Το καλοκαίρι 2023 μάς αφήνει ως ανάμνηση τις εκτεταμένες πυρκαγιές, τις καταστροφικές πλημμύρες, τις απειλές της κλιματικής κρίσης που γίνονται κάθε μέρα πιο πιεστικές και αφόρητες καταστάσεις ζωής. Τα αίτια αυτών των καταστροφών είναι πιθανόν να συσχετίζονται με την ανθρώπινη δραστηριότητα, να είναι επεισόδια του Ανθρωπόκαινου. Ενώ η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα κρούει εδώ και δεκαετίες τον κώδωνα του κινδύνου για την παγκόσμια κλιματική κρίση και τα αδιέξοδα της ανθρωπότητας γίνονται ολοένα και πιο ορατά, παρατηρούμε πως η μεγάλη μάζα των ανθρώπων, ακόμα και στις αναπτυγμένες κοινωνίες της Δύσης, αντιμετωπίζουν το πρόβλημα με σχετική αδιαφορία και ανεμελιά!

Μάλιστα προσφέρεται η προβληματική επικαιρότητα για εκφοβισμό των μαζών, τόνωση των λαϊκισμών, των εθνικισμών, της δημαγωγίας κατά της πολιτικής εκ μέρους των ανεκπαίδευτων και πολιτικά αναλφάβητων θυμάτων της φτηνής προπαγάνδας. Πλήττεται η πολιτική τάξη όχι μόνο της κεντρικής εξουσίας των εθνών - κρατών, όχι μόνο της ευρωπαϊκής ένωσης και των μεγάλων γεωπολιτικών δυνάμεων, αλλά και κάθε βαθμός της τοπικής αυτοδιοίκησης, εφόσον στις εκλογές παρατηρούμε ολοένα πιο αυξημένη αποχή ή και ψήφο διαμαρτυρίας, την λεγόμενη αντισυστημική των άκρων. Είναι φανερό πως η πολιτική έχει υποχωρήσει παντού και είναι δύσκολο να προσφέρει εργαλεία ανάλυσης του υπαρκτού κόσμου με σοβαρά στοιχεία προβληματισμού. Αντίθετα ο ατομικός υπερκαταναλωτισμός της ιδιώτευσης γίνεται θερμοκήπιο αναπαραγωγής εγωιστικών διεκδικήσεων τοπικισμού, εθνικισμού, ειδικών συντεχνιακών, ακόμα και ατομικών συμφερόντων.

