Δύσκολοι καιροί για κεντρώους

Νίκος Μπίστης 23 Ιαν 2017

Πάντα η έννοια του Κέντρου ήταν ρευστή. Καθαρά κεντρώα κόμματα δύσκολα επιβίωσαν, συνήθως δάνειζαν το όνομά τους ως πρώτο συνθετικό στην Κεντροδεξιά και την Κεντροαριστερά. Λίγοι πολίτες στη χώρα μας αυτοπροσδιορίζονται ως κεντρώοι, αρκετοί ως κεντροδεξιοί και πάρα πολλοί ως κεντροαριστεροί. Σε ιδιαίτερες συνθήκες κεντρώα κόμματα έπαιξαν έναν μεταβατικό ρόλο (π.χ. Σουάρες στην Ισπανία μετά Φράνκο) και εξαφανίστηκαν. Στην Ελλάδα η Ενωση Κέντρου ενέπνευσε ελπίδες και σκόρπισε απογοητεύσεις.

Στη χώρα μας με την καθοριστική παρουσία μιας άκαμπτης μετεμφυλιακής Δεξιάς και μιας όρθιας καίτοι ηττημένης κομμουνιστικής Αριστεράς έπρεπε να έρθει το ΠΑΣΟΚ για να αποκτήσει ρίζες η Κεντροαριστερά. Και αυτές έδωσαν διαφορετικούς καρπούς την περίοδο του Ανδρέα Παπανδρέου και την περίοδο του Κώστα Σημίτη με τη σοσιαλδημοκρατική στροφή. Και ύστερα ήρθε η κρίση και οι ρίζες αυτές αποδείχθηκαν λιγότερο ανθεκτικές από ό,τι φαινόταν την εποχή της παντοδυναμίας, αλλά δεν ξεριζώθηκαν.

Η αναγκαστική συμπόρευση με τη ΝΔ έσωσε τη χώρα, αλλά αποδυνάμωσε την παράταξη, γιατί τα συμφέροντα χώρας και παράταξης σε βάθος χρόνου συμπίπτουν, αλλά, όπως είχε πει ο Γκέρχαρντ Σρέντερ, με αφορμή την ατζέντα 2020, με την οποία ζει σήμερα η Γερμανία, «το πρόβλημα με τις μεταρρυθμίσεις είναι ότι μέχρι να καρποφορήσουν μεσολαβούν εκλογές». Το πρώτο διάστημα της απόλυτης τρέλας του ΣΥΡΙΖΑ, με άμεσο τον κίνδυνο να βρεθεί η χώρα εκτός ΕΕ και ευρώ, τροφοδοτήθηκαν «κεντρώες» αναζητήσεις, με πιο σοβαρή την προσπάθεια του Ποταμιού, που εξέφρασε με τον καλύτερο τρόπο ο Σταύρος Θεοδωράκης. Η συνέχεια επεφύλασσε στο Ποτάμι τη μοίρα των κεντρώων κομμάτων που συγκεντρώνουν ετερόκλητες δυνάμεις. Ανεξαρτήτως λαθών το αντικειμενικό γεγονός είναι ότι δεν υπάρχει ζωτικός χώρος τώρα που η πολιτική ζωή μπαίνει σε νέα φάση. Και αυτό δεν αφορά μόνο το Ποτάμι αλλά και άλλες συναφείς προσπάθειες.

Η ΝΔ προηγείται, αλλά δεν καλπάζει, ο ΣΥΡΙΖΑ πέφτει, αλλά δεν καταρρέει, και η Δημοκρατική Συμπαράταξη έχει σφυγμό και ανακάμπτει. Ούτε η Ευρώπη είναι σε φάση άνθησης κεντρώων ή φιλελεύθερων κομμάτων… Αξίζει στον Σταύρο καλύτερη μοίρα από τη μηνιαία αποχώρηση βουλευτών και συνεργαζομένων προς δύο κατευθύνσεις. Η συστράτευσή του με την Κεντροαριστερά θα δημιουργήσει αυτόματα έναν ισχυρό τρίτο πόλο με ρόλο στο Ποτάμι. Με τη ΝΔ θα έχει περίπου τον ρόλο της Δράσης. Τρίτη λύση είναι ματαιοπονία. Δεν είναι εύκολη η επιλογή. Είναι όμως καλύτερη από τον αργό θάνατο.