Διάλογος με Τουρκία: (Όχι άλλα 50 χρόνια)

Παναγιώτης Ιωακειμίδης 04 Σεπ 2023

Μετην κρίσιμη  συνάντηση των υπουργών εξωτερικών στην Άγκυρα (Τρίτη 5/9) ανοίγει ηδύσκολη  διαδικασίακατάρισης ενός οδικού χάρτη  προσέγγισης Ελλάδας-Τουρκίας( ΜΟΕ, θετική ατζέντα,κα) και αναζήτησης λύσεων στα θέματα της ελληνοτουρκικής αντιπαράθεσης.Ενώ ο  Ερντογάν  ξαναγράφει «εχθροπαθώς» την ιστορία. Και  εις τα καθ’ημας ανακυκλώνεται  «η επιχειρηματολογία του αδιεξόδου»  με  τις χιλιοειπομένες ενστάσεις όπως  γιατί δεν μπορεί να υπάρχει εμπιστοσύνη στην Τουρκία ή  γιατί «η απεριόριστη», όπως έχει γραφτεί, Ελληνική κυριαρχία και κυριαρχικά δικαιώματα δεν μπορούν  να υποβληθούν  στη κρίση του Διεθνούς Δικαστηρίου.Κυριαρχία και ελληνικές κόκκινες γραμμές είναι αδιαπραγάτευτες.Αλλά πρώτον, χωρίς στοιχειώδη εμπιστοσύνη δεν μπορεί να πετύχει κάμια διαπραγμάτευση. Και την  περίοδο αυτή τουλάχιστον μπορούμε να αναγνωρίσουμε ότι η Τουρκία, πρόεδρος Ερντογάν, έδειξε  συνέπεια. Στο μέτωπο των ελληνοτουρκικών είχαμε  ένα  ήρεμο  καλοκαίρι με σχεδόν  μηδενική παραβατικότητα στο Αιγαίο. Κάτι που σημαίνει ότι η Τουρκία σεβάστηκε το άτυπο μορατόριουμ. Στοιχεία που επιτρέπουν ένα  βαθμό αμοιβαίας  εμπιστοσύνης. Αν είχε ξεχάσει λίγο και την ιστορία θα ήταν ακόμη καλύτερα.  Δεύτερον, σε ότι αφορά τις κόκκινες γραμμές, υπάρχει  μία ακλόνητη κόκκινη γραμμή -  το απαραβίαστο της υπάρχουσας ελληνικής κυριαρχίας.Απ’ εκεί και πέρα  διαπραγματευόμαστε ορθολογικά και όπως έλεγε ο R. Holbrookόταν πηγαίνεις σε μια διαπραγμάτευση δεν επισείεις κόκκινες γραμμές. Μιλάς  για θετικά αποτελέσματα. Τρίτον, η αδιαπραγμάτευτη ελληνική κυριαρχία δεν σημαίνει ότι είναι και «απεριόριστη». Τι σημαίνει άλλωστε «απεριόριστη  κυριαρχία» για  μια χώρα – μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσηςπου οικοδομεί την ευρωπαϊκή κυριαρχία; Η Ελλάδαεξ ορισμού  διαμοιράζεται κυριαρχία στο πλαίσιο της Ένωσης. Έχει sharedsovereignty/διαμοιρασμένη κυριαρχία. Με την ένταξή της στην ΕΕ  και στη συνέχεια με διαδοχικές τροποποιήσεις των Συνθηκών μετέφερε κυριαρχία προκειμένου να οικοδομηθούν  οι υπερεθνικοί θεσμοί της Ένωσης και πολιτικές, από την κοινή εμπορική πολιτική μέχρι την Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ).  Και, το σπουδαιότερο, εκχώρησε την κυριαρχία στο σύστημα της Ένωσης να παράγει δίκαιο το οποίο υπερέχει έναντι του δικαίου του (κυρίαρχου)  εθνικού κράτους, περιλαμβανομένου και του Συντάγματος. Τελευταία έγιναν αρκετές προσπάθειες σε χώρες όπως Γερμανία, Πολωνία, Ιταλία, ακόμη και Γαλλία  να αμφισβητηθεί η υπεροχή του ενωσιακού δικαίου ως του ακρογωνιαίου λίθου του συστήματος της ΕΕ. Όλες οι προσπάθειες αυτές απέτυχαν. Η Ελλάδα όπως και οι υπόλοιπες χώρες μέλη της Ένωσης υπόκειται επομένως σε μια υπέρτατη δικαιϊκή τάξη, την τάξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Την υπεροχή άλλωστε του ενωσιακού δικαίου όπως και συνολικά του διεθνούς δικαίου αναγνωρίζει ευθέως το Ελληνικό Σύνταγμα (για όλες αυτές τις πτυχές βλέπε το εξόχως ενδιαφέρον βιβλίο του Ε. Βενιζέλου, Μετασχηματισμός του Κράτους και της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης, Διδάγματα της Οικονομικής Κρίσης, Η Ελληνική Πρίπτωση, Πόλις, 2016). 

          Εν κατακλείδι , η διαδικασία εξομάλυνσης  που ξεκινά  μπορεί (και πρέπει)  να φέρει αποτελέσματαμόνο εάν παραμερισθούν οι φοβικές στάσεις, οι δυσπιστίες, οι ανασφάλειες.Και εάν σταματήσει η ιδεολογική ανάγνωση του παρελθόντος, κλείσουν τα (στρεβλά) βιβλία της ιστορίας και η ανάδειξη διπλωματικών αβροτήτων σε σημεία τριβής.Ενώ αυτό  που θα πρέπει να σταθμισθεί προσεκτικά είναι ότι η τρέχουσα συγκυρία/ευκαιρία είναι μοναδική για την επίλυση των προβλημάτων με τις συνθήκες που επικρατούν σε Ελλάδα, Τουρκία και κυρίως στο γεωπολιτικό ευρωπαϊκό και διεθνές περιβάλλον. Εάν δεν αξιοποιηθεί και χαθεί μπορεί να περιμένουμε για άλλα... πενήντα χρόνια (με το χρόνο να εργάζεται εις βάρος της Ελλάδας).

Πηγή: www.tanea.gr