Οι υπουργοί Εξωτερικών  της ΕΕ συμφώνησαν με την πρόταση του επικεφαλής των Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ να προστεθούν νέα ονόματα ατόμων και εταιρειών στον κατάλογο κυρώσεων, ο οποίος θα προωθηθεί προς «άμεση υιοθέτηση» από την ομάδα εργασίας του Συμβουλίου. Εκτός αυτού συμφώνησαν και σε σειρά άλλων μέτρων που πρότεινε προφορικά ο κ. Μπορέλ σε περίπτωση που η Τουρκία δεν λάβει μέτρα αποκλιμάκωσης της έντασης στην Αν. Μεσόγειο ως την επόμενη Σύνοδο Κορυφής στις 24-25 Σεπτεμβρίου.

Στα μέτρα αυτά συμπεριλαμβάνονται τα εξής: καταχώρηση πλοίων που εμπλέκονται σε παράνομες ερευνητικές δραστηριότητες, όπως και κυρώσεις για πωλήσεις, προμήθειες και εξαγωγές υλικού που σχετίζονται με αυτήν την έρευνα. Κυρώσεις χρηματοοικονομικής φύσεως όπως απαγόρευση δανεισμού στην Τουρκία από κρατικές τράπεζες χωρών της ΕΕ. Μείωση ευρωπαϊκών κονδυλίων που προορίζονται προς την Τουρκία αλλά και απαγόρευση ταξιδιών.

Είναι επείγον να λύσουμε το θέμα των γεωτρήσεων και της παρουσίας τουρκικών πλοίων στα χωρικά ύδατα της Ελλάδας και της Κύπρου, δήλωσε ο Ύπατος Εκπρόσωπος για τις Εξωτερικές Υποθέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ζοζέπ Μπορέλ, αναφερόμενος στις σχέσεις της ΕΕ με την Τουρκία.

«Πρέπει να υπάρξει μια διαφοροποίηση μεταξύ του προβλήματος των γεωτρήσεων στα διαφιλονικούμενα ύδατα, όπου υπάρχει ο κίνδυνος σύγκρουσης και χρειάζεται η διαμεσολάβηση -αυτό δηλαδή που κάνει η Γερμανία- και της περίπλοκης σχέσης της Τουρκίας με την ΕΕ.», τόνισε ο κ. Μπορέλ μετά το τέλος του Άτυπου Συμβουλίου των Υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε. στο Βερολίνο, διευκρινίζοντας ότι «το πιο πιεστικό ζήτημα είναι αυτό των γεωτρήσεων και της παρουσίας τουρκικών πλοίων στα χωρικά ύδατα της Ελλάδας και της Κύπρου -κάτι που είναι επικίνδυνο».

Σε συνέντευξη τύπου στο Βερολίνο μετά την ολοκλήρωση της συνάντησης ο κ. Μπορέλ κατέστησε σαφές ότι το Συμβούλιο των Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ εκφράζει την πλήρη αλληλεγγύη του προς την Ελλάδα και την Κύπρο και ότι είναι αποφασισμένο να υπερασπιστεί τα συμφέροντα της ΕΕ στην Αν. Μεσόγειο. Κάλεσε την Τουρκία να αποφύγει κάθε μονομερή ενέργεια, κάτι το οποίο είναι προϋπόθεση για να ξεκινήσει ο διάλογος με την Ελλάδα. Σε αυτό το πλαίσιο ο κ. Μπορέλ χαιρέτησε τη γερμανική πρωτοβουλία διαμεσολάβησης. Στην ίδια συνέντευξη τύπου ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χαίκο Μάας τόνισε ότι «θέλουμε να δώσουμε μια ευκαιρία στη διπλωματία και για αυτό το λόγο θα πρέπει να δημιουργήσει η Τουρκία τις προϋποθέσεις και να παραιτηθεί από προκλήσεις.» Σύμφωνα με τον κ. Μάας, στη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών επικράτησε η άποψη ότι ζητήματα που αφορούν το Διεθνές Δίκαιο θα πρέπει να διευθετηθούν στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.

Πάντως, τόσο η ελληνική όσο και η κυπριακή πλευρά εκτιμούν ότι ποτέ μέχρι τώρα δεν υπήρξε «τόσο ομόθυμη συμπαράσταση» σε ό,τι αφορά  τα ζητήματα της οριοθέτησης της ΑΟΖ των δύο χωρών. 

Σύμφωνα με την επιχειρηματολογία της κυπριακής πλευράς, δεν είναι δυνατό να αποφασίζονται κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας για εκλογική νοθεία και άσκηση βίας κατά διαδηλωτών και όχι κατά της Τουρκίας που παραβιάζει με τις ενέργειες της στην Ανατολική Μεσόγειο το Διεθνές Δίκαιο

. Κατά την παρέμβαση του το απόγευμα της Πέμπτης ο υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου κατέστησε σαφές ότι εξαρτά τη σύμφωνη γνώμη του για τις κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας από το αποτέλεσμα της συζήτησης για την Τουρκία την Παρασκευή. Με άλλα λόγια: χωρίς κυρώσεις κατά της Άγκυρας δεν θα υπάρξουν κυρώσεις κατά του Μινσκ. Την άποψη του κ. Χριστοδουλίδη στήριξε ο κ. Δένδιας.

Η στάση αυτή φαίνεται να εντυπωσίασε. Στη συνεδρίαση της Παρασκευής μόνο η Ιταλία, η Μάλτα και η Γερμανία έδειξαν κάποιο δισταγμό, αλλά τελικά συναίνεσαν. Η επιφύλαξή τους αφορούσε το προσφυγικό και την αντίδραση της Τουρκίας. Στην περίπτωση της Γερμανίας, ένας επιπρόσθετος λόγος να είναι διστακτική είναι ο διαμεσολαβητικός ρόλος που έχει αναλάβει ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία. Σε ό,τι αφορά τις μικρές χώρες, ειδικά της Αν. Ευρώπης, ο βασικότερος παράγοντας να συμφωνήσουν σε κυρώσεις κατά της Άγκυρας, ήταν ότι επρόκειτο για ζήτημα αμφισβήτησης της εθνικής κυριαρχίας κρατών-μελών της ΕΕ από την Τουρκία.  

Την ενόχλησή του για τα αποτελέσματα της συνόδου των ΥΠΕΞ της ΕΕ εκδήλωσε το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας, αναφέροντας ότι δεν είναι στην αρμοδιότητα της ΕΕ να ζητά διακοπή των τουρκικών δραστηριοτήτων στην ανατολική Μεσόγειο.

To τουρκικό ΥΠΕΞ μάλιστα επαναλαμβάνει τους γνωστούς ισχυρισμούς ότι νησιά όπως το Καστελόριζο δεν έχουν υφαλοκρηπίδα. 

Στην σχετική ανακοίνωση αναφέρεται ότι «αιτία της έντασης» είναι η Ελλάδα και η «ελληνοκυπριακή διοίκηση», λόγω των μαξιμαλιστικών θέσεών τους ενώ καταλογίζει ευθύνες στην ΕΕ αναφέροντας ότι η ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο προκαλείται από την «άνευ όρων στήριξη της ΕΕ σε Αθήνα και Λευκωσία, οι οποίες αγνοούν τα δικαιώματα της Άγκυρας και των τουρκοκυπρίων».