Κόντρα στις Κασσάνδρες, η πρώτη μέρα επαναλειτουργίας των τραπεζών στην Κύπρο κύλησε ομαλά. Ούτε πανικός ούτε χάος. Οι Κύπριοι πολίτες έδειξαν ωριμότητα και συναίσθηση της σοβαρότητας της κατάστασης. Τα όσα διαδραματίστηκαν στην Κύπρο τις τελευταίες δύο εβδομάδες χαρακτηρίζονται ως ένας μεγάλος σεισμός. Ενας πολιτικο-οικονομικός Εγκέλαδος ο οποίος ανέτρεψε τα πάντα και προκάλεσε ένα τεράστιο σοκ στην κοινωνία.
Είναι πολύ νωρίς ακόμα για να αξιολογήσει κανείς συνολικά τις επιπτώσεις των όσων συνέβησαν. Ωστόσο, κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει το γεγονός ότι η επόμενη μέρα της συμφωνίας στο Eurogroup φέρνει αλλαγές τεκτονικών διαστάσεων. Αλλαγές που δημιουργούν εντελώς νέα δεδομένα στην οικονομία της Κύπρου, καθώς και στην καθημερινότητα των πολιτών. Πολλά από αυτά, ίσως τα περισσότερα, θα είναι πολύ επώδυνα. Αλλα από αυτά θα προσφέρουν νέες δυνατότητες και προοπτικές. Αυτές οι προοπτικές, όμως, θα εξαρτηθούν από τον τρόπο με τον οποίο η κυπριακή πολιτική ηγεσία και η κοινωνία θα αντιμετωπίσουν τις σκληρές προκλήσεις που έχουν μπροστά τους.
Παρά την αγωνία για το μέλλον, παρά την αβεβαιότητα για το αύριο, η οδυνηρή συμφωνία που έγινε γλίτωσε την Κύπρο από μια άτακτη χρεοκοπία. Σε μια τέτοια περίπτωση η Κύπρος θα γινόταν «Αργεντινή της Μεσογείου» με ανυπολόγιστες συνέπειες και με κύρια χαρακτηριστικά το χάος, τον πανικό και την κοινωνική σύγκρουση. Ο κίνδυνος μετάδοσης αυτού του κλίματος στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες του Νότου δεν θα μπορούσε να αποκλειστεί. Αυτό το ενδεχόμενο, ευτυχώς, αποφεύχθηκε.
Εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός ότι με τη συμφωνία η Κύπρος θα παραμένει στην Ευρωζώνη και, ως εκ τούτου, μέσα στην ΕΕ. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η έξοδος της Κύπρου από το ευρώ θα την οδηγούσε σε εγκατάλειψη της Ενωσης. Οι συνέπειες μιας τέτοιας εξέλιξης θα ήταν ανυπολόγιστες. Πέραν των οικονομικών επιπτώσεων, η Κύπρος θα έχανε την πολύτιμη γεωπολιτική της ασπίδα σε μια δύσκολη συγκυρία τόσο σε εθνικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο. Θα δημιουργούσε, ταυτόχρονα, ένα αρνητικό προηγούμενο για την ίδια την ΕΕ. Παρά το μικρό μέγεθος της Κύπρου και παρά τις προσπάθειες διαφόρων Ευρωπαίων αξιωματούχων να παρουσιάσουν την Κύπρο ως «ειδική» ή «μεμονωμένη» περίπτωση, πιθανή έξοδός της από το ευρώ και την Ενωση θα τραυμάτιζε σοβαρά το ευρωπαϊκό οικοδόμημα.
Στη βάση των πιο πάνω σημαντικών δεδομένων, η αβεβαιότητα για την επόμενη μέρα μετριάζεται. Ωστόσο, κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει ή να υποτιμήσει τις δραματικές επιπτώσεις που η νέα κατάσταση πραγμάτων θα δημιουργήσει στην καθημερινότητα του Κύπριου πολίτη. «Βγήκαμε λαβωμένοι», είπε ο Κύπριος Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης, στο διάγγελμά του στις 25 Μαρτίου, και μίλησε, χωρίς ωραιοποιήσεις και μισόλογα, για δύσκολες αποφάσεις που πρέπει να εφαρμοστούν: «Στην κατάσταση που βρεθήκαμε δεν υπήρχαν και δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις». Η Κύπρος ήδη ζει μια καινούργια πραγματικότητα, όπου το βιοτικό επίπεδο της χώρας αναμένεται ότι θα επηρεαστεί αρνητικά. Οι Κύπριοι πολίτες θα πρέπει να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα και να μάθουν να ζουν με λιγότερα. Στο άμεσο μέλλον η ύφεση θα αυξηθεί και η ανεργία, η οποία σήμερα βρίσκεται ήδη στο 15% περίπου, θα μεγαλώσει.
Είναι προφανές, λοιπόν, ότι μετά το σοκ χρειάζεται ανασυγκρότηση δυνάμεων για να αντιμετωπιστούν οι πιο πάνω συνέπειες και να εφαρμοστούν οι σκληρές αποφάσεις. Θα είναι μια επίπονη πορεία η οποία χρειάζεται χρόνο. Η Κύπρος μπορεί να διδαχθεί πολλά από την ελληνική εμπειρία και να αποφύγει το παράδειγμα της Ελλάδας ειδικά σε ό,τι αφορά την αργή και «με το στανιό» εφαρμογή των μέτρων εξυγίανσης. Η κωλυσιεργία, η καθυστέρηση και η κουτοπονηριά έφεραν την Κύπρο, όπως και την Ελλάδα, στο χείλος της καταστροφής.
Πρώτη προτεραιότητα, επομένως, είναι να προχωρήσει η διαπραγμάτευση και να υπογραφεί το Μνημόνιο έτσι ώστε η βοήθεια να εκταμιευθεί αρχές Μαΐου. Είναι θετικό ότι ο Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης και η κυπριακή κυβέρνηση είναι αποφασισμένοι να εφαρμόσουν στο ακέραιο όσα συμφωνήθηκαν και θα συμφωνηθούν. Προς αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει να συγκρουστούν με απόψεις και συμφέροντα που ενδεχομένως να δημιουργήσουν προσκόμματα στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων.
Η κρίση δημιουργεί όντως μια μεγάλη ευκαιρία για μια καινούργια αρχή. Με την προϋπόθεση ότι θα εφαρμοστούν τα μέτρα εξυγίανσης και οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις. Αυτό θα επιτρέψει ώστε η περίοδος προσαρμογής να είναι σχετικά σύντομη και η ανάκαμψη να έρθει νωρίτερα.