιοχές της Κεντρικής Μακεδονίας (νομοί Πέλλας, Πιερίας, Ημαθίας), συγκριτικά με περιοχές όπως η Αττική, η Πελοπόννησος και η Κρήτη. Σε αυτές τις περιοχές τα μηνύματα του ‘αρχηγού’ φτάνουν στους αποδέκτες, όχι όμως με τρόπο άμεσο, όπως συμβαίνει στη Θεσσαλονίκη και σε άλλες περιοχές της Κεντρικής Μακεδονίας, λόγω και της ύπαρξης του ραδιοφωνικού σταθμού ‘Focus FM.’ Επίσης, ένα δεύτερο κριτήριο το οποίο και λαμβάνουμε πολύ σοβαρά υπόψιν ώστε να κατατάξουμε την Ελληνική Λύση στην κατηγορία των αντι-κατεστημένων πολιτικών κομμάτων, είναι πως ο πρόεδρος της ήσαν «εκτός πολιτικού παιχνιδιού» το 2016, όταν και προχώρησε στην ίδρυση της Ελληνικής Λύσης, ψάχνοντας εναγωνίως τρόπο να τεθεί ξανά εντός παιχνιδιού. Κάτι που κατάφερε με την ίδρυση ενός πολιτικού φορέα που αξιοποίησε τις ανακατατάξεις που εκδηλώθηκαν στο χώρο δεξιά της Νέας Δημοκρατίας την περίοδο 2018-2019, αποκτώντας κοινοβουλευτική εκπροσώπηση στις βουλευτικές εκλογές της 7ης Ιουλίου του 2019. Βλέπε σχετικά, Σιάκας, Γεώργιος., ‘Όψεις των μεταβολών του κομματικού συστήματος σε χώρες του τρίτου κύματος εκδημοκρατισμού: διερευνώντας τα αντί - κατεστημένα κόμματα στην Ελλάδα και τη Δημοκρατία της Τσεχίας,’ Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, 2017, Διαθέσιμη στο: Όψεις των μεταβολών του κομματικού συστήματος σε χώρες του τρίτου κύματος εκδημοκρατισμού: διερευνώντας τα αντί - κατεστημένα κόμματα στην Ελλάδα και τη Δημοκρατία της Τσεχίας (didaktorika.gr)
[2] Η μη-προσκόμιση του αποσπάσματος με τις δηλώσεις του προέδρου του ‘ΣΕΒ’ καθιστά εν τοις πράγμασι αδύναμο έως πολύ αδύναμο το επιχείρημα Βελόπουλου, στο εγκάρσιο σημείο όπου αυτός πολιτεύεται εδώ και αρκετά χρόνια (ας πούμε από το 2019 και μετά), δίχως να ενδιαφέρεται για τις συνέπειες που μπορεί να έχουν τα λεγόμενα του. Δίχως να ενδιαφέρεται για την διασπορά ψευδών ειδήσεων και για την παραπληροφόρηση των πολιτών (οι πιστοί ψηφοφόροι του δεν νοιάζονται καθόλου για το αν ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης παραπληροφορεί ή όχι: Αυτό που τους ενδιαφέρει πρωτίστως είναι ό,τι ‘τους τα λέει χωρίς κανένα φόβο’), η οποία ‘δηλητηριάζει’ εύκολα το κλίμα εντός του Κοινοβουλίου και επηρεάζει με τρόπο αρνητικό τις σχέσεις μεταξύ πολιτικών. Σε αυτή την περίπτωση, το πιθανότερο είναι πως έχουμε να κάνουμε με την γνωστή τακτική της ‘κοπτοραπτικής’. Και τι σημαίνει κάτι τέτοιο; Σημαίνει πως ο Κυριάκος Βελόπουλος απέκοψε τις δηλώσεις του Δημήτρη Παπαλεξόπουλου από τα συμφραζόμενα τους και τις τροποποίησε κατάλληλα με στόχο να πλήξει τον πολιτικό του αντίπαλο.
[3] Βλέπε σχετικά, Phillps, Louise., & Jorgensen, Marianne., ‘Ανάλυση Λόγου. Θεωρία και Μέθοδος,’ Μετάφραση: Κιουπκιολής Αλέξανδρος. Εκδόσεις Παπαζήσης, Αθήνα, 2009, σελ. 57-58. Ουσιαστικά, μέσω της γλώσσας ή αλλιώς, του πολιτικού λόγου, ο λαϊκιστής Κυριάκος Βελόπουλος επιθυμεί να συγκροτήσει ή να διαμορφώσει ένα πλαίσιο στο επίκεντρο του οποίου θα τεθεί ο πρωθυπουργός. Που δεν θα είναι ‘επικίνδυνος’, αλλά και ‘ανίκανος’. Και γιατί; Μα γιατί το λέει και ο πρόεδρος του ‘ΣΕΒ’: ‘Ουδείς ξένος μας έχει εμπιστοσύνη λόγω της οικτρής κατάστασης της δημόσιας διοίκησης και της δικαιοσύνης’. Κινούμενοι θεωρητικά και εν είδει υποθέσεως εργασίας, θα υποστηρίξουμε πως ο Κυριάκος Βελόπουλος δηλώνει ρητά ‘τι ανάγκη έχουμε τους άλλους μάρτυρες των δηλώσεων Παπαλεξόπουλου και τα αντίγραφα αυτών, όταν ο ίδιος είναι ‘καταπέλτης’ κατά της κυβέρνησης;’ Όταν το ‘κύρος’ που απορρέει και από την θεσμική ιδιότητα που φέρει, υπερβαίνει της ανάγκης να αποδείξεις πως όντως ο Δημήτρης Παπαλεξόπουλος προέβη σε τέτοιες δηλώσεις; Ο και δημαγωγός Βελόπουλος δεν διστάζει να πράξει και να πει το οτιδήποτε, με στόχο το βράδυ των εκλογών της 9ης Ιουνίου, να δηλώσει ‘νικητής’.