Χωρίς ικανότητα πολιτικού προσανατολισμού είμαστε καταδικασμένοι να μιλάμε για ευθύνες τρίτων και να αγνοούμε τις ατομικές και συλλογικές μας ευθύνες για τις καταστροφές και τις αποτυχίες των πολιτειακών μας αποφάσεων. Χωρίς πολιτικό προσανατολισμό δεν μπορούμε να αλλάξουμε την παθητική νοοτροπία που χαρακτηρίζει τον αυτοματοποιημένο καπιταλισμό του κέρδους, ενώ ο πλανήτης μάς επιστρέφει τον λογαριασμό ολοένα και πιο τσουχτερό. Συνεχίζουμε να διεκδικούμε υπερπαραγωγή υλικών και άυλων αγαθών ενώ έχουμε ξεπεράσει την ικανότητα προσφοράς των φυσικών παραμέτρων. Συνεχίζουμε να βιάζουμε τη φύση μας χωρίς να προβλέπουμε την αυτοκαταστροφή μας. Την πολιτική έχει αντικαταστήσει ο πολιτικαντισμός και η δημαγωγία. Άνθρωποι χωρίς κουλτούρα διεκδικούν την εκλογή τους σε αξιώματα που δεν είναι σε θέση να εξυπηρετήσουν τις πραγματικές κατεπείγουσες ανθρώπινες ανάγκες επιβίωσης. Οι άνθρωποι αυτοί ανταγωνίζονται μεταξύ τους επί προσωπικού, πλήττοντας ο ένας τα συμφέροντα του άλλου, αγνοώντας επιδεικτικά το συλλογικό συμφέρον. Με τέτοια νοοτροπία αντεκδίκησης εξουσιών, χωρίς προληπτικά μέτρα εξισορρόπησης του ανθρώπινου αποτυπώματος στον γήινο δορυφόρο που μας φιλοξενεί, βγάζουμε καθημερινά τα μάτια μας βουλιάζοντας στον βούρκο των αδυναμιών μας. Αναπαράγουμε την κουλτούρα της τυφλής αυτοκαταστροφής μας, ενώ διαμαρτυρόμαστε και καταδικάζουμε τον πλησίον μας για τις δικές του ευθύνες, βγάζοντας απέξω την ουρά μας! Ο παρανοϊκός ατομικισμός της καπιταλιστικής νοοτροπίας έφτασε στο τέλος του, μπροστά στην τέλεια αυτοκαστροφή του. Επείγει μια νέα νοοτροπία συλλογικού προγραμματισμού ώστε το πολιτικό σύστημα να είναι σε θέση να αποφύγει έστω και τώρα την ολική καταστροφή του Ανθρωπόκαινου. Και δεν είναι μόνο ελληνικό το ζήτημα, είναι παγκόσμιο, εφόσον η παγκοσμιοποίηση βρίσκεται παντού και παρασύρει στις ραγδαίες αλλαγές του τρόπου ζωής την πανανθρώπινη οικογένεια. Σίγουρα έφτασε το μαχαίρι στο κόκκαλο και πρέπει να αναλογιστούμε έναν άλλο, νέο τρόπο ζωής, λιγότερο επιβαρυντικό για το περιβάλλον, που να προβλέπει σταδιακή υποχώρηση του καταναλωτισμού με ταυτόχρονη αύξηση της παιδείας και ευδαιμονίας του ανθρώπου μέσω της δημιουργικής καλλιέργειας, της παραγωγής άυλων αγαθών βιώσιμης ευημερίας. Δεν έχει πια καμιά σημασία αν το πολιτικό σύστημα διαχειρίζεται χειρότερα ή καλύτερα τους υπαρκτούς πόρους, χρειάζεται το πολιτικό σύστημα να προβλέψει με ακρίβεια τους κινδύνους και να αποτρέψει με ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις την παρακμή ή και τελική αυτοκαταστροφή των εύθραυστων κοινωνιών μας. Δημογραφικό, γεωπολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό αδιέξοδο παντού γύρω μας και αύξηση της τυφλής βίας, μας προκαλούν καθημερινά προβληματισμό, αλλά λύσεις δεν αναζητά σχεδόν κανείς στο πολιτικό πεδίο, η πολιτική περί άλλων τυρβάζει. Ακόμα και οι νέες γενιές, δυστυχώς, ενώ αντιλαμβάνονται την πολυσύνθετη απειλή των καιρών μας κατά της ανθρωπότητας, δεν συγκροτούν πολιτικό μέτωπο ώριμης αντιμετώπισης των κινδύνων, αλλά υποχωρούν στη συντριπτική τους πλειοψηφία στον ατομικισμό της πολιτικής αφασίας και αδιαφορίας για τα κοινά, διαμαρτυρόμενες άναρχα κατά του συστήματος από το περιθώριο. Το φαινόμενο χικικομόρι της Ιαπωνίας εξαπλώνεται μεταστατικά παντού σε όλες τις δυτικές κοινωνίες της υλικής αφθονίας.

Νέοι βρίσκονται αποκλεισμένοι στους τέσσερις τοίχους των δωματίων τους, δικτυωμένοι ψηφιακά, αγνοώντας εντελώς έννοιες όπως δημόσιο χρέος, κοινωνικό κράτος, κοινωνική συνοχή, υπογεννητικότητα, γήρανση του πληθυσμού, πραγματικοί δυναμίτες στα θεμέλια της πολιτείας, έτοιμοι να εκραγούν.

Τι πρέπει να κάνουμε; Πολιτική!

Να αυξήσουμε με ουσιαστικό διάλογο τον βαθμό συλλογικής αυτογνωσίας μας. Να παρατήσουμε επιτέλους την τυφλή φιλοδοξία ευημερίας που θεμελιώνεται στον παθογόνο παρασιτισμό του υπερκαταναλωτισμού. Να τολμήσουμε να δούμε στον καθρέφτη μας κατάματα το τέρας και να αποφασίσουμε να αλλάξουμε. Αν δεν το πράξουμε τώρα, σύμφωνα με τον εξελικτικό νόμο της φύσης, είμαστε καταδικασμένοι να εξαφανιστούμε.