Είναι παράδοξο να υποστηρίξει κανείς πως υπάρχει διασύνδεση ανάμεσα στην κουλτούρα της ανερχόμενης γερμανικής Ακροδεξιάς και στη σκέψη του θεολόγου Χρήστου Γιανναρά που προσφάτως έφυγε από τη ζωή; Ας το δούμε.
Η Γερμανία, όπως η Ελλάδα και τα Βαλκάνια γενικά, η Γαλλία, η Πολωνία, η Ρωσία, είναι χώρες πολιτισμικά διχασμένες. Η γνωστή διαμάχη του Χάινριχ Μαν, υποστηρικτή του δυτικού πολιτισμού (Zivilization) με τον αδελφό του Τόμας Μαν, ο οποίος αρχικά τασσόταν υπέρ του γερμανικού κοινοτισμού (Kultur), όπως και οι έννοιες Gesellschaft (Κοινωνία) και Gemeinschaft (Κοινότητα), οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά από τον γερμανό κοινωνιολόγο Ferdinand Tönnies, δεν αφορούσαν μόνο τη Γερμανία. Βεβαίως και από τη μια υπήρχε η Γερμανία του ρομαντισμού των Σίλερ, Νοβάλις, Γκαίτε και από την άλλη η Γερμανία του ορθολογισμού των Λέσινγκ, Χέγκελ, Καντ. Αλλά μήπως η υπόθεση Ντρέιφους δεν «αποκαλύπτει» δυο Γαλλίες; Από τη μια ο γαλλικός αντισημιτισμός και από την άλλη ο Εμίλ Ζολά και ο Ζαν Ζορές. Μήπως δεν υπάρχουν δυο Πολωνίες; Από τη μια οι ρομαντικοί Πολωνοί Μιτσκιέβιτς, Σλοβάτσκι, Κρασίνσκι και από την άλλη ο ανατόμος της ανόδου του πολωνικού καπιταλισμού (Χωρικοί και Γη της επαγγελίας) Βλαντίσλαβ Ρέιμοντ και η σημερινή Ολγα Τοκάρτσουκ; Ολοι όμως αυτοί είτε τάσσονταν με την Kultur-Gemeinschaft είτε με τη Zivilization-Gesellschaft δεν αρνούνταν τον δυτικό δυϊσμό, το διπλό πνεύμα της Δύσης.
Την περίοδο της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης μεγάλο τμήμα της γερμανικής διανόησης μετέφρασε την αμφισβήτηση του δικού της στάτους ως πολιτισμική πτώση του ίδιου του «περιούσιου» γερμανικού λαού. Τότε επικράτησαν απόψεις που αρνούνταν τους δυϊσμούς και στη θέση τους έβλεπαν να υπάρχει ασυμβίβαστο μεταξύ του γερμανικού λαού και κουλτούρας (υποκειμενισμός) και του πολιτισμού του βρετανογαλλικού άξονα (αντικειμενισμός). «Υποκειμενισμός» ήταν η κουλτούρα του γερμανικού κοινοτισμού και «αντικειμενισμός» ο βρετανογαλλικός πολιτισμός. Καμία συνεννόηση μεταξύ τους δεν μπορούσε να υπάρχει. Μέχρι που ήρθε ο «υπαρκτός σοσιαλισμός». Η καταπίεση στη «Λαοκρατική» Γερμανία, για σαράντα χρόνια, του «υποκειμενισμού-κοινοτισμού», είναι η αιτία που μετά την ενοποίηση ξέφυγε το τζίνι της γερμανικής Ακροδεξιάς, εκπροσώπου υποτίθεται του κοινοτικού πνεύματος. Η «νοσταλγία» του κοινοτισμού και όχι οι υλικοί όροι ζωής που σήμερα είναι σχεδόν όμοιοι με την υπόλοιπη Γερμανία, είναι η αιτία της ανόδου της Ακροδεξιάς στην πρώην Ανατολική Γερμανία.
Στη σκέψη του Γιανναρά, όπως και στην κουλτούρα πολλών διανοούμενων της Βαϊμάρης, δεν χωρούσε κανένας δυϊσμός. Κοινή αρχή τους ήταν ο ανατολίτικος μανιχαϊσμός. Ο ρομαντισμός ήταν δυϊστικός, η «ορθοδοξία» του Γιανναρά και ο παγγερμανισμός ήταν μανιχαϊστικοί. Ο Χρήστος Γιανναράς δεν ήταν συντηρητικός όπως οι Απόστολος Μακράκης, Μιχαήλ Γαλανός, Κων/νος Μουτσόπουλος, Γεώργιος Χατζηδάκις, Αργύρης Εφταλιώτης, Περικλής Γιαννόπουλος. Ηταν αντιδραστικός ανατολίτης μανιχαϊστής, ο οποίος στ’ όνομα κάποιου ελληνικού ορθόδοξου κοινοτισμού απέρριπτε κάθε «αντικειμενισμό», μέρος του οποίου θεωρούσε και τη θεωρία της εξέλιξης. Οπως όμως έδειξαν τα άπειρα κολακευτικά σχόλια για το έργο του, η αποδοχή της μανιχαϊστικής του σκέψης αποδεικνύει πως «το ελληνικό παράδοξο» ζει και βασιλεύει.
Πηγή: www.tanea.gr