Διεργασίες της Κεντροαριστεράς

Αγγελική Σπανού 29 Μαρ 2016

Τα τελευταία νέα είναι ότι σύντομα θα ανακοινωθεί μια Επιτροπή στην οποία θα συμμετέχουν στελέχη του ΠΑΣΟΚ, του Ποταμιού, του ΚΙΔΗΣΟ και κινήσεων του λεγόμενου ενδιάμεσου χώρου προκειμένου να καταλήξουν, το αργότερο μέχρι το καλοκαίρι, σε ένα κείμενο προγραμματικών θέσεων. Ολα καλά; Οχι ακριβώς. Οι προθέσεις είναι αντιφατικές. Από τη μια, επιδιώκεται η διεύρυνση της Δημοκρατικής Συμπαράταξης ώστε στις επόμενες εκλογές να συμμετάσχει ένα σχήμα με πρόεδρο τη Φώφη Γεννηματά που θα συμπεριλαμβάνει εκτός από τη ΔΗΜΑΡ (πλην Κουβέλη και της ομάδας του) όσο Ποτάμι ακολουθήσει. Από την άλλη, επιδιώκεται η δημιουργία ενός νέου πολιτικού φορέα που δεν θα αποτελεί άθροισμα μηχανισμών χωρίς πάντως να είναι σαφές πώς ακριβώς θα γίνει αυτό. Πέρα από τα οργανωτικά -που είναι ουσιαστικά γιατί έχουν να κάνουν με την ηγεσία και τη δομή του σχήματος- υπάρχουν και βαθιά πολιτικές/ιδεολογικές διαφορές: Για παράδειγμα, το Ποτάμι πιστεύει στο χωρισμό Εκκλησίας-κράτους και στην άρση της μονιμότητας στο Δημόσιο, θέσεις ξένες προς το κυρίαρχο σήμερα κομμάτι του ΠΑΣΟΚ.

Η συγκυρία, όμως, είναι ευνοϊκή γιατί το κενό είναι υπαρκτό και μεγάλο. Η ΝΔ δεν δείχνει ικανή να ανταποκριθεί στις αγωνίες των πολιτών που θέλουν τον εκσυγχρονισμό και την άρση των ελληνικών υστερήσεων μέσα από ριζικές μεταρρυθμίσεις, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ δεν διεκδικεί με την πολιτική και τη ρητορική του νέο ακροατήριο προς το κέντρο παρά τις συμβολικές κινήσεις (συμμετοχή του Α. Τσίπρα ως παρατηρητή στις συναντήσεις των ευρωσοσιαλιστών). Οχι μόνο αυτό, αλλά τα δύο εκατομμύρια πολίτες που δεν ψήφισαν στις τελευταίες εκλογές αποτελούν μια σημαντική, δυνητικά, δεξαμενή. Σύμφωνα με τα στοιχεία μετεκλογικής έρευνας της εταιρείας Prorata:

(α) Στο σύνολο του πληθυσμού, το 47% τοποθετείται στις θέσεις 4, 5 και 6 του άξονα αριστερά-δεξιά. Το ποσοστό των ατόμων που τοποθετούνται στις ίδιες θέσεις του άξονα και απείχαν από τις κάλπες τον Σεπτέμβριο είναι 51% και το ποσοστό εκείνων που επέλεξαν το ΑΚΥΡΟ/ΛΕΥΚΟ είναι κάπως υψηλότερο, στο 60%.

(β) Η μέση θέση στον άξονα «αριστερά-δεξιά» για όσους απείχαν τον Σεπτέμβριο είναι 5.4 και για όσους επέλεξαν το ΑΚΥΡΟ/ΛΕΥΚΟ είναι λίγο αριστερότερα, στο 4.8. Οι θέσεις αυτές συμπίπτουν απολύτως με τις μέσες θέσεις των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ και του Ποταμιού.

Συνδυαστικά, όπως εξηγεί ο επιστημονικά υπεύθυνος της εταιρείας Γ. Κωνσταντινίδης, τα δύο παραπάνω σημεία αποδεικνύουν ότι εκείνοι που δεν επέλεξαν (αποχή ή ΑΚΥΡΟ/ΛΕΥΚΟ) τον Σεπτέμβριο ήταν περισσότερο πιθανό να είναι κεντρώοι σε σύγκριση με τους ψηφοφόρους που επέλεξαν κάποιο κόμμα.

Με βάση αυτά τα δεδομένα, υπάρχει έδαφος για τη συγκρότηση ενός ισχυρού προοδευτικού τρίτου πόλου. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι τα πολιτικά υποκείμενα που καθορίζουν τις εξελίξεις θέλουν και μπορούν να αξιοποιήσουν τη δυνατότητα. Ηδη υπάρχει αντάρα στο παρασκήνιο για τα πρόσωπα που θα συμμετάσχουν στην κυοφορούμενη Επιτροπή. Αλλοι βάζουν βέτο για αυτούς που θεωρούν ανεπιθύμητους στο κάδρο, συχνά με γνώμονομα προσωπικές συμπάθειες και αντιπάθειες, άλλοι σπρώχνονται για να χωρέσουν – γενικά, τα ίδια και τα ίδια, αυτά που ξέρουμε και υποθέτει/διαισθάνεται ο κόσμος που ενδιαφέρεται για την προσπάθεια. Παράλληλα, κυριαρχούν οι συζητήσεις για το “πάρε-δώσε”. Δηλαδή, πόσες εκλόγιμες θέσεις θα προσφερθούν στο Ποτάμι αν γίνουν εκλογές με λίστα και ποια διευθέτηση θα γίνει σε περίπτωση εκλογών με σταυροδοσία; Αυτό δεν θα ήταν απαραίτητα καταστροφικό αν η συνέχεια δεν δινόταν με την προετοιμασία μεταγραφών από κάποιους σε άλλα κόμματα στην περίπτωση που “δεν τους βγει” στην κεντροαριστερά.

Με βάση τη γνωστή παθολογία του χώρου, ίσως έχει νόημα να σκεφτεί κανείς ότι η ελπίδα βρίσκεται στη δυνητική αυτονόμηση της υπό συγκρότηση Επιτροπής εφόσον εκεί συμμετάσχουν ισχυρές προσωπικότητες, με ενδιαφέρουσα πολιτική σκέψη και την αποφασιστικότητα να υπερβούν την ατζέντα εκείνων που τους επέλεξαν.