Μ??ε τον τίτλο εκφράζουμε την αγωνία μας για την εφαρμογή ενός νόμου για την ΕΡΤ, ο οποίος αφορά την αναπαλαίωσή της και όχι την εξαρχής λειτουργία της, με βάση τις σύγχρονες αντιλήψεις της ψηφιακής εποχής. Κατά τη γνώμη μας αποτελεί έργο ακατόρθωτο η επούλωση του τραύματος του μαύρου στην ΕΡΤ με την επαναφορά στο καθεστώς, στο οποίο οφείλονταν οι παθογένειες εκείνου του αλήστου μνήμης «γίγαντα με τα πήλινα πόδια». Μιας ΕΡΤ, συμμορφούμενης προς τας υποδείξεις της εκάστοτε κυβέρνησης.
Οσες επιμέρους διατάξεις –διόλου σθεναρές άλλωστε– κι αν επιχειρούν να διασκεδάσουν την πληγή της άμεσης κυβερνητικής της εξάρτησης μέσω υπουργού αρμοδίου για τη λειτουργία της, αυτή παραμένει ανοιχτή, με όλους τους κινδύνους μόλυνσης του δημοκρατικού συστήματος περισσότερο ορατούς παρά ποτέ. Γιατί η αυταρχική αντίληψη για τη λειτουργία των Μέσων ουδέποτε συμβάδισε με υγιείς δημοκρατίες. Αλλωστε, ο νόμος τέθηκε ήδη σε λειτουργία με τρόπο που κάθε άλλο παρά διασκεδάζει τις δυσοίωνες προβλέψεις, με την ανακοίνωση για εκδήλωση ενδιαφέροντος μελών του Δ.Σ. να δίνει προθεσμία εντός του πρωτομαγιάτικου τριημέρου. Σαφής ένδειξη ότι η σύνθεση του νέου ΕΡΤικού Δ.Σ. ήταν προαποφασισμένη. Πιέζει ο χρόνος; Ιδανικό άλλοθι, ειδικώς στα χρόνια της κρίσης, για την παραβίαση κανόνων της δημοκρατίας.
Δυστυχώς, ουδείς έχει ξεχάσει, και κυρίως μια αγορά επαγγελματιών του οπτικοακουστικού χώρου, η οποία ασφυκτιά από την ανεργία, την παλιά ΕΡΤ, που με παρόμοιο νόμο λειτουργίας αποτέλεσε πεδίον δόξης λαμπρό για πελατειακές πιρουέτες. Ποια η εγγύηση ότι «η ΕΡΤ ξανανοίγει χωρίς τις αμαρτίες του παρελθόντος» –όπως ισχυρίστηκαν οι κυβερνητικοί υπερασπιστές του νομοσχεδίου– από τη στιγμή που το «προπατορικό», δηλαδή η απευθείας υπαγωγή της στην αρμοδιότητα υπουργού της κυβέρνησης, επαναλαμβάνεται αυτούσιο.
Αλλά όλο αυτό αφορά την αντίληψη για τη λειτουργία των Μέσων, κρατικών και ιδιωτικών, η οποία χαρακτήρισε το εγχώριο πολιτικό σύστημα καθ’ όλο το διάστημα της θριαμβευτικής του πορείας έως την εξάντληση του τόπου και των ίδιων των Μέσων, αναβαπτισμένη βεβαίως εις το «πρώτη φορά αριστερά» ιδεολόγημα.
Αντίληψη, πάντως, η οποία όχι απλώς μεταφέρεται αυτούσια από τη νέα κυβέρνηση στην ΕΡΤ, αλλά αποδεικνύει, με την προχειρότητα στους σχεδιασμούς, την πλήρη απουσία οράματος για τον τόπο. Είναι προφανές πως μέλημα είναι κυρίως η άσκηση εξουσίας και ο έλεγχος των Μέσων.
Είναι ποτέ δυνατόν να μιλάμε για σύγχρονη τηλεόραση και για εξυγίανση του ραδιοτηλεοπτικού τοπίου, όταν η συνταγματικώς θεσπισμένη αρχή ελέγχου και εποπτείας του, το ΕΣΡ, υπολειτουργεί; Παράλληλα με τη σπουδή για την επαναλειτουργία της ΕΡΤ, η οποία αποτέλεσε τη σημαία της δημοκρατικής ευαισθησίας των κυβερνώντων, θα περίμενε κανείς, εάν υπήρχε ουσιαστική φροντίδα για τη βελτίωση και τη διεύρυνση του δημοκρατικού συστήματος, να υπάρξει φροντίδα και πρόταση κατ’ αρχήν για την εφαρμογή της συνταγματικής επιταγής ως προς τη σύνθεση και τη λειτουργία του ΕΣΡ. Με τροποποιήσεις στη λειτουργία του, οι οποίες βρίσκονται στην γκρίζα ζώνη της συνταγματικής νομιμότητας, κατέληξε να λειτουργεί στην καλύτερη περίπτωση σαν τροχονόμος που μοιράζει κλήσεις.
Προφανώς, η υπόθεση του ΕΣΡ δεν έχει την επικοινωνιακή λάμψη και δεν προσφέρεται ούτε για δάκρυα αγωνιστών της τηλεδημοκρατίας ούτε για κορώνες περί αποκατάστασης της δημοκρατικής νομιμότητας με ΕΡΤικές προσλήψεις. Απαιτεί ουσιαστική δημοκρατική αγωγή, απαιτεί γνώση και αντίληψη της εγχώριας αγοράς και των δυνατοτήτων παραγωγής, γνώση για τις εξελίξεις στην τεχνολογία των μίντια και, ως εκ τούτου, για την αναδιαμόρφωση των καναλικών επιχειρήσεων σε παρόχους προγράμματος, απαιτεί τόλμη από κυβερνώντες, την οποία δεν επέδειξαν φυσικά ούτε οι προηγούμενες κυβερνήσεις.
Στην πραγματικότητα, βρισκόμαστε στο ίδιο ακριβώς σημείο ασφυξίας των Μέσων, όπως και πριν από την κρίση. Μια κρίση, της οποίας η απαρχή υπήρξε πολιτισμική περισσότερο από οικονομική. Και υπήρξε καθοριστικός σε αυτό ο ρόλος της εγχώριας τηλεόρασης. Τα επιθετικά ήθη, η χαμηλή ποιότητα του δημόσιου λόγου, η διαμόρφωση κωδίκων μιας διαρκούς απειθαρχίας στους θεσμούς, η οποία δεν είχε σχέση με τον έλεγχο της εξουσίας, αλλά με τη διαμόρφωση νέων εξουσιαστικών προσωπικοτήτων με όρους τηλεοπτικού λαϊφστάιλ, η συντριπτική πλειονότητα των οποίων κόσμησε τα έδρανα της Βουλής, όλα είναι απόρροια ενός είδους τηλεόρασης, το οποίο ευδοκίμησε χάρη στον επαρχιωτισμό με τον οποίο αντιμετώπισε την τηλεοπτική λειτουργία το πολιτικό σύστημα επί δεκαετίες.
Αυτό τον ίδιο επαρχιωτισμό, τον οποίο παρακολουθούμε να θριαμβεύει εκ νέου, στους πύρινους λόγους κυβερνητικών βουλευτών. Και μπορεί να λένε ότι ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες, στην περίπτωση της ΕΡΤ –και της εγχώριας τηλεόρασης γενικότερα– βρίσκεται αντιθέτως στη βιτρίνα των θεσμών με τα κλειδιά καναλιών ανά χείρας.