[4] Αποφεύγοντας όμως αυτό που πολύ εύστοχα και παραστατικά η Kakava προσδιορίζει ως «γλωσσική σύγκρουση», στερούνται την δυνατότητα να θέσουν τον πρόεδρο της Ελληνικής Λύσης προ των ευθυνών του. Να αναλογιστεί έστω και για μία φορά, τις επιπτώσεις που έχουν η διασπορά ψευδών ειδήσεων και η ‘κενολογία’, ακόμη και στην εξωτερική πολιτική της χώρας. Αυτό το κάνει μόνο ο πρωθυπουργός. Βλέπε σχετικά, Kakava, C., ‘Discourse and conflict,’ στο: Schiffrin, D., Tannen, D., Hamilton, H., (επιμ.), ‘The handbook of discourse analysis,’ Oxford: Blackwell, 2001. Τι θα μπορούσε όμως να αντιτάξει στον Κυριάκο Βελόπουλο ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής Νίκος Ανδρουλάκης, όταν σπεύδει, με την ρητορική ή με τον λόγο που αρθρώνει, να φλερτάρει με τον πολιτικό λόγο που χρησιμοποιούν στελέχη της Ελληνικής Λύσης; Κάλλιστα τον όρο ‘μπανανία των πολυεθνικών’ που χρησιμοποίησε, θα μπορούσαν να τον διεκδικήσουν και να τον χρησιμοποιήσουν στελέχη του εθνικολαϊκιστικού κόμματος Βελόπουλου. Η ρητορική Ανδρουλάκη φανερώνει πως για τον ίδιο δεν ‘υπάρχουν όρια’ στον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιείται η γλώσσα, η οποία κάθε φορά οφείλει να προσαρμόζεται στο στόχο. Ο Νίκος Ανδρουλάκης ‘φορτίζει’ τόσο πολύ τον όρο ‘πολυεθνικές,’ ώστε να τον στρέψει κατά της κυβέρνησης και του πρωθυπουργού, συμπληρώνοντας τον με τον όρο ‘μπανανία’ (όρο που μόνο ο Παναγιώτης Λαφαζάνης θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει απενοχοποιημένα): ‘Σε ένα ξεχαρβαλωμένο κράτος κουμάντο κάνουν οι ισχυρές και ασύδοτες πολυεθνικές’. Έτσι και εδώ ο στόχος είναι να καταρριφθεί το αφήγημα περί ισχυρής Ελλάδας και ‘πολυδύναμου εκσυγχρονισμού’ που προβάλλει ο πρωθυπουργός.
[5] Βλέπε σχετικά, ‘Κόντρα Μητσοτάκη – Βελόπουλου στη Βουλή: «Σε δύο λεπτά προλάβατε να πείτε απίστευτα ψέματα» είπε ο πρωθυπουργός,’ Διαδικτυακή έκδοση εφημερίδας ‘Πρώτο Θέμα,’ 24/05/2024, Κόντρα Μητσοτάκη – Βελόπουλου στη Βουλή: «Σε δύο λεπτά προλάβατε να πείτε απίστευτα ψέματα» είπε ο πρωθυπουργός (protothema.gr) Στο μοντέλο της «γλωσσικής σύγκρουσης» που έχει επιλέξει ο πρωθυπουργός, περίοπτη θέση καταλαμβάνουν οι αποδείξεις και τα τεκμήρια. Εάν δεν τις καταθέσεις ενώπιον όλων, τότε είσαι έκθετος. Για την χαμηλή ποιότητα του δημόσιου διαλόγου στην Ελλάδα όπου οι φωνές και η χρήση πομπωδών λέξεων καλύπτουν την έλλειψη επιχειρημάτων και την κοινοτοπία, επιχειρηματολογεί πειστικά η Σώτη Τριανταφύλλου. Βλέπε και, Τριανταφύλλου, Σώτη, ‘Έχουμε πέσει πολύ χαμηλά,’ Εφημερίδα ‘Τα Νέα Σαββατοκύριακο,’ 25-26/05/2024, σελ. 53.