Η προταθείσα γενναία χρηματοδότηση (και) της Ελλάδας από μία Ευρωπαϊκή Ένωση που, επιτέλους μετά από καιρό, αρχίζει να κάνει σημαντικά βήματα προς το να γίνει Ένωση Πολιτειών αποτελεί πραγματική ευκαιρία για ένα νέο ξεκίνημα.
Προφανώς έχει παίξει ρόλο η πανδημία και η ύφεση για αυτό το «ξύπνημα». Και βέβαια παίζει ρόλο η απομάκρυνση της Αμερικής. Ειδικώτερα για την Ελλάδα είναι ευκαιρία η προβολή της – μετά από καιρό – ως σοβαρής χώρας. Και αυτό, ανεξάρτητα από γενικώτερες πολιτικές απόψεις, πρέπει και να το κρατήσουμε και να το καλλιεργήσουμε και να το εκμεταλλευτούμε.
Η πρόταση χρηματοδότησης ορίζει τομείς προτεραιότητας αρκετά γενικούς ώστε οι δράσεις να μπορούν να συγκεκριμενοποιηθούν χωρίς μακρόσυρτες διαδικασίες έγκρισης από την ευρωπαϊκή γραφειοκρατία. Άλλωστε αυτή ελπίζεται ότι θα ελέγχει βασικά όχι τις επιλογές (όπου μπορεί να δρα συμβουλευτικά) αλλά την σωστή υλοποίηση (ιδέ και Μ. Καμχή “Next Generation EU: η πρόκληση διαχείρισης του νέου μέσου ανάκαμψης της ΕΕ”, ΕΛΙΑΜΕΠ, Ιούνιος 2020).
Πιστεύω ότι βασικό στην ανάπτυξη της Ελλάδας είναι το θέμα της Τεχνικής Υποδομής. Χρειάζεται εκσυγχρονισμός παλαιότερων αλλά και η ανάπτυξη νέων υποδομών. Για τις μεταφορές με δρόμους και σιδηροδρόμους και με λιμάνια και αεροδρόμια, και για την ενέργεια με τις εξαιρετικές δυνατότητες σε «πράσινη» ενέργεια, και στις επικοινωνίες, και στις υποδομές για ανάπτυξη νέων τεχνολογιών με τεχνολογικά πάρκα κλπ. Η ανάπτυξη της τεχνικής υποδομής είναι κατ? εξοχήν δουλειά του κράτους είτε μόνου είτε σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα. Κάτι τέτοιο θα παράσχει τις απαραίτητες προϋποθέσεις για επενδύσεις και ανάπτυξη, αυξάνοντας την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα. Παράλληλα η κατασκευή τεχνικής υποδομής είναι από τους κατ? εξοχήν τομείς σχετικής έντασης εργασίας πράγμα κρίσιμο και για την κοινωνική συνοχή σήμερα με το μεγάλο ποσοστό ανεργίας.
Επί πλέον υπάρχουν οι δυνατότητες τόσο στον μελετητικό όσο και στον κατασκευαστικό τομέα. Δυνατότητες που αναπτύχθηκαν ιδίως τις δεκαετίες πριν την κρίση. Στις μελέτες βγήκαν λαβωμένες αλλά ζωντανές αρκετές έμπειρες μελετητικές εταιρίες, άλλες δεν επέζησαν. Εδώ θα πρέπει να εξεταστεί και αποφασιστεί η τροποποίηση του τρόπου διαγωνισμού και ανάθεσης ώστε να εξασφαλίζονται ουσιαστικά προσόντα και όχι μόνον τα, ευκόλως εικονικά αποκτώμενα, τυπικά. Ένας τρόπος εφαρμοζόμενος σε πολλές χώρες είναι η προεπιλογή βάσει ουσιαστικών προσόντων (επιτυχής εμπειρία, πραγματικό επιστημονικό δυναμικό κλπ.).
Στις κατασκευές υπάρχουν άξιες κατασκευαστικές εταιρίες που επέζησαν της κρίσης αναλαμβάνοντας έργα όχι μόνον στην Ελλάδα της κρίσης αλλά και στο εξωτερικό και υλοποιώντας τα με επιτυχία. Και στις κατασκευές μία διαδικασία ουσιαστικής προεπιλογής πριν την διαγωνιστική διαδικασία θα αύξανε τις εγγυήσεις για επιτυχές και έγκαιρο έργο.
Ένα άλλο θέμα που μπορεί να σηματοδοτήσει το νέο ξεκίνημα είναι ο επαναπατρισμός του εξαιρετικού επιστημονικού δυναμικού που διαπρέπει στο εξωτερικό. Φυσικά όλοι οι πτυχιούχοι που βρίσκονται στο εξωτερικό δεν «διαπρέπουν» αναγκαστικά. Αλλά είναι πολλοί/ες αυτοί/ες που διαπρέπουν και κοσμούν κορυφαία πανεπιστήμια σε Ευρώπη και Αμερική ή στελεχώνουν εταιρίες και οργανισμούς που πρωτοπορούν. Το Βήμα είχε φιλοξενήσει παλιότερα (30/10/16) σχετικό άρθρο μου με τίτλο «Πρόταση για μια νέα Μεγάλη Ιδέα». Η ιδέα είναι η δημιουργία ενός νέου Πανεπιστημίου στην Ελλάδα, ενός Πανεπιστημίου απαλλαγμένου από τις αγκυλώσεις της ελληνικής ανώτατης εκπαίδευσης, που θα προσελκύσει διαπρεπείς Έλληνες του εξωτερικού προσφέροντάς τους στην πατρίδα τους συνθήκες εργασίας εφάμιλλες με αυτές που απολαμβάνουν εκεί μακριά που βρίσκονται. Ίσως σε πρώτη φάση ενός Πανεπιστημίου μόνον για μεταπτυχιακούς φοιτητές ώστε να μην υπάρξει κάποια συνταγματική δυσκολία και μέχρι να παρακαμφθεί. Ενός Διεθνούς Πανεπιστημίου της Διασποράς που θα μπορούσε, με την κατάλληλη προετοιμασία και τον απαιτούμενο ενθουσιασμό, να χρηματοδοτηθεί, τουλάχιστον εν μέρει, από τον ελληνισμό της διασποράς. Γιατί τώρα είναι κατάλληλη στιγμή για κάτι τέτοιο, για την εκδήλωση ενός σύγχρονου πατριωτισμού.
Και η πολιτεία θα μπορούσε να το προωθήσει οργανώνοντας με ανεξάρτητη επιτροπή επιστημόνων και εθελοντών ευεργετών της διασποράς την προώθησή του, προτείνοντας ή αποδεχόμενη προτάσεις γενικών κατευθύνσεων αλλά απέχοντας από την διοικητική ανάμειξή της. Ακόμα θα μπορούσε να παράσχει τον χώρο και ασφαλώς να διαθέσει αρχικά κονδύλια προερχόμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η Ελλάδα έχει τις δυνατότητες να μπει δυναμικά στην παραγωγή και προαγωγή της γνώσης σε τεχνολογίες αιχμής. Αρκεί να το πιστέψει και να πείσει. Και μαζί με ανθρωπιστικές σπουδές επιπέδου μπορεί να ενώσει τον αρχαίο με τον σύγχρονο πολιτισμό σε ιδανικό για Έλληνες και ξένους περιβάλλον.
Αυτά που αναφέρονται συντομογραφικά εδώ είναι δύο ιδέες, για δύο τομείς που θα μπορούσαν να αποτελέσουν προτεραιότητες για ένα νέο ξεκίνημα. Ασφαλώς υπάρχουν και άλλοι τομείς, είναι βέβαιο ότι υπάρχουν και άλλες πολλές καλές ιδέες και απόψεις. Τώρα είναι η περίοδος για κατάθεση ιδεών ώστε, όταν σε λίγες βδομάδες ή μήνες η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εγκριθεί, οι ιδέες και απόψεις να έχουν συζητηθεί και οι αρχικές αποφάσεις κατευθύνσεων νάναι δεδομένες.
Πηγή: www.tovima.gr