Η άγνοια της γλώσσας σαν πολιτικό σύμπτωμα

Γιώργος Λιγνός 10 Απρ 2023

Οι Έλληνες στο παρελθόν  χρειάστηκε  να ζήσουμε  σε διαφορετικα περιβάλλοντα , να προσαρμοστούμε και να επιβιώσουμε.

Το κλειδί  για την  επιβίωση αυτή  ήταν η γνώση των κανόνων του περιβάλλοντος αυτού, με άλλα λογια η κουλτούρα και πολιτισμός του. Και φυσικά η ικανότητα να επικοινωνούνε στη γλώσσα του. Δεν ήταν λίγες οι φορές που η ζωή απαιτούσε  την γνώση περισσότερων γλωσσών.

Τα καταφέρανε όμως.

Έτσι η γλωσσομάθεια  έχει εγγραφεί στην συλλογική μας μνήμη, στο βαθμό που υφίσταται κάτι τέτοιο ,  σαν εργαλείο επιβίωσης.

Αναρωτιέμαι λοιπόν τι να σημαίνει  για την κοινωνία μας  το γεγονός οτι δεν την απασχολεί πως εχουμε πολιτικούς  αρχηγούς που  αποδεδειγμένα  δεν ξερουν να μιλάνε  μια ξένη γλωσσα. Δεν είναι κουστομπολιό. Είναι μια λεπτομέρεια  που έχει την ανάγνωσή της.

Προφανώς δεν εννοώ ότι πρέπει να ασχολούμαστε με το παρελθόν τους, πχ τι βαθμους πήρε ο ένας ή ο άλλος  στο σχολείο και άλλα τετοια.  Άλλωστε ξέρω  πως ούτε το πτυχίο απο ένα επώνυμο πανεπιστήμιο σε κανει αυτομάτως καταλληλότερο για να ηγείσαι.  Οφείλεις να το αποδείξεις με τις πράξεις σου.

Ομως αυτη η μικρή λεπτομέρεια, ασήμαντη για πολλούς  επιτρέπει  να σκεφτούμε διάφορα.

Όταν τις τελευταίες δεκαετίες όλη η ελληνική κοινωνία πάσχιζε  να  ανοιχτεί στον έξω κόσμο και σκληρά εργαζόμενοι γονείς  μάζευαν τα χρήματα  για να στείλουν τα παιδιά τους να μάθουν μια ξένη γλώσσα,  αυτοί είτε  απο επιλογή ή αδιαφορία των ίδιων ίσως  και των γονιών τους, δεν αισθάνθηκαν την ανάγκη αυτή. Τι τους έκανε να διαφοροποιούνται απο  αυτό που οι περισσότεροι Έλληνες πίστευαν σαν αγαθό,  δηλαδή την γνώση της ξένης γλώσσας;

Σε τι περίκλειστο κόσμο μεγάλωσαν;

Οι χιλιάδες  γονείς που πίεζαν πολλές φορές απο μικρή ηλικία  τα παιδιά τους να πάνε σε φροντιστήριο  ξένων γλωσσών καταλάβαιναν  πως μια ξένη γλώσσα είναι εφόδιο.

Πολλές φορές επειδή οι ίδιοι δεν  αισθανόντουσαν καλά που δεν είχαν την ευκαιρία να μάθουν μια ξένη γλώσσα.  Αλλες φορές μπορεί να επέμεναν καθαρά ωφελιμιστικά, αλλά και αυτό  δεν ακυρώνει την εμμονή τους. Δεν είναι κακό να θέλεις τα παιδιά σου να εχουν προσόντα.

Κάποιοι ακόμα  θυμόντουσαν πως οι παπούδες τους όταν δεν ήσαν ακόμα πολίτες του Ελληνικου κράτους επιβίωσαν σαν έμποροι, τεχνίτες ναυτικοί ακόμα και σαν εργάτες χάρις τη γνώση μιας ξένης γλωσσας.

Όλοι εμείς που μπήκαμε στη βάσανο της εκμάθησης μιας ξένης γλωσσας  έχουμε καταλάβει  πως ακομα κι ενα μέτριο  βιβλίο εκμάθησης της γλώσσας αυτής  σε φέρνει  σε επαφη με μια άλλη κουλτουρα.  Ηταν μια πρώτη επαφή. Ένα άνοιγμα οριζόντων

Καμιά φορά δεν μάθαινες καλά την ξένη γλώσσα αλλά  οι εικόνες και τα κείμενα  είχαν ανοίξει το παράθυρο κι οι άλλοι τόποι μας περίμεναν. 

Αναρωτιέμαι αυτοί πήραν ποτέ το interrail;

Έζησαν άραγε την εμπειρία  της διάβασης των συνόρων και τη βαθιά ικανοποίηση του να μπορείς να συνεννοηθείς στοιχειωδώς ακόμα και αν δεν εσύ μιλούσες καλάμια ξένη γλώσσα ή οι άνθρωποι με τους οποίους έπρεπε να συνεννοηθείς;

Αυτοί αν ταξίδεψαν, που ελπίζω να το εκαναν σαν φυσιολογικοί νεοι και όχι σαν μέλη μπριγάδας, μπόρεσαν ποτέ να παραγγείλουν ένα καφέ; 

Μπόρεσαν να κυκλοφορήσουν μόνοι με μόνο εφόδιο την γνώση μια ξένης γλώσσας;

Χωρίς την ασφάλεια  της κομματικής ταυτότητας ή  της ομάδας που έκανε ακτιβισμό.

Πολύ φοβάμαι στην μικρή ασήμαντη λεπτομέρεια  της άγνοιας μιας ξένης γλώσσας επιβιώνει  η Ελλάδα που ξεσηκώθηκε, όταν το μακρινό 2001η κα Άννα Διαμαντοπούλου πρότεινε την εισαγωγή των Αγγλικών σαν επίσημης γλώσσας,  λέγοντας μάλιστα «οιΈλληνες δεν θα πάθουν τίποτε αν μάθουν να μιλούν το ίδιο καλά με τα ελληνικά και τα αγγλικά».

Και μπορεί πια οι ξένες γλώσσες να διδάσκονται από το νηπιαγωγείο, η νοοτροπία όμως του περίκλειστου χωριού που απειλείται από την Δύση επιβιώνει. Ακόμα και αν επικαλούμαστε την Ε.Ε στο βαθμό που μπορεί να μας φανεί χρήσιμη.

Προσωπικά χαίρομαι που παρά την δυσκολία που είχα με τις ξένες γλώσσες λόγω βαρηκοΐας, μπόρεσα  να την ξεπεράσω και να μην  απομονωθώ μέσα σε ένα  σπήλαιο ακούγοντας μόνο την ηχώ της γλώσσας μου.

Της οποίας όμως η γνώση δεν είναι ούτε κι αυτή δεδομένη.

Άλλωστε  και την βάση να μην πιάσεις στην στην Έκθεση  μπορείς  να προχωρήσεις.