Στην οικονομία "τσάμπα φαγητό" δεν υπάρχει και δεν έχει ανακαλυφθεί ακόμη αντίδοτο για τον κανόνα αυτό. Για τούτο σε όποια συζήτησή μας θα πρέπει να έχουμε πάντα στο νου μας πως ούτε λεφτόδεντρα υπάρχουν ούτε διακρίνουμε εποχή ανθοφορίας τους, με ελπίδα κάποιας καρποφορίας τους.
Τα όποια δάνεια των κρατών, για να αναπτύξουν τις αναγκαίες Κεϋνσιανές πολιτικές τους, θα τα πληρώσουμε εμείς μετά ή οι επόμενες γενιές…
Από ότι φαίνεται, το επερχόμενο τσουνάμι στην παγκόσμια οικονομία θα σηματοδοτεί και το τέλος της πρώιμης εποχής της παγκοσμιοποίησης. Θα θέσει δηλαδή εξαναγκαστικά το έλλειμα της δημοκρατίας στην παγκόσμια διακυβέρνηση, τουλάχιστον για αυτή τη μορφή παγκοσμιοποίησης, όπως την βιώσαμε τα τελευταία τριάντα χρόνια.
Μετά από τα τελευταία γεγονότα, είναι δεδομένο ότι θα ενδυναμωθούν οι τάσεις, που ήταν ήδη ισχυρές, για περισσότερο προστατευτισμό στις εθνικές οικονομίες. Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς πως τουλάχιστον οι αναπτυγμένες χώρες θα συνεχίσουν να αποδέχονται ότι τα τουλάχιστον ουσιώδη, θα εισάγονται από αλλού. Είδαν τι γίνεται όταν οι αλυσίδες παραγωγής διαταράσσονται…
Δίκαιη κατανομή του κόστους, από την επερχόμενη σαρωτική οικονομική κρίση, δεν σημαίνει σε καμιά περίπτωση περικοπή μισθών για τους μισθωτούς και μονομερείς παροχές στις επιχειρήσεις, για να αντέξουν και να συμβάλλουν μετά για να ορθοποδήσει η οικονομία.
Όλο και περισσότερο ακούμε τελευταία για την ανάγκη “πακέτων” οικονομικής ενίσχυσης, κρατικών εγγυήσεων, ποσοτικής χαλάρωσης, ακόμη και σκέψεις για κρατικοποιήσεις εταιρειών…
Θα είναι όμως τραγικό λάθος, ιστορικής σημασίας, εάν ασκηθούν πολιτικές κατά τις οποίες οι άνθρωποι που στηρίζονται σ? έναν μισθό, “υποχρεωθούν” να πάρουν στη πλάτη τους το σύνολο του κόστους διαχείρισης αυτή της κρίσης και να ενισχυθούν επιχειρήσεις, που μόλις μειώθηκαν τα κέρδη τους, τον προηγούμενο μήνα, επιλέγουν το καθεστώς χρεοκοπίας ή δηλώνουν ότι βρίσκονται στα πρόθυρα χρεοκοπίας…
Για την απώλεια εισοδημάτων, στην παρούσα φάση, από οποιοδήποτε, πολίτη ή επιχείρηση, δεν είναι εύκολο να καταλογίσουμε γενικές ή και ειδικές ευθύνες, εκτός και αν θέλουμε να “αφορίσουμε”, για άλλη μια φορά, το καπιταλιστικό σύστημα και να εκπέμψουμε “κατάρες”…
Έχει σημασία να θυμηθούμε και να αντλήσουμε συμπεράσματα από αυτά που πέρασε η Ευρώπη στη δεκαετία του 1920.
Από μέρα σε μέρα, για όλους πλέον, θα είναι σαφές ότι η διαχείριση της δεδομένης μεγάλης επερχόμενης ύφεσης πρέπει να αποτελέσει άμεσα αντικείμενο σχεδιασμού και προτάσεων, από το σύνολο των εθνικών δυνάμεων αλλά και των ευρωπαϊκών κρατών.
Ο στόχος θα είναι η ελαχιστοποίηση της ζημίας. Δηλαδή πως θα περιορίσουμε το επίπεδο της ύφεσης από την πληθώρα των πτωχεύσεων που έρχονται…
Υπό αυτή την έννοια η “ηγεμονία” του σκληρού “μονεταρισμού” στις δημοσιονομικές πολιτικές, εκ των πραγμάτων θα τεθεί εν αμφιβόλω…
Ήδη ψάχνουν τρόπο για να ειπωθεί, χωρίς να εκτίθενται από την υποστήριξη προηγούμενων πολιτικών, πως, άκουσον- άκουσον, “το δημόσιο χρέος πρέπει να αυξηθεί”…
Όποιος τολμούσε να το διατυπώσει στην περίπτωση των ευρωπαϊκών μνημονίων, στην Ευρώπη της δεκαετίας αυτής που περάσαμε, τον κρεμάγανε στα μανταλάκια…
Ποιος το περίμενε ότι θα ακούγαμε, από το στόμα υποστηρικτών της συνταγής λειτουργίας της οικονομίας δια της “αυτοτελούς ρυθμίσεως” μέσω της “αοράτου χειρός”, ότι, λόγω των ειδικών συνθηκών που δεν μπορούσαν να προβλεφθούν, “απαιτείται οπωσδήποτε αλλαγή νοοτροπίας” όπως εάν είμαστε σε περίοδο πολέμου…
Άραγε στη χώρα μας, την εποχή των μνημονίων όπως και σε άλλες χώρες, δεν ζήσαμε συνθήκες ως εάν να είμαστε σε πόλεμο;
Θα πρέπει να είμαστε να ακούσουμε και να συζητήσουμε για «κούρεμα» του χρέους κρατών, για ενδεχόμενα κρατικοποιήσεων μεγάλων επιχειρήσεων κλπ. κλπ.
Σε όλη όμως αυτή τη δοκιμασία δεν πρέπει ούτε στιγμή να διαφύγει από τις σκέψεις όλων των ελίτ (πολιτικών, οικονομικών, πνευματικών…) το τμήμα εκείνο των λαών που είναι άνεργοι και σε όσους θα χάσουν τη δουλειά τους λόγω της κρίσης. Εδώ ιδιαίτερα, αλλά και στην ενίσχυση της μισθωτής εργασίας, θα πρέπει το οργανωμένο κράτος να δώσει ιδιαίτερη σημασία, μαζί με την στοχευμένη και διαφανή ενίσχυση επιχειρήσεων που έχουν ανάγκη, χωρίς πελατειακές μεροληπτικές επιλογές.