Η χώρα μας πρέπει να είναι προετοιμασμένη για όλα τα πιθανά σενάρια στις σχέσεις της με την Τουρκία, τονίζει ο πρώην υφυπουργός Εξωτερικών Δημήτρης Κούρκουλας στη συνέντευξή του στην «Μ»  και τον Αντώνη τριφύλλη

Επισημαίνει πως  «η οικονομική και τώρα πλέον η υγειονομική κρίση δημιουργούν μια ασφυκτική κατάσταση και εντείνουν την αυταρχική κατρακύλα της γειτονικής μας χώρας. Κάτω από τέτοιες συνθήκες ρευστότητας είναι παρακινδυνευμένο να γίνει οποιαδήποτε πρόβλεψη για την εξέλιξη των ελληνοτουρκικών σχέσεων». 

Ο κ. Κούρκουλας αναφέρεται, επίσης   στη πρωτόγνωρη οικονομική κρίση που αντιμετωπίζει ο Λίβανος την οποία αποδίδει «σε μια χρηματοπιστωτική φούσκα που διατηρήθηκε επί δεκαετίες» και όπως αναφέρει, «θα πρέπει η Ελλάδα, σε συνεργασία με τη Γαλλία που είναι παρούσα στο Λίβανο να αναλάβουν πανευρωπαϊκή πρωτοβουλία ώστε η χώρα των κέδρων να μην αφεθεί αβοήθητη»

Για την προοπτική ένταξης των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ που παραμένει βασική προτεραιότητα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, αναφέρει ότι  ο δρόμος μέχρι την τελική ολοκλήρωση της διαδικασίας είναι ακόμα μακρύς. 

Όπως σημειώνει, «οι αρνητικές εξελίξεις στην ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας αλλά και οι αυταρχικές παρεκτροπές ορισμένων κρατών μελών, όπως η Ουγγαρία και η Πολωνία, έχουν ενισχύσει τις φωνές εκείνων που αναρωτιούνται «τι πήγε στραβά» με την  προβληματική άνοδο του αυταρχισμού σε κράτη- μέλη που εντάχθηκαν με τη διεύρυνση του 2004 και πως πρέπει να αποτραπούν τέτοια φαινόμενα στο μέλλον».

Τέλος, όπως αναφέρει, ούτε η Ρωσία, ούτε η Τουρκία  διαθέτουν την επιρροή και την ισχύ που θα τις επέτρεπαν να σταθούν εμπόδιο στην ευρωπαϊκή πορεία των χωρών της περιοχής

Ολόκληρη η συνέντευξη

Ποιά είναι κατά την γνώμη σας η κατάσταση στην Τουρκία στον οικονομικό τομέα και στην επιθυμία της να επικρατήσει στρατηγικά ως περιφερειακή υπερδύναμη; Πόσο σταθερή είναι η πολιτική ισχύς του κ. Ερντογάν στο σημερινό  τοπίο λαμβάνοντας υπόψει και την υγειονομική κρίση της χώρας; Τέλος, ποιά μπορεί να είναι η εξέλιξη στις τεταμένες Ελληνο τουρκικές σχέσεις; 

Η αναβάθμιση της επιρροής της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή την Νοτιοανατολικής Μεσογείου, της μείζονος Μέσης Ανατολής αλλά και σε άλλες περιοχές όπως η Βόρειος Αφρική ή ο Καύκασος είναι μια διαδικασία που έχει ξεκινήσει εδώ και πολλά χρόνια και βασίζεται σε διαφορετικούς παράγοντες όπως η οικονομική μεγέθυνση, η δημογραφική ανάπτυξη και οι ιστορικοί δεσμοί της Τουρκίας με χώρες και λαούς της περιοχής. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι και ο σημερινός Πρόεδρος της Τουρκίας κ. Ερντογάν κατά την πρώτη περίοδο της κυριαρχίας του, την περίοδο 1999-2013, κατόρθωσε να προωθήσει κατά τρόπο εντυπωσιακό τις διεθνείς σχέσεις της χώρας του σε Ανατολή και Δύση. Πολλοί μάλιστα μιλούσαν για το τουρκικό υπόδειγμα συμβίωσης δημοκρατίας και Ισλάμ, κάτι που σήμερα δυστυχώς ηχεί παράξενα.  Η οικονομική και τώρα πλέον η υγειονομική κρίση δημιουργούν μια ασφυκτική κατάσταση και εντείνουν την αυταρχική κατρακύλα της γειτονικής μας χώρας. Κάτω από τέτοιες συνθήκες ρευστότητας είναι πιστεύω παρακινδυνευμένο να γίνει οποιαδήποτε πρόβλεψη για την εξέλιξη των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Η χώρα μας πρέπει να είναι προετοιμασμένη για όλα τα πιθανά σενάρια.  

Στην Μέση Ανατολή χώρες όπως ο Λίβανος βρίσκονται σε πρωτοφανή οικονομική κρίση. Σε τι οφείλεται αυτή και τι πιθανότητες υπάρχουν να αντιμετωπιστεί;

Η οικονομική πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική σε καθεμιά από τις χώρες της Μέσης Ανατολής. Ειδικότερα ο Λίβανος αντιμετωπίζει μια πρωτόγνωρη οικονομική κρίση, αποτέλεσμα μιας χρηματοπιστωτικής φούσκας που διατηρήθηκε επί δεκαετίες. Η ευημερία του Λιβάνου χρηματοδοτήθηκε επί δεκαετίες με την υψηλή απόδοση των καταθέσεων στο εθνικό νόμισμα, στη λιβανέζικη λίρα, την στιγμή που η ισοτιμία με το δολάριο παρέμενε σταθερή για 30 χρόνια. Αυτό το «οικονομικό θαύμα» που είχε χτισθεί με μεγάλη επιδεξιότητα από την Κεντρική Τράπεζα του Λιβάνου τώρα καταρρέει με πάταγο. Δυστυχώς ο Λίβανος θα περάσει πολύ δύσκολες μέρες και κινδυνεύει να ζήσει πραγματική ανθρωπιστική κρίση που η χώρα μας ευτυχώς απέφυγε. Πρόκειται για μια χρεοκοπία χωρίς  τη στήριξη της ευρωζώνης, την οποία είχε την τύχη να διαθέτει η Ελλάδα. Ο Λίβανος διαδραματίζει ιστορικά έναν πολύ σημαντικό ρόλο στις σχέσεις του αραβικού κόσμου και της Μέσης Ανατολής με την Ευρώπη. Θέλω να πιστεύω ότι η ΕΕ, παρόλες τις δικές της δυσκολίες που καλείται να αντιμετωπίσει, θα μπορέσει να τείνει χείρα βοηθείας προς τον Λίβανο. Θα είναι όχι μόνο μια ανθρωπιστική πράξη αλλά και μια επένδυση για το μέλλον. Θα πρέπει η Ελλάδα, σε συνεργασία με τη Γαλλία που είναι παρούσα στο Λίβανο να αναλάβουν πανευρωπαϊκή πρωτοβουλία ώστε η χώρα των κέδρων να μην αφεθεί αβοήθητη.

Για τις χώρες των δυτικών Βαλκανίων υπήρξε μια σχετική πρόοδος σχετικά με την προσεχή έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Πώς βλέπετε την πορεία τους; Πώς αντιδρά η Ρωσία και η Τουρκία σε αυτήν, την έστω και αργή πορεία; 

Η προοπτική ένταξης των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων παραμένει βασική προτεραιότητα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Η πρόσφατη απόφαση για έναρξη διαπραγματεύσεων είναι οπωσδήποτε θετική  και επιβεβαιώνει ότι η στρατηγική σημασία της ένταξης των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων έχει  πλέον αναγνωρισθεί και στις Βρυξέλλες .

Ο δρόμος μέχρι την τελική ολοκλήρωση της διαδικασίας είναι ακόμα μακρύς. Υπενθυμίζω ότι βρίσκονται σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις ένταξης και με άλλες χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, όπως με τη Σερβία οι οποίες ξεκίνησαν επί ελληνικής Προεδρίας τον Ιανουάριο του 2014.

Οι σημερινής απαιτήσεις για ένα υποψήφιο κράτος είναι πολύ μεγαλύτερες των απαιτήσεων του 2004 και του 2007 και βεβαίως πολλαπλάσιες των απαιτήσεων του 1981, όταν εντάχθηκε η Ελλάδα. Θα πρέπει να δείξουμε κατανόηση στις ενστάσεις που προβάλλουν ορισμένοι εταίροι μας επισημαίνοντας τους κινδύνους μιας βιαστικής και όχι καλά προετοιμασμένης διεύρυνσης.  Οι αρνητικές εξελίξεις στην ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας αλλά και οι αυταρχικές παρεκτροπές ορισμένων κρατών μελών, όπως η Ουγγαρία και η Πολωνία, έχουν ενισχύσει τις φωνές εκείνων που αναρωτιούνται «τι πήγε στραβά» με την  προβληματική άνοδο του αυταρχισμού σε κράτη- μέλη που εντάχθηκαν με τη διεύρυνση του 2004 και πως πρέπει να αποτραπούν τέτοια φαινόμενα στο μέλλον.

Η Ρωσία δεν ενθουσιάζεται με την προοπτική ένταξης των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ στην παρούσα τουλάχιστον φάση των δύσκολων σχέσεων της με τις Βρυξέλλες. Η Ρωσία δεν διαθέτει πάντως την απαραίτητη επιρροή για να εκτρέψει την πορεία των χωρών προς την ευρωπαϊκή ενοποίηση. Υπάρχει εξ άλλου πάντα η ελπίδα ότι στο προσεχές μέλλον θα βρεθεί ο τρόπος για μια επανεκκίνηση των ευρω-ρωσικών σχέσεων προς όφελος και των δύο πλευρών. 

Η Τουρκία δεν διαθέτει την επιρροή και την ισχύ που θα της επέτρεπε να σταθεί εμπόδιο στην ευρωπαϊκή πορεία των χωρών της περιοχής. Υπάρχει όμως η εξαίρεση της Βοσνίας Ερζεγοβίνης η οποία δεν θα μπορούσε να αναλάβει τις υποχρεώσεις ενός κράτους μέλους χωρίς ριζική αναθεώρηση του Συντάγματός της, της Συνθήκης ειρήνης του Ντέϊτον. Η υλοποίηση μιας τέτοιας συνταγματικής αναθεώρησης απαιτεί την σύμφωνη γνώμη των τριών συνιστώντων λαών που απαρτίζουν την Βοζνία-Ερζεγοωβίνη, των Σέρβων των Κροατών και των Βόσνιων Μουσουλμάνων. Οι στενές σχέσεις της Τουρκίας με τους Βόσνιους Μουσουλμάνους θα της έδινε την δυνατότητα να επηρεάσει τις εξελίξεις.

Ο Δημήτρης Κούρκουλας ήταν Υφυπουργός Εξωτερικών της Ελληνικής Δημοκρατίας υπεύθυνος για τα ευρωπαϊκά θέματα και τις διεθνείς οικονομικές σχέσεις από τον Ιούνιο 2012 μέχρι τον Ιανουάριο 2015. Ήταν υπεύθυνος για την διοργάνωση της Ελληνικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης το α! εξάμηνο του 2014.

Από το 1981  ήταν μόνιμο στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες. Ασχολήθηκε εντατικά με τις εξωτερικές σχέσεις και με τις διαπραγματεύσεις για την διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Την περίοδο 1997-2001 ήταν Πρέσβης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο Λίβανο, ο πρώτος Πρέσβης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μετά το τέλος του πολέμου.

Την περίοδο 2001-2006 υπηρέτησε ως Πρέσβης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στη Βουλγαρία. Κατά τη θητεία του στη Σόφια ολοκληρώθηκαν οι διαπραγματεύσεις για την ένταξη της Βουλγαρίας στην Ευρωπαϊκή  Ένωση.

Το 2006 μέχρι το 2010 ανέλαβε Πρέσβης της ΕΕ στη Βοσνία- Ερζεγοβίνη, την τρίτη σε μέγεθος Αντιπροσωπεία της ΕΕ παγκοσμίως.

Την περίοδο 2010-2012 ήταν Διευθυντής στη Γενική Διεύθυνση Διεύρυνσης, αρμόδιος για την στρατηγική και πολιτική της ΕΕ με τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, την Τουρκία και την Ισλανδία.

Γεννήθηκε στην Αθήνα  και έλαβε το πτυχίο της  Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1977. Συνέχισε τις μεταπτυχιακές του σπουδές στο Διοικητικό Δίκαιο στα Πανεπιστήμια Βόννης και Κολωνίας.

Ο Δημήτρης Κούρκουλας ομιλεί Αγγλικά, Γαλλικά και Γερμανικά.