ΔΗΜΑΡ: Από την ευθύνη στη φυγομαχία

Κώστας Θεοδωρόπουλος 28 Ιουν 2013

Με δύο συνθήματα έγινε γνωστή η Δημοκρατική Αριστερά στην κοινωνία και κέρδισε την ελπίδα και την ψήφο αυτών που την εμπιστεύτηκαν στις δύο εκλογικές αναμετρήσεις. «Αριστερά της ευθύνης» και «Εντολή για λύση». Όπως είχε χαρακτηριστικά πει ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, «Τα συνθήματα λένε πολύ λίγα και εννοούν πάρα πολλά». Όμως αυτή η πολιτική εγκαταλείφθηκε με την αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ από την τρικομματική κυβέρνηση συνεργασίας. Μία απόφαση με πολλαπλές αρνητικές συνέπειες.

Η ΔΗΜΑΡ εγκατέλειψε την προσπάθεια της ανασυγκρότησης της χώρας και την έξοδο από την οικονομική κρίση, σε μία στιγμή που είναι ακόμη ζητούμενη η οικονομική σταθερότητα και βρίσκεται σε εξέλιξη το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής, το οποίο θα επιτρέψει την χρηματοδότηση των αναγκών της από δικούς της πόρους και τον δανεισμό από τις αγορές. Ένα από τα επιχειρήματα της ΔΗΜΑΡ όταν μπήκε στην κυβέρνηση, ήταν πως η συμμετοχή της διασφάλιζε την αναγκαία ευρύτερη συναίνεση, απαραίτητη προϋπόθεση για την ανόρθωση της χώρας, που με την αποχώρησή της πλέον σταματά να την παρέχει. Τα όσα συνέβησαν στην ΕΡΤ, ανέδειξαν από τη μία πλευρά την αντίληψη της αλαζονείας του αυταρχισμού και του μονοκομματισμού από τον Αντώνη Σαμαρά, από την άλλη όμως, την ταλάντευση της ΔΗΜΑΡ, όταν ο πρόεδρός της Φώτης Κουβέλης, με σειρά δηλώσεών του, έκανε λόγο για την ανάγκη κοινού τόπου και προοπτικής της συγκεκριμένης κυβέρνησης, σε βάθος τετραετίας. Η συγκεκριμένη τακτική και πρακτική του Αντώνη Σαμαρά και της ΝΔ, μπορούσε να αντιμετωπιστεί σε κυβερνητικό, κοινοβουλευτικό και κοινωνικό επίπεδο, με συγκεκριμένες πρωτοβουλίες. Για παράδειγμα, όταν έπεσε το μαύρο στις τηλεοπτικές οθόνες, θα μπορούσε η ΔΗΜΑΡ άμεσα να καταθέσει δικό της εναλλακτικό σχέδιο, όπως αυτό των Αλιβιζάτου-Μόσιαλου.

Η ΔΗΜΑΡ, ως κόμμα της αριστεράς, έχει κοινωνική αναφορά στον κόσμο της εργασίας και γι’ αυτό προφανώς δεν μπορεί να εισηγηθεί και πόσο μάλλον να κάνει απολύσεις στον δημόσιο τομέα. Ωστόσο, ο κόσμος της εργασίας και μάλιστα αδήλωτης, ανασφάλιστης και κακοπληρωμένης, υπάρχει αποκλειστικά στον ιδιωτικό τομέα, με την παράλληλη προλεταριοποίηση των αυτοαπασχολούμενων. Επομένως, όχι μόνο δεν αποφεύγονται οι απολύσεις που γίνονται ανεξέλεγκτα στον ιδιωτικό τομέα, αλλά η ΔΗΜΑΡ εμφανίζεται ουσιαστικά ως εκπρόσωπος των δημοσίων υπαλλήλων και συντεχνιών του δημόσιου τομέα, με κύριο επιχείρημα πως οι θέσεις εργασίας προστατεύουν τα κοινωνικά δημόσια αγαθά, πράγμα που είναι υποκριτικό, ανακριβές και το χειρότερο, δεν αποτρέπει τις απολύσεις.

Η επίκληση των μεταρρυθμίσεων, αναγκαία προϋπόθεση για την έξοδο της χώρας από την κρίση, δεν μπορεί να είναι μόνο εξαγγελία ή λεκτική αναφορά. Οι μεταρρυθμίσεις είναι συγκρουσιακές, με ανακατανομή πόρων σε κοινωνικές ομάδες, με κοινωνικό πρόσημο και πρέπει να ευνοηθούν από αυτές οι πιο αδύναμες, ενώ παράλληλα θα πρέπει να συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας και στην παραγωγή και αύξηση του πλούτου. Αντίθετα, η υπόθεση της ΕΡΤ όπως εξελίχθηκε, έστειλε το μήνυμα στην κοινωνία πως η ΔΗΜΑΡ αδυνατεί να συγκρουστεί με τα ισχυρά συντεχνιακά και πελατειακά δίκτυα, μια και η ΕΡΤ ήταν ένα από αυτά. Αν η ΔΗΜΑΡ, από την θέση του κυβερνητικού εταίρου, δεν μπορούσε να προωθήσει τις μεταρρυθμίσεις, πώς θα μπορέσει να το κάνει από τη θέση της αντιπολίτευσης και μάλιστα απέναντι σε μία κυβέρνηση με πιο συντηρητική και νεοφιλελεύθερη ατζέντα; Επιπλέον δε, το γεγονός πως η ΔΗΜΑΡ δίστασε να συμμετάσχει ενεργά στο κυβερνητικό σχήμα με πολιτικά στελέχη πρώτης γραμμής, δικαιώνει όσους την κατηγορούν πως δεν ήθελε να εισπράξει το αναπόφευκτό κόστος, προσδοκώντας μόνο όφελος. Όμως, αυτός ακριβώς ο δισταγμός της, άφησε ανοιχτό το δρόμο στις αυταρχικές επιλογές του Αντώνη Σαμαρά.

Τέλος, εξίσου σημαντικό ζήτημα είναι πώς πάρθηκε η συγκεκριμένη απόφαση στο κόμμα. Ενώ σε πολυάριθμές συνεδριάσεις της κεντρικής επιτροπής, αλλά και συνδιασκέψεων όπως αυτές των νομαρχιακών Α΄ και Β΄ Αθήνας, με τεράστια πλειοψηφία εκφράστηκε η στήριξη στη συγκεκριμένη στρατηγική επιλογή, ήταν αρκετή μόνο μία νύχτα με ευθύνη της Εκτελεστικής Επιτροπής και της κοινοβουλευτικής ομάδας, με την προσωπική σφραγίδα του Προέδρου, η πλήρης αναίρεσή της. Ένα γεγονός που αναδεικνύει όχι μόνο την κραυγαλέα πολιτική αντίφαση, αφού πλέον η ΔΗΜΑΡ θα πρέπει να αναζητά χώρο και ακροατήριο, αλλά ταυτόχρονα αναδεικνύει το έλλειμμα ηγεσίας και δημοκρατίας, με παραπομπή σε ένα κόμμα με αρχηγοκεντρικά χαρακτηριστικά και κομματικούς μηχανισμούς. Η σύγκλιση της κεντρικής επιτροπής, εννέα μέρες μετά την σημαντική αυτή απόφαση, παραπέμπει σε παλαιοκομουνιστικές πρακτικές, όπου αυτή λειτουργούσε ως ένας μηχανισμός επικύρωσης των αποφάσεων του ηγέτη και της ομάδας του.

Η αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ από το κυβερνητικό σχήμα, θα την στερήσει από την δυνατότητα ανάληψης πρωτοβουλιών για την ανασύνταξη των δυνάμεων του σοσιαλιστικού και δημοκρατικού χώρου, ενώ θα αναγκαστεί να ετεροκαθορίζει την στάση της από τον ΣΥΡΙΖΑ με ταυτόχρονη συμπίεσή της από αυτόν. Σε κάθε περίπτωση, η αριστερά της ευθύνης δεν συνάδει με πολιτικές πρακτικές που παραπέμπουν στον αναχωρητισμό και την φυγομαχία.