Οι υπηρεσίες του δημόσιου τομέα πρέπει να ανταποκρίνονται στις αυξημένες ανάγκες αλλά και τις απαιτήσεις των πολιτών της Ε.Ε. αφού γίνονται συνεχώς αντικείμενο σύγκρισης και αξιολόγησης σε ένα καθημερινά εξελισσόμενο και ανταγωνιστικό περιβάλλον το οποίο προσπαθεί να γίνει ελκυστικό προς τον πολίτη, που έχει μετατραπεί σε στόχο προς ικανοποίηση. Θα πρέπει λειτουργώντας σε αυτό το πλαίσιο που αναφέρθηκε, οι δημόσιες υπηρεσίες και το προσωπικό να δρουν ανταγωνιστικά σε ότι έχει σχέση με τον ιδιωτικό τομέα, αλλά και ανταγωνιστικά όσον αφορά στις ανάγκες των πολιτών, όσον αφορά στο επίπεδο της ζήτησης αλλά και της παρεχόμενης και προσφερόμενης υπηρεσίας. Θα πρέπει ίσως να σταματήσει να νοείται ο δημόσιος τομέας ως ένας τομέας που έχει την έννοια της προσφοράς ή της παροχής και μόνον, αλλά να αποκτήσει και την έννοια της αποτελεσματικότητας, της συμμετοχής, της χρηστής διοίκησης, της αξιοκρατίας, και κυρίως να έχει ως στόχο και ως αντικείμενο την εξυπηρέτηση των πολιτών, οι οποίοι, κυριολεκτικά θα πρέπει να αντιμετωπίζονται όπως αυτό που ονομάζεται στην ελεύθερη αγορά «πελάτης».

Θα πρέπει αντίστοιχα να υπάρξει σωστός προγραμματισμός των υπηρεσιών, σωστός και αξιοκρατικός τρόπος διοίκησης, και επιλογής στελεχών, σωστά και αποτελεσματικά εργαλεία διαχείρισης, σωστή αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας. Παράλληλα χρειάζεται εφαρμογή της περιβόητης μείωσης των διοικητικών βαρών, μέσα κυρίως από την σαφή διατύπωση των δράσεων, τις ξεκάθαρες οδηγίες ολοκλήρωσης των δράσεων αυτών, και την ολοκληρωτική αντιμετώπιση της πολυνομίας μέσω της απλούστευσής της. Είναι απαραίτητη η επικαιροποίηση και η απλοποίηση, όχι μέσω της μετάθεσης των εργασιών σε άλλους τομείς και υπαλλήλους, δημιουργώντας έτσι φόρτο εργασίας στο σύστημα δράσης και καθιστώντας για ακόμη μια φορά την ταλαιπωρία των πολιτών σύνηθες φαινόμενο. Διαφορετικό θέμα είναι το ‘‘φόρτωμα’’ εργασιών και αρμοδιοτήτων σε υπαλλήλους και διαφορετικό θέμα είναι η μείωση των διοικητικών βαρών, που έχει πραγματικό όφελος για τον πολίτη αλλά και για τον υπάλληλο, και τελικά για όλο το σύστημα της διοίκησης.

Έτσι μία σοβαρή παράμετρος πρέπει να είναι η εγκατάλειψη της έννοιας του συγκεντρωτικού κράτους και η προσαρμογή ενός αποκεντρωτικού μοντέλου πραγματικού και ουσιαστικού, όχι αποκέντρωση «τίτλων» και υπηρεσιών ως άσκηση επί χάρτου, αλλά ρεαλιστική αποκέντρωση και κατά αυτή την έννοια περισσότερο λειτουργική, δίνοντας αυτό που είναι ίσως και το ζητούμενο στην όλη διαδικασία της Δημόσιας Διοίκησης, δηλαδή την αποτελεσματικότητα και την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών. Η χρονική περίοδος που διανύουμε συνδέεται με μεγάλες αλλαγές στη Δημόσια Διοίκηση στην Ελλάδα και κάποιες κυριολεκτικά ανατρεπτικές αλλαγές στην οικονομία και στην αγορά εργασίας. Αλλαγές που οι συντάκτες και οι επινοητές τους θέλουν να περάσουν, εκσυγχρονίζοντας και αλλάζοντας από τα θεμέλια τη Δημόσια Διοίκηση, και την έννοια του δημοσίου υπαλλήλου, πράγμα που τελικά δε νομίζω ότι καταφέρνουν έως τώρα, εκτός και αν αρκούνται στο ότι προσπάθησαν ή στο ότι έκαναν κάποιες καινοτόμες αλλαγές χωρίς όμως να πετυχαίνουν να φτάσουν το θέμα της αναμόρφωσης ως το τέλος με αξιοπρέπεια, διαφάνεια, δικαιοσύνη, συνέπεια και αξιοκρατία.

Θα ήταν πολύ σημαντικό να εξεταστεί εάν τελικά η προσπάθεια της αναμόρφωσης απηχεί στις προσδοκίες των πολιτών, αλλά και γιατί όχι και των ίδιων των δημοσίων υπαλλήλων, κατά πόσο επιτυγχάνονται οι σκοποί της μεταρρύθμισης, και κατά πόσο η εφαρμογή των αλλαγών συμβαδίζει με έννοιες, όπως αυτή της περίφημης μείωσης των διοικητικών βαρών και της απλούστευσης των διοικητικών διαδικασιών.

Η αναμόρφωση πρέπει να είναι άμεση, καθολική, δίκαιη και να συνδέεται απαραίτητα με έννοιες όπως η ποιότητα, η αποτελεσματικότητα και η ικανοποίηση των πολιτών αλλά παράλληλα και με έννοιες όπως η εργασιακή ηρεμία ο διοικητικός εκσυγχρονισμός και η ποιοτική αναβάθμιση των εργασιακών συνθηκών των υπαλλήλων, με στόχο την προοδευτική και ουσιαστική μεταρρύθμιση στη Δημόσια διοίκηση